Γιατί να θέλει κανείς να ανέβει στις τρεις ψηλότερες κορυφές του Ολύμπου σε μία μέρα; «Γιατί μπορεί», μου απαντά ο φίλος μου οδηγός βουνού Νίκος Λαζανάς. Ξεκαρδιζόμαστε και συνεχίζουμε να ανηφορίζουμε προς το Κοφτό ανάμεσα στα πανύψηλα ρόμπολα, περιεργαζόμενοι τα σκαψίματα των αγριογούρουνων και αποφεύγοντας εντέχνως να αναλύσουμε την ανάγκη των ορειβατών να θέτουν διαρκώς νέους στόχους. «Άμα περπατήσεις γρήγορα, μπορούμε να κάνουμε και τις επτά ψηλότερες», συμπληρώνει. Ο ίδιος –και άλλοι, υποθέτω– το έχει ξανακάνει. Επιταχύνω, όχι για να προλάβω τις τρεις, πέντε ή επτά κορυφές, που έτσι κι αλλιώς θα επιχειρήσουμε την επόμενη μέρα, αλλά γιατί ανυπομονώ να φτάσω στο Οροπέδιο των Μουσών και να αντικρίσω το μαγικό Στεφάνι, τον θρόνο του Δία, την ώρα που ο ήλιος θα αρχίσει να γέρνει, να δω τις σκιές να μεγαλώνουν κάνοντας ακόμη πιο άγριες τις πτυχώσεις των βράχων, τα φώτα των καταφυγίων να ανάβουν και τα αστέρια να μοιάζουν πιο φωτεινά από οπουδήποτε στον κόσμο.
Ο Όλυμπος είναι το δικό μου Έβερεστ. Την ίδια στιγμή, όμως, είναι και το ετήσιο «τάμα» μου – έρχομαι μία φορά τον χρόνο και επιχειρώ ό,τι αντέχει η ψυχολογική και φυσική μου κατάσταση κάθε φορά. Και πάντα φεύγω αλλαγμένη από το βουνό. Βουνό· αυτό σύμφωνα με μία εκδοχή σημαίνει η ονομασία Όλυμπος, προερχόμενο από προελληνική λέξη. Και αυτή η εκδοχή μού αρέσει περισσότερο. Λες «βουνό» και μιλάς για τον Όλυμπο.
Με καλή παρέα η ανάβαση τόσο στα δάση χαμηλότερα όσο και στα αλπικά μοιάζει πιο εύκολη.
Στο χάος με ασφάλεια
«Εσείς ανεβήκατε με την πρώτη;» ρωτάει τους πάντες με αγωνία ένας νεαρός που γύρισε τρομαγμένος στο καταφύγιο Αποστολίδη μετά την αποτυχημένη του προσπάθεια να ανέβει το Λούκι του Μύτικα. Τον καθησυχάζουμε. Παίρνει θάρρος και αρχίζει να περιγράφει πόσο απότομο και επικίνδυνο μοιάζει το Λούκι. Του ρίχνω όλα τα δίκια του κόσμου. Ο Όλυμπος δεν είναι παίξε γέλασε και η ανάβαση στις κορυφές Μύτικας και Στεφάνι έχει τεχνικές δυσκολίες που αψηφά το μεγαλύτερο ποσοστό των επισκεπτών. Υπολογίζεται ότι πέντε χιλιάδες ανθρωποι ανεβαίνουν κάθε χρόνο στον Μύτικα, την ψηλότερη κορυφή της Ελλάδας (2.919 μ.), μέσα από το Λούκι, μια «σκάλα» με έντονη κλίση όπου, για να ανέβεις, χρησιμοποιείς και τα χέρια σου, με πλάκες που έχουν λειανθεί από τα αμέτρητα πατήματα και σπασμένες πέτρες. Αυτό θα πει ότι, ακόμη κι αν το κάνεις πολύ προσεκτικά, οι προπορευόμενοι είναι πιθανό να προκαλέσουν λιθοπτώσεις – έτσι γίνονται και τα περισσότερα ατυχήματα. Το κράνος και τα ορειβατικά παπούτσια είναι απαραίτητα, ενώ κρίνεται σκόπιμη και η χρήση σχοινιού, συνοδεία οδηγού βουνού. Όμως, αντ’ αυτού, στο Λούκι βλέπεις κάθε χρόνο πιτσιρίκια χωρίς σχοινί, τουρίστες χωρίς κράνη, με σαγιονάρες, και συνοδούς διάφορων μικρών εταιρειών που δεν προμηθεύουν τους πελάτες τους με την ειδική ζώνη για το σχοινί (μποντριέ). Πολλοί επισκέπτες δεν ξέρουν καν ότι οι θερμοκρασίες τις νύχτες του καλοκαιριού είναι τόσο χαμηλές, που χρειάζεσαι χειμερινό μπουφάν και ισοθερμικά.
Η ομίχλη κάνει ακόμη πιο μυστηριακό το πέρασμα Νάτση. Ανεβαίνει συχνά από το Λούκι της Στριβάδας και τα Καζάνια.
