Το non-paper του State Department για την απόσυρση της στήριξης των ΗΠΑ από το project του αγωγού Eastmed και οι σχέσεις Ισραήλ-Τουρκίας

Ένα από τα θέματα εξωτερικής πολιτικής που συζητήθηκαν έντονα τον Ιανουάριο στην Ελλάδα ήταν το non-paper του State Department για την απόσυρση της στήριξης των ΗΠΑ από το project του αγωγού Eastmed.

Οι αναλύσεις και οι απόψεις που δημοσιεύονται στο Ισραήλ επί του θέματος είναι σημαντικές, λαμβάνοντας υπόψιν την ενόχληση στην Ιερουσαλήμ για την κίνηση της Ουάσιγκτον, αλλά και την απήχηση που έχουν στο εβραϊκό λόμπι των ΗΠΑ.

Μία τέτοια ανάλυση είναι και αυτή του Seth Frantzman που δημοσιεύθηκε την περασμένη εβδομάδα στη Jerusalem Post, η οποία εξηγεί τους λόγους για τους οποίους μία ενδεχόμενη ακύρωση κατασκευής του αγωγού και η εξαγωγή αερίου μέσω Τουρκίας, δεν αποτελεί βιώσιμη επιλογή για την ισραηλινή εξωτερική πολιτική. Η απόδοση του κειμένου:

Μία αντισημιτική χώρα, χρηματοδότης των εχθρών του Ισραήλ

Όπως τόνισε ο Αμερικανοεβραίος αναλυτής στο κείμενό του, τα ισραηλινά μέσα ασχολούνται αρκετά με την «προσπάθεια της Τουρκίας για ομαλοποίηση των σχέσεων της με το Ισραήλ», κάτι το οποίο δεν αποτελεί ρεαλιστικό ενδεχόμενο για πληθώρα λόγων.

Στο εβραϊκό κράτος δεν έχουν ξεχάσει την άθλια αντισημιτική προπαγάνδα των τουρκικών ΜΜΕ και δεν παραβλέπουν την υποστήριξη που παρέχει η Τουρκία όλο αυτό το διάστημα σε μέλη της Χαμάς.

«Τα τουρκικά ΜΜΕ στοχοποιούν συνεχώς το Ισραήλ και μάλιστα ανταγωνίζονται αυτά του Ιράν στο ξέπλυμα της Χαμάς.» έγραψε ο Seth Frantzman.

«Οι λομπίστες της Τουρκίας θέλουν το Ισραήλ να ξέρει ότι στην Άγκυρα πανηγυρίζουν για την απόσυρση της στήριξης για το project του Eastmed (…) Εν ολίγοις, το εξωφρενικό σενάριο στο οποίο καλείται να συμμετάσχει το Ισραήλ, είναι να διοχετεύει το αέριο του αναγκαστικά μέσω της Τουρκίας, ώστε αυτή να μπορεί να χρησιμοποιήσει τα κέρδη για να χρηματοδοτήσει τη Χαμάς και άλλες εξτρεμιστικές ομάδες στην περιοχή, πολλές από τις οποίες είναι αντισημιτικές και γενοκτονικές», σημειώνει ο αναλυτής.

Πώς αξιολογείται η στάση της Τουρκίας απέναντι στο Ισραήλ; 

Βλέποντας την Τουρκία για άλλη μία φορά να ζητάει βελτίωση των σχέσεων με το Ισραήλ και σημειώνοντας ότι κάτι παρόμοιο είχε γίνει όταν Ελλάδα και Κύπρος μαζί με άλλες Μεσογειακές χώρες καταδίκασαν την τουρκική προκλητικότητα, ο Seth Frantzman εξάγει τρία συμπεράσματα:

• Η Άγκυρα τα τελευταία χρόνια χρησιμοποιεί την μπλόφα της ομαλοποίησης σχέσεων με την Ιερουσαλήμ κυρίως για να δημιουργήσει διαίρεση στο μέτωπο Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ.
• Η τουρκική στρατηγική ως προς το Ισραήλ βασίζεται σε θεωρίες του 1950 που θέτουν το εβραϊκό κράτος ως πλήρως απομονωμένο στην περιοχή που ως εκ τούτου έχει ανάγκη την Άγκυρα και της δώσει τα πάντα ακόμα και δεν πάρει τίποτα ως αντάλλαγμα.
• Η Τουρκία τα θέλει όλα δικά της υπό την έννοια του ότι θέλει να λειτουργήσει ως ενεργειακός κόμβος του ισραηλινού αερίου και έπειτα να διοχετεύσει χρήματα στη στήριξη εχθρικών για το Ισραήλ οργανώσεων.

Διαβάζοντας τα τουρκικά μέσα προπαγάνδας και βλέποντας με τι τροφοδοτούν τους λομπίστες τους στη Δύση, το μήνυμα είναι ότι το ισραηλινό αέριο πρέπει να ρέει μέσω Τουρκίας και ότι το Ισραήλ πρέπει να αναγνωρίσει τις τουρκικές αξιώσεις σε περιοχές της Μεσογείου που αποτελούν μέρος της ΑΟΖ της Κύπρου.

Άρα το Ισραήλ καλείται από την Τουρκία να καταστρέψει τις σχέσεις του με την Ελλάδα και την Κύπρο και να κατευθύνει το φυσικό αέριό του σε μια χώρα που στηρίζει τους εχθρούς του, χωρίς κανένα απολύτως αντάλλαγμα.