Εδώ αξίζει να αναφέρουμε πως είναι άλλο πράγμα ο οδηγός βουνού, άλλο ο συνοδός βουνού και άλλο, βέβαια, όσοι αυτοαποκαλούνται ειδικοί. Σε κάθε περίπτωση και σε οποιαδήποτε δραστηριότητα στη φύση, φροντίστε να μάθετε εκ των προτέρων ποιος θα είναι μαζί σας και ελέγξτε τις πιστοποιήσεις του. Από την άλλη, οι περισσότεροι ανεβαίνουν στον Μύτικα χωρίς κάποιον ειδικό – η μεγαλύτερη δυσκολία του, έτσι κι αλλιώς, δεν είναι τεχνική αλλά ψυχολογική, καθώς περπατάς και σκαρφαλώνεις πάνω από το χάος.
Πορεία στο Πέρασμα Νάτση
Ανεβαίνουμε από το Λούκι του Στεφανιού, διασχίζοντας την τραβέρσα που φεύγει από το Οροπέδιο. Χαιρετιόμαστε από απέναντι με ανθρώπους που ανεβαίνουν στον Μύτικα, φτάνουμε στην προκορφή και σκαρφαλώνουμε το τελευταίο και τεχνικό κομμάτι για την κορυφή, στα 2.909 μ. Δεν είναι τόσο απλό όσο το περιγράφω. Πολλές φορές τα πόδια μου πατάνε σύρριζα στον γκρεμό και αναμετριέμαι με τον ίλιγγο άλλες τόσες, γιατί, αν δεν έχεις πάει σε μεγάλα βουνά, πραγματικά νιώθεις ότι κρέμεσαι πάνω από το χάος.
Τραβώ ένα βιντεάκι για story στο Instagram, γιατί αυτό που αντικρίζω δεν χωράει και δεν μεταφέρεται ως αίσθηση σε καμία φωτογραφία: δείχνει το πανόραμα των κορυφών τριγύρω, το οροπέδιο με τα δύο καταφύγια από μια μεγαλειώδη οπτική, τα μυστηριακά Καζάνια, μια χούνη από όπου ανεβαίνει συνήθως πυκνή ομίχλη, την κορυφή του Μύτικα απέναντι, τα αλπικά πίσω του. Η φωνή μου ακούγεται κάπως χαμένη: «Είμαστε στον Όλυμπο», ψελλίζω, «αλλά λείπει από το κάδρο το σήμα κατατεθέν που το πιστοποιεί, το Στεφάνι. Και λείπει από το κάδρο γιατί είμαστε πάνω του, στην κορυφή του».
Το Στεφάνι είναι η πιο απαιτητική κορυφή του Ολύμπου, όχι όμως η ψηλότερη. Ο ορειβατικός δρόμος προς εκείνη βρίσκεται μπροστά μας και ονομάζεται πέρασμα Νάτση, «γιατί ο μπαρμπα-Κώστας Νάτσης το έκανε αυτό τη δεκαετία του 1930 για να ενώσει τις δύο κορυφές. Χωρίς τεχνικά μέσα και εντελώς μόνος του», μου λέει ο Νίκος και καταπίνω κάθε λέξη που μπορεί να υποδηλώσει φόβο. Αυτή ήταν η πρώτη διαδρομή solo τέτοιου βαθμού που έγινε από Έλληνα στην Ελλάδα. Όλες οι προηγούμενες απόπειρες είχαν αποτύχει.
Το πέρασμα Νάτση είναι μια αναρριχητική διαδρομή μικρού βαθμού δυσκολίας, όπου ανεβοκατεβαίνεις πέτρινες «σκάλες», τρυπώνεις ανάμεσα σε βράχια, καβαλάς ογκόλιθους, διασχίζεις κόψεις πατώντας σε λωρίδες εδάφους την ώρα που στα πλάγια σου χάσκουν γκρεμοί, αναρριχάσαι. Παιχνίδι και δέος μαζί. Μέσα στον γκρι λαβύρινθο όπου κάνει αντίλαλο ακόμη και η ανάσα σου, με την ομίχλη να ανεβαίνει από τα περίφημα Καζάνια μέσα από το Λούκι της Στριβάδας, νιώθεις τόσο μικρός, που τα χάνεις.
Αναζητάμε την πορεία ακολουθώντας τις λίγες ασφάλειες που υπάρχουν κατά τόπους: «Θα σκέφτεσαι από πού πέρασε εκείνος, έτσι δεν θα μπλέξεις σε δύσκολα περάσματα», λέει ο Νίκος, ενώ παράλληλα μας ασφαλίζει χρησιμοποιώντας συχνά το ίδιο το ανάγλυφο των βράχων – ένα μάθημα συμπεριφοράς ή και επιβίωσης που δεν θα ξεχάσω ποτέ αλλά και μια επιβεβαίωση για το ορθόν της απόφασης να έρθω έως εδώ με έναν επαγγελματία οδηγό βουνού.
Στην κορυφή του Μύτικα, την ψηλότερη της Ελλάδας, με το βιβλίο κορυφής ανά χείρας. Η πληρότητα που νιώθεις είναι απόλυτη.
Σιωπή, σεβασμός, δέος
Έτσι, από τον δύσκολο δρόμο και όχι από το Λούκι, βγαίνουμε στον Μύτικα, την ψηλότερη κορυφή της Ελλάδας. Δεν πανηγυρίζω. Δεν φωτογραφίζω. Δεν σκέφτομαι τίποτα. Απλώς κοιτάζω την απεραντοσύνη που απλώνεται μπροστά μου. Αυτό το υπερβατικό που συμβαίνει εδώ πάνω μάς κάνει μόνο να σωπαίνουμε. Η ομορφιά και η τόσο διαφορετική οπτική μάς ξεπερνά. Ευτυχώς συναντάμε μόνο ένα ήσυχο ζευγάρι, που μάλλον νιώθει κάτι παρόμοιο. Δεν θα αντέχαμε κανέναν φασαριόζη επισκέπτη που θα ζητωκραύγαζε την «κατάκτησή» του. Η σχοινοσυντρόφισσα Δήμητρα μου τείνει το βιβλίο κορυφής να γράψω τα ονόματά μας. Ούτε που με νοιάζει.
Κατεβαίνουμε από την Κακόσκαλα, που τεχνικά είναι αντίστοιχη με τα Λούκια, με κατεύθυνση δυτική. Όταν βγαίνουμε στον απέναντι αυχένα, πεζοπορούμε απλά και εύκολα μέχρι την τρίτη κορυφή, το Σκολιό (2.912 μ.). Μετά τις άλλες δύο άγριες κορυφές, το Σκολιό μοιάζει τόσο ήμερο. Και όμως, αν κάποιος έρθει μόνο εδώ, αγναντεύοντας την απέραντη αλπική ζώνη με την κορυφή του Αγίου Αντωνίου από τη μια και από την άλλη τα άγρια βράχια του Μύτικα και του Στεφανιού, τα Καζάνια, την αναρριχητική Κόψη Ναούμ, πάλι άφωνος θα μείνει. Το άσχημο της υπόθεσης: καθώς το Σκολιό είναι εύκολα προσβάσιμο από το μονοπάτι που έρχεται από το καταφύγιο Αγαπητός, αρκετοί φτάνουν έως εδώ μόνο για βόλτα, κρίνοντας σκόπιμο να γεμίσουν τα βράχια ταγκιές.
Μύτικας δεξιά, Στεφάνι αριστερά και κάτω τα περίφημα Καζάνια: η συγκλονιστική θέα από την κορυφή Σκολιό.
Παρότι ο δρόμος της επιστροφής στο Οροπέδιο είναι μακρύς με επιπλέον δύσκολα σημεία για τους υψοφοβικούς, μεταξύ των οποίων τα περίφημα Ζωνάρια, νιώθω ανακούφιση. Μετά τις τρεις κορυφές, αυτά μου φαίνονται παιχνιδάκι. Ανακούφιση νιώθω που είναι και καθημερινή. Τα Σαββατοκύριακα του καλοκαιριού, η φασαρία μοιάζει με έλλειψη σεβασμού για τον τόπο, ο οποίος είναι ο πρώτος Εθνικός Δρυμός της Ελλάδας και Διατηρητέο Οικοσύστημα της UNESCO, ενώ δρομολογείται η ένταξή του στα Μνημεία Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO, κάτι που ίσως θα τον σώσει από πολλές απειλές. Το θέμα εισιτηρίου που ακούστηκε πρόσφατα είναι ένα άλλο μεγάλο ζήτημα, με το οποίο θα ασχοληθούμε εν καιρώ. Έλλειψη σεβασμού θεωρώ όμως και το γεγονός ότι, μετά την πρόσφατη τοποθέτηση κεραίας 4G, πολλοί είναι εκείνοι που μένουν απορροφημένοι με τις ώρες μπροστά στην οθόνη του κινητού τους. Τώρα πάντως έχει ελάχιστο κόσμο και στο καταφύγιο Αποστολίδη οι λιγοστοί που κάθονται στη βεράντα μιλούν ψιθυριστά.
«Αυτό ήταν; Τι θα έχω τώρα να περιμένω;» ψιθυρίζω όταν ξαπλώνουμε στον κοιτώνα. «Κατάλαβες γιατί οι ορειβάτες βάζουν διαρκώς νέους στόχους;» ρωτά ο Νίκος χωρίς να περιμένει απάντηση. Κλείνει το φερμουάρ του υπνόσακού του και βυθίζεται στον ύπνο. Μένω να κοιτώ από το τζάμι τα αστέρια και το περίγραμμα του Στεφανιού, που φωτίζεται αχνά από το φεγγάρι. Ένα θέαμα που θα παραμείνει για μένα ετήσιος στόχος και τάμα. Κι ας μην ξανανέβω σε καμία κορυφή!
ΔΥΟ ΚΟΡΥΦΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΗΛΙΟΒΑΣΙΛΕΜΑ
Μας έφταναν και μας περίσσευαν οι τρεις κορυφές σε μια μέρα, αλλά φτάνοντας στο καταφύγιο, λίγο πριν ο ήλιος δύσει, οι επισκέπτες βρίσκονται επί ποδός. Είναι η ώρα που όλοι ανεβαίνουν για το ηλιοβασίλεμα (από το Οροπέδιο βλέπεις μόνο μια συγκλονιστική ανατολή) στις δύο κοντινές «μικρές» κορυφές, τον Προφήτη Ηλία και την Τούμπα. Μικρές φαίνονται εδώ, βέβαια, γιατί στην πραγματικότητα έχουν υψόμετρο 2.803 μ. και 2.801 μ. αντίστοιχα. Όσο αστείο κι αν ακούγεται, αποτελούν την απογευματινή βόλτα των περιπατητών – από το καταφύγιο Γιώσος Αποστολίδης μοιάζουν με λοφάκια. Ποια έχει καλύτερο ηλιοβασίλεμα; Ποια είναι πιο σύντομη; Θα μάθουμε μόνο ανεβαίνοντας και στις δύο. Και μια και η ώρα είναι προχωρημένη, αντί να πεζοπορήσουμε κάνουμε… mountain running. Στον Προφήτη Ηλία, το παμπάλαιο εκκλησάκι συγκινεί και μόνο με την ύπαρξή του. Λέγεται ότι το έχτισε ο Όσιος Διονύσιος το 1550 και γι’ αυτόν τον λόγο θεωρείται ο πρώτος εξερευνητής του Ολύμπου. Λέγεται επίσης πως όσα ζευγάρια ορειβατών παντρεύονται εδώ τελικά χωρίζουν! Στην Τούμπα φτάνουμε στον ίδιο χρόνο (15′), προχωρημένο σούρουπο. Από εδώ κοιτάς «κατάματα» το Στεφάνι – εναλλακτική, εξίσου, μαγική οπτική. Αντί για τον ήλιο που δύει, βλέπουμε το φεγγάρι να ανατέλλει ακριβώς δίπλα μας, πάνω από τα Καζάνια, το Οροπέδιο και όλη την Πιερία. Και είναι λες και φωτίζει όλη την Ελλάδα.
Illustration: Φίλιππος Αβραμίδης
Σημειωματάριο
◆ Η σεζόν στον Όλυμπο ξεκινά τον Μάιο-Ιούνιο, οπότε ανοίγουν τα καταφύγια, και κλείνει μαζί τους συνήθως τον Νοέμβριο, ανάλογα πάντα με τον καιρό και τις χιονοπτώσεις.
◆ Αγαπητός, Πετρόστρουγκα, Γομαρόσταλος, Κόψη Ναούμ, Κοφτό: αυτές είναι μερικές μόνο από τις δεκάδες διαδρομές που σε φέρνουν στο βουνό, εντελώς διαφορετικού βαθμού δυσκολίας η καθεμία – οι δύο πρώτες είναι οι ευκολότερες. Όλες διασχίζουν στην αρχή δάσος, με πυκνή βλάστηση και αγριολούλουδα. Ανάλογα και με την αντοχή σας, θα σας πάρει από 5 έως 7 ώρες να βρεθείτε στο Οροπέδιο, όπου και θα διανυκτερεύσετε λογικά. Η μέρα κορυφής, κορυφών ή αναρρίχησης είναι συνήθως η επόμενη.
◆ Ο Νίκος Λαζανάς είναι οδηγός βουνού, μέλος του Σωματείου Ελλήνων Οδηγών Βουνού και εκπαιδευτής ορειβασίας-αναρρίχησης της Ελληνικής Ομοσπονδίας Ορειβασίας-Αναρρίχησης. Θα σας οδηγήσει με ασφάλεια στο Οροπέδιο από όποια διαδρομή διαλέξετε, στις κορυφές και σε όποια άλλη περιπέτεια θελήσετε (τηλ. 6945-211766, edplus.gr).
◆ Ο πεζοπορικός χάρτης των εκδόσεων Ανάβαση σε κλίμακα 1:30.000 (περιλαμβάνει και τον Μύτικα σε κλίμακα 1:10.000) είναι ιδιαίτερα βοηθητικός.
◆ Μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Σάλτο ο οδηγός «Όλυμπος 60 Διαδρομές» του Τριαντάφυλλου Αδαμακόπουλου, με αρκετές χρήσιμες πληροφορίες για τις εξορμήσεις σας στο βουνό.
◆ Αξίζει να χαζέψετε από τον καναπέ σας το mountolympussummits.com, το πρότζεκτ του φωτογράφου Μπάμπη Γκιριτζιώτη, όπου αποτυπώνεται σε 360° η θέα από τις ψηλότερες κορυφές.
◆ Στο Οροπέδιο των Μουσών λειτουργούν τα ιστορικά καταφύγια Γιώσος Αποστολίδης (τηλ. 23510-82840) και Χρήστος Κάκκαλος (τηλ. 23521-00009) με κόστος 13 ευρώ (11 ευρώ για μέλη ορειβατικών συλλόγων) τη βραδιά. Η κουζίνα ανοίγει στις 6.30 και κλείνει στις 21.00. Τα φώτα σβήνουν στις 22.30. Το Αποστολίδης, παρότι μεγαλύτερο, είναι πιο ήσυχο, στο Κάκκαλος έχετε πολλές πιθανότητες να πετύχετε γλεντάκι.
Για να σπάσετε την ανάβαση σε δύο ημέρες, μπορείτε να μείνετε χαμηλότερα, στα καταφύγια Σπήλιος Αγαπητός (τηλ. 23520-81800) και Πετρόστρουγκα (τηλ. 6977-246350).
◆ Στο Λιτόχωρο για διαμονή πριν ή μετά την ανάβαση, προτείνουμε τον ξενώνα Robolo boutique hotel (τηλ. 23523-06715, από 80 ευρώ). Η φροντίδα της ιδιοκτήτριας Ρούλας Μάλτη, το περιβάλλον θαλπωρής στο οίκημα του 19ου αιώνα και οι προσεγμένες παροχές (συστήματα ύπνου Coco-mat, πλούσιο πρωινό, εξαιρετική κάβα, σύγχρονες ανέσεις) θα σας δώσουν δύναμη για την ανάβαση ή… περίθαλψη μετά την κατάβαση. Για φαγητό ξεχωρίζει εδώ και χρόνια το Γαστροδρόμιο εν Ολύμπω (τηλ. 23520-21300). Εναλλακτικά, θα βρείτε αρκετά μεζεδοπωλεία στον κεντρικό δρόμο και στη γειτονιά του Λάκκου.
ΠΗΓΗ: kathimerini.gr
Ακολουθήστε το infognomonpolitics.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις που αφορούν τα εθνικά θέματα, τις διεθνείς σχέσεις, την εξωτερική πολιτική, τα ελληνοτουρκικά και την εθνική άμυνα.
Νερό: Έκθεση του ΟΗΕ εκπέμπει SOS για την ξηρασία παγκοσμίως λόγω της κλιματικής αλλαγής αλλά και άλλων σημαντικών παραγόντων.
Αυτή τη στιγμή 3,6 δισεκατομμύρια άνθρωποι έχουν ανεπαρκή πρόσβαση στο νερό τουλάχιστον ένα μήνα το χρόνο και ο αριθμός τους αναμένεται ότι μέχρι το 2050 θα έχει ξεπεράσει τα 5 δισεκατομμύρια
Οι έντονες ξηρασίες και οι ακραίες πλημμύρες, που όσο περνάει ο καιρός γίνονται και περισσότερες, αποτελούν μια «πρόγευση» των επερχόμενων εξελίξεων, καθώς η κλιματική αλλαγή καθιστά πιο ακανόνιστο τον κύκλο του νερού, προειδοποίησε ο ΟΗΕ.
Τα ποτάμια κατέγραψαν πέρυσι ένα επίπεδο ξηρασίας άνευ προηγουμένου εδώ και 33 χρόνια, σύμφωνα με νέα έκθεση του Παγκόσμιου Μετεωρολογικού Οργανισμού (ΠΜΟ, WMO, OMM), μια υπηρεσία του ΟΗΕ.
«Στο πλαίσιο της κλιματικής αλλαγής, το νερό μας δίνει μια πρόγευση των επερχόμενων εξελίξεων», εκφράζει την ανησυχία της σε ανακοίνωση η γενική γραμματέας του ΠΜΟ Σελέστ Σάουλο. «Τα σημάδια συναγερμού πολλαπλασιάζονται: παρακολουθούμε ένα παροξυσμό ακραίων βροχοπτώσεων, πλημμυρών και ξηρασιών, που επιβαρύνουν πολύ τις ζωές, τα οικοσυστήματα και τις οικονομίες», παρατηρεί.
Αντιμέτωποι με δυσμενείς καταστάσεις
Καθώς η χρονιά 2023 ήταν η πιο ζεστή που έχει καταγραφεί ποτέ, οι αυξημένες θερμοκρασίες και η γενικευμένη εξασθένηση των βροχοπτώσεων συνέβαλαν σε παρατεταμένες ξηρασίες.
Οι πλημμύρες ωστόσο πολλαπλασιάστηκαν: τα ακραία υδρολογικά φαινόμενα ευνοήθηκαν όχι μόνο από φυσικούς κλιματικούς παράγοντες, κυρίως τη μετάβαση από τις συνθήκες Λα Νίνια σε ένα επεισόδιο Ελ Νίνιο στα μέσα του 2023, αλλά επίσης από την ανθρώπινης προέλευσης κλιματική αλλαγή, αναφέρει ο ΠΜΟ.
«Η άνοδος της θερμοκρασίας επιτάχυνε τον υδρολογικό κύκλο, ο οποίος έγινε επίσης πιο ακανόνιστος και λιγότερο προβλέψιμος», εξηγεί η Σάουλο.
Οι συνέπειες είναι πολλαπλές: «Μια πιο ζεστή ατμόσφαιρα που μπορεί να περιέχει περισσότερη υγρασία, η άνοδος της θερμοκρασίας του κλίματος αυξάνει τον κίνδυνο ισχυρών βροχοπτώσεων» ενώ «παραλλήλως η επιτάχυνση της εξάτμισης και της ξήρανσης των εδαφών επιδεινώνει τις ξηρασίες».
Κατά συνέπεια, «βρισκόμαστε αντιμέτωποι με όλο και πιο δύσκολες καταστάσεις, όπου το νερό είναι είτε υπερβολικά άφθονο είτε ανεπαρκές».
Αυτή τη στιγμή 3,6 δισεκατομμύρια άνθρωποι έχουν ανεπαρκή πρόσβαση στο νερό τουλάχιστον ένα μήνα το χρόνο και ο αριθμός τους αναμένεται ότι μέχρι το 2050 θα έχει ξεπεράσει τα 5 δισεκατομμύρια, σύμφωνα με τον ΟΗΕ. Η έκθεση δείχνει ότι τα ύδατα περίπου του 50% των ποταμών του πλανήτη ήταν πέρυσι λιγότερα από το κανονικό.
Οι παγετώνες βρίσκονται επίσης στη γραμμή του μετώπου της ανόδου της θερμοκρασίας του κλίματος: σύμφωνα με προκαταρκτικά δεδομένα για την περίοδο από το Σεπτέμβριο 2022 ως τον Αύγουστο 2023, έχασαν πάνω από 600 γιγατόνους νερού, απώλεια που είναι η χειρότερη σε 50 χρόνια παρατηρήσεων.
«Το λιώσιμο των πάγων και των παγετώνων απειλεί τη μακροπρόθεσμη υδροδοτική ασφάλεια εκατομμυρίων ανθρώπων. Εντούτοις δεν λαμβάνουμε τα επείγοντα μέτρα που επιβάλλονται», κρούει τον κώδωνα του κινδύνου η γενική γραμματέας του ΠΜΟ.
Συναγερμός για να προστατευθούν ζωές
Ο οργανισμός ζητάει να κηρυχθεί από νωρίς συναγερμός για όλους ώστε να προστατευθούν οι ζωές και τα μέσα επιβίωσης που συνδέονται με το νερό και καλεί να βελτιωθούν οι γνώσεις και ο διαμοιρασμός των δεδομένων για τις πηγές νερού.
«Δεν μπορούμε να διαχειριστούμε ένα πρόβλημα, αν δεν μετρήσουμε την έκτασή του», υπογραμμίζει η Σάουλο.
Ακολουθήστε το infognomonpolitics.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις που αφορούν τα εθνικά θέματα, τις διεθνείς σχέσεις, την εξωτερική πολιτική, τα ελληνοτουρκικά και την εθνική άμυνα.
Ετοιμη η μελέτη για το Νότιο Αιγαίο, που προβλέπει κατακερματισμό ζωνών προστασίας και όχι ένα ενιαίο πάρκο – Εως το τέλος του χρόνου αναμένεται η μελέτη για το Ιόνιο – Πώς σχολιάζουν κυβερνητικές πηγές τις τουρκικές ενστάσεις
Στην τελική ευθεία βρίσκεται η ολοκλήρωση της επιστημονικής μελέτης τεκμηρίωσης για τη θέσπιση του εθνικού θαλάσσιου πάρκουστο Νότιο Αιγαίο, το οποίο είχε ανακοινώσει η ελληνική πολιτεία τον Απρίλιο μαζί με ακόμη ένα θαλάσσιο πάρκο στο Ιόνιο, ενόψει της διοργάνωσης του διεθνούς συνεδρίου «Our Ocean Conference» στην Αθήνα για την προστασία των ωκεανών.
Τηρώντας τη δέσμευσή της για χωροθέτηση των πάρκων έως το τέλος του έτους, η ελληνική πολιτεία προχωρά με ταχείς ρυθμούς την υλοποίηση του χρονοδιαγράμματος του εγχειρήματος, έχοντας ήδη στα χέρια της ένα πρώτο παραδοτέο υλικό που αφορά τη μελέτη τεκμηρίωσης για το θαλάσσιο πάρκο στο Νότιο Αιγαίο ενώ, εντός των επομένων ημερών, αναμένεται η καθ’ ολοκληρίαν παράδοση της επιστημονικής μελέτης για το συγκεκριμένο πάρκο.
Οσον αφορά το θαλάσσιο πάρκο στο Ιόνιο, και αυτή η μελέτη, που έχει ανατεθεί σε άλλη ομάδα, αναμένεται να ολοκληρωθεί έως το τέλος του έτους, με το τελικό βήμα προκειμένου να κηρυχθούν επισήμως τα δύο πάρκα να τοποθετείται χρονικά εντός του 2025, οπότε και αναμένεται το σχετικό προεδρικό διάταγμα.
Σε εθνικά ύδατα
Αναφορικά με το κατά πόσο η ελληνική πλευρά έχει λάβει υπόψη στον σχεδιασμό της τις αντιδράσεις που σημειώθηκαν από την τουρκική πλευρά, η οποία κάνει λόγο για «γκρίζες ζώνες» στο Αιγαίο και «νησιά, νησίδες, βράχους των οποίων η κυριαρχία δεν έχει εκχωρηθεί στην Ελλάδα από τις διεθνείς συνθήκες» – το ελληνικό ΥΠΕΞ απαντά ότι «πολιτικοποιείται ένα αμιγώς περιβαλλοντικό ζήτημα» –, αρμόδιες πηγές σχολιάζουν στα «ΝΕΑ»: «Εμείς προχωρούμε ακάθεκτοι να κάνουμε ό,τι πρέπει στο κομμάτι της περιβαλλοντικής προστασίας. Δεν έχουμε κάτι να μοιράσουμε με τους Τούρκους, δεν πάμε σε διεθνή ύδατα, πάμε σε εθνικά ύδατα, εντός των 6 ν.μ. όσον αφορά το Αιγαίο και εντός των 12 ν.μ. όσον αφορά το Ιόνιο».
Τι προβλέπεται
Στη μελέτη για το θαλάσσιο πάρκο στο Αιγαίο που έχει ήδη παραδοθεί στην αρμόδια υπηρεσία, υπάρχει χάρτης που ορίζει τις περιοχές που προτείνεται να προστατευθούν, ο οποίος έχει χαρακτήρα «εμπιστευτικό». Η έκτασή του αγγίζει περίπου τα 8.000 τετρ. χλμ. ενώ σε ορισμένα σημεία οι περιοχές προστασίας ίσως να μη χρειαστεί να φτάσουν στα 6 ναυτικά μίλια. Αλλα δύο στοιχεία που καθορίζει η μελέτη είναι ο λόγος προστασίας καθώς και τα ενδεδειγμένα μέτρα.
Για παράδειγμα, στην περίπτωση του Νοτίου Αιγαίου, στόχος είναι να προστατευθούν τα θαλασσοπούλια, οι φωλιές τους και ό,τι αποτελεί για αυτά τροφή σε σημεία που χρήζουν προστασίας από πίεση ανθρωπογενούς δραστηριότητας. Αλλα είδη προς προστασία σε νησίδες και βραχονησίδες του Αιγαίου (που στην πλειονότητά τους ανήκουν σε δίκτυο Natura) και στις θαλάσσιες περιοχές τους είναι οι φυσητήρες, οι ζιφιοί, οι φώκιες και τα ζωνοδέλφινα. Τα μέτρα προστασίας θα αφορούν απαγόρευση αλιείας όπως την απαγόρευση αλιείας με μηχανότρατες που αποτελεί δέσμευση της κυβέρνησης, με την Ελλάδα να είναι η πρώτη ευρωπαϊκή χώρα που εφαρμόζει μια τέτοια αυστηρή απαγόρευση ως οριζόντιο μέτρο υψηλής προστασίας. Στο «στεριανό» τμήμα των βραχονησίδων, οι απαγορεύσεις χρήσεων μπορεί να αφορούν ανεμογεννήτριες που ενοχλούν τα θαλασσοπούλια ή φωτοβολταϊκά που καλύπτουν έδαφος χρήσιμο για τα πουλιά.
Στην οριοθετούμενη έκταση του πάρκου στο Νότιο Αιγαίο, που περιλαμβάνει δεκάδες ακατοίκητες κυρίως βραχονησίδες, περιλαμβάνονται κατακερματισμένα σημεία που βρίσκονται ανατολικά της Πελοποννήσου από τη Βελοπούλα μέχρι δυτικά της Νισύρου (βραχονησίδες Περγούσσα και Κανδελλιούσα) και της Καρπάθου και βόρεια, από το ύψος της Μήλου μέχρι βόρεια της Κρήτης.
Στην περίπτωση του θαλάσσιου πάρκου στο Ιόνιο που θα εκτείνεται σε πάνω από 14.000 τετραγωνικά χλμ., τα επιπλέον είδη που προστατεύονται είναι η θαλάσσια χελώνα καρέτα καρέτα και τα κοράλλια, ενώ εκεί τα σημεία προστασίας βρίσκονται από τα νότια των Αντικυθήρων έως τα βόρεια της Κεφαλονιάς.
Επιτήρηση με drones
Οσον αφορά το σύστημα επιτήρησης των θαλάσσιων πάρκων, διεξάγεται διεθνής διαγωνισμός για την προμήθεια drones, τη λειτουργία των οποίων θα αναλάβει να αναθέσει ο Οργανισμός Φυσικού Περιβάλλοντος και Κλιματικής Aλλαγής (ΟΦΥΠΕΚΑ). Οπως σημειώνει αρμόδια πηγή στα «ΝΕΑ»: «O σχεδιασμός μας δεν ήταν ποτέ να κάνουμε ένα μεγάλο, ενιαίο θαλάσσιο πάρκο στο Αιγαίο γιατί μέλημά μας είναι να προστατεύσουμε τα πουλιά, άρα τις φωλιές τους και όχι το πέρασμά τους από τη θάλασσα. Δεν κάνουμε κάτι για να “μπούμε στο μάτι” της Τουρκίας, ούτε γίνεται να προστατεύσουμε μαζί Ελλάδα και Τουρκία τα θαλασσοπούλια πάνω στα δικά μας νησιά».
Ακολουθήστε το infognomonpolitics.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις που αφορούν τα εθνικά θέματα, τις διεθνείς σχέσεις, την εξωτερική πολιτική, τα ελληνοτουρκικά και την εθνική άμυνα.
Στο Αζερμπαϊτζάν υπάρχει μια αυταρχική κυβέρνηση που δεν ανέχεται τη διαφωνία και τους τελευταίους μήνες έχει παρενοχλήσει τους ανεξάρτητους δημοσιογράφους και τους ακτιβιστές πολιτών.
Για τρίτη συνεχόμενη χρονιά, η Σύνοδος Κορυφής του ΟΗΕ για την κλιματική αλλαγή πραγματοποιείται σε ένα δικτατορικό κράτος που περιορίζει σημαντικά την ελευθερία του λόγου και την ειρηνική συνάθροιση των πολιτών του. Αυτό αναφέρεται σε άρθρο που δημοσιεύθηκε από την Human Rights.
Στο άρθρο τονίζεται ότι οι κυβερνήσεις που θα συμμετάσχουν στην 29η ετήσια διάσκεψη του ΟΗΕ για την κλιματική αλλαγή (COP29) πρέπει να τηρήσουν τις δεσμεύσεις τους για την προστασία του ανθρώπου. Αυτό περιλαμβάνει επίσης την απαλλαγή από τα ορυκτά καύσιμα δήλωσε η Μυρτώ Τηλιανάκη, δικηγόρος στο Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, προσθέτοντας ότι οι κυβερνήσεις που θα συμμετάσχουν στην COP29 στο Αζερμπαϊτζάν πρέπει να είναι προετοιμασμένες να στείλουν ένα σαφές μήνυμα. Η Human Rights Watch τόνισε επίσης ότι η δίκαιη και φιλόδοξη δράση για την κλιματική αλλαγή απαιτεί σημαντική συμμετοχή των ανεξάρτητων φωνών, ότι στο Αζερμπαϊτζάν υπάρχει μια αυταρχική κυβέρνηση που δεν ανέχεται τη διαφωνία και τους τελευταίους μήνες έχει παρενοχλήσει τους ανεξάρτητους δημοσιογράφους και τους ακτιβιστές πολιτών.
Μεταξύ αυτών που κρατούνται αυθαίρετα είναι ένας ακτιβιστής κατά της διαφθοράς, ο οποίος ασκεί κριτική στον τομέα του πετρελαίου και του φυσικού αερίου του Αζερμπαϊτζάν και είναι ακτιβιστής των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Η εχθρότητα της κυβέρνησης του Αζερμπαϊτζάν απέναντι στον ανεξάρτητο ακτιβισμό εγείρει ανησυχίες σχετικά με το αν οι ομάδες της κοινωνίας των πολιτών θα μπορέσουν να συμμετάσχουν πλήρως στην COP29 και πόσο ενεργός θα είναι ο περιβαλλοντικός ακτιβισμός στο Αζερμπαϊτζάν μετά τη διάσκεψη», αναφέρει σε ανακοίνωσή της η Human Rights Watch. Σύμφωνα με την τελευταία, τα έσοδα από το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο αποτελούσαν το 52% του κρατικού προϋπολογισμού του Αζερμπαϊτζάν και το 90% των εσόδων από τις εξαγωγές το 2022. Η Human Rights Watch υπενθύμισε ότι κατά τη διάρκεια της συνάντησης υψηλού επιπέδου που πραγματοποιήθηκε τον Απρίλιο, ο πρόεδρος του Αζερμπαϊτζάν Ιλχάμ Ιλχάμ Αλίγιεφ ανακοίνωσε σχέδια για επέκταση της παραγωγής φυσικού αερίου, κυρίως ως απάντηση στις απαιτήσεις της αγοράς της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
«Οι κυβερνήσεις δεν πρέπει να επιτρέψουν στο Αζερμπαϊτζάν να χρησιμοποιήσει τη θέση του ως χώρα υποδοχής της COP29 για να συνεχίσει την επέκταση των ορυκτών καυσίμων και να υπονομεύσει τις προσπάθειες για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης και την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων», είπε ο Τιλιανάκι.
Ακολουθήστε το infognomonpolitics.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις που αφορούν τα εθνικά θέματα, τις διεθνείς σχέσεις, την εξωτερική πολιτική, τα ελληνοτουρκικά και την εθνική άμυνα.
Για να σας προσφέρουμε την καλύτερη εμπειρία, χρησιμοποιούμε τεχνολογίες όπως τα cookies για να αποθηκεύουμε και/ή να έχουμε πρόσβαση σε πληροφορίες της συσκευής. Η συγκατάθεση για αυτές τις τεχνολογίες θα μας επιτρέψει να επεξεργαστούμε δεδομένα, όπως η συμπεριφορά περιήγησης ή μοναδικά αναγνωριστικά σε αυτόν τον ιστότοπο. Η μη συγκατάθεση ή η ανάκληση της συγκατάθεσης μπορεί να επηρεάσει αρνητικά ορισμένες λειτουργίες και δυνατότητες.
Λειτουργικά
Πάντα ενεργό
Η τεχνική αποθήκευση ή η πρόσβαση είναι απολύτως απαραίτητη για τον νόμιμο σκοπό να καταστεί δυνατή η χρήση μιας συγκεκριμένης υπηρεσίας που ζητείται ρητά από τον συνδρομητή ή χρήστη ή για τον αποκλειστικό σκοπό της μετάδοσης μιας επικοινωνίας μέσω δικτύου ηλεκτρονικών επικοινωνιών.
Προτιμήσεις
Η τεχνική αποθήκευση ή η πρόσβαση είναι απαραίτητη για τον νόμιμο σκοπό αποθήκευσης προτιμήσεων που δεν ζητούνται από τον συνδρομητή ή τον χρήστη.
Στατιστικά
Η τεχνική αποθήκευση ή πρόσβαση που χρησιμοποιείται αποκλειστικά για στατιστικούς σκοπούς.The technical storage or access that is used exclusively for anonymous statistical purposes. Without a subpoena, voluntary compliance on the part of your Internet Service Provider, or additional records from a third party, information stored or retrieved for this purpose alone cannot usually be used to identify you.
Διαφημιστικά
Ο τεχνικός χώρος αποθήκευσης ή η πρόσβαση απαιτείται για τη δημιουργία προφίλ χρήστη για την αποστολή διαφημίσεων ή για την παρακολούθηση του χρήστη σε έναν ιστότοπο ή σε πολλούς ιστότοπους για παρόμοιους σκοπούς μάρκετινγκ.