Οι ιρανοτουρκικές σχέσεις και η θεωρία της «τμηματοποίησης»

Εκτός από την αλαζονεία που δείχνει απέναντι στην Ιερουσαλήμ και την συνεχή προσπάθεια της Άγκυρας να σαμποτάρει τη συμμαχία με την Κύπρο και την Ελλάδα, πολύ σημαντικός παράγοντας είναι η σχέση της Τουρκίας με το Ιράν.

Οι δεσμοί Τουρκίας-Ιράν έρχονται σε αντίθεση με τις υποτιθέμενες αξιώσεις της Τουρκίας για καλές σχέσεις με το Ισραήλ. Η θεωρία της Άγκυρας ως προς αυτό, είναι αυτή της «τμηματοποίησης» των σχέσεων, ότι δηλαδή τα δύο κράτη μπορούν να διαχωρίσουν τα θέματα για τα οποία δεν συμφωνούν και να εργαστούν πάνω στα κοινά σημεία.

Με αυτόν τον τρόπο η Άγκυρα μπορεί να ελέγχει τις ροές φυσικού αερίου του Ισραήλ προς την Ευρώπη, δίνοντάς της μόχλευση έναντι του Ισραήλ, για να διακόπτει τη ροή φυσικού αερίου κάθε φορά που υπάρχουν εντάσεις με τη Χαμάς. Στη συνέχεια, η Τουρκία μπορεί να διοχετεύσει τα κέρδη του φυσικού αερίου στη Γάζα και την Ιερουσαλήμ για να ωθήσει την τουρκική επιρροή στο τέμενος αλ Άκσα.

To τελευταίο πράγμα που χρειάζεται το Ισραήλ είναι μία Τουρκία που διοχετεύει χρήματα για την υλοποίηση περισσότερων αποστολών τύπου Mavi Marmara και άλλες δράσεις. 

Η άποψη που λέει ότι το Ισραήλ χρειάζεται την Τουρκία,  και «πρέπει» να συνεργαστεί με την Άγκυρα είναι μια ψυχροπολεμική θεωρία που υποστηρίζει ότι η Τουρκία είναι σύμμαχος των ΗΠΑ και της Δύσης, ως εκ τούτου πρέπει να συνεργαστεί μαζί της. Όμως τα πράγματα έχουν αλλάξει από το 1990. Σήμερα, η Τουρκία είναι στενός εταίρος της Ρωσίας και του Ιράν και ένα αυταρχικό καθεστώς.

Το Ισραήλ έχει επίσης χαράξει τη δική του ανεξάρτητη εξωτερική πολιτική από τη δεκαετία του 1990. Όπως και η Τουρκία, έχει ανοιχτούς διαύλους επικοινωνίας με τη Ρωσία. Ωστόσο, σε αντίθεση με την Τουρκία, δεν συνεργάζεται με αντιδυτικά καθεστώτα ή εξτρεμιστές.

Δεδομένης αυτής της διάταξης, το Ισραήλ δεν χρειάζεται την Τουρκία, αλλά μάλλον συμβαίνει το αντίθετο, καθώς η οικονομία της βρίσκεται σε παρακμή. Άλλωστε για αυτό το λόγο η Άγκυρα προσέγγισε τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και τον Κόλπο. Ξέρει ότι το Ιράν δεν έχει χρήματα, γι’ αυτό και δεν έγινε αντίστοιχη κρούση προς την Τεχεράνη. 

Είναι το Ισραήλ αφελές στον τρόπο που αλληλεπιδρά με την Τουρκία; 

Στον απολογισμό των σχέσεων Ισραήλ-Τουρκίας η Άγκυρα επιχειρεί να σαμποτάρει διαρκώς τις σχέσεις Ισραήλ-Ελλάδας και Ισραήλ-Κύπρου. Η Τουρκία θέλει να συνεχίσει να χρηματοδοτεί εξτρεμιστικές και αντισημιτικές ομάδες, κινητοποιώντας ένα διεθνές δίκτυο ακροδεξιών ομάδων που συνδέονται με τη Χαμάς, ενώ παράλληλα συνεργάζεται στενά με το Ιράν και αποκομίζει κέρδη από πιθανές εξαγωγές φυσικού αερίου από το Ισραήλ. Σε κανένα σενάριο η Άγκυρα δεν έκανε τίποτα για το Ισραήλ ούτε επέτρεψε στο Ισραήλ να επωφεληθεί. 

Όσο η ανάλυση της Άγκυρας για την Ιερουσαλήμ παρουσιάζει το Ισραήλ ως μια αφελή χώρα που κάποιοι ξεχνάνε πώς ο Ερντογάν το συνέκρινε με τη ναζιστική Γερμανία στον ΟΗΕ το 2019 ή πώς η Άγκυρα φιλοξενεί τη Χαμάς και μπορεί να επωφεληθεί από τις ανάγκες του Ισραήλ σε φυσικό αέριο, η ιστορία των ισραηλινοτουρκικών σχέσεων θα συνεχίσει να είναι προβληματική. 

Η Τουρκία πιστεύει ότι το Ισραήλ δεν παρακολουθεί τα διπρόσωπα φιλοκυβερνητικά ΜΜΕ, αυτά που γράφουν για «συμφιλίωση» ενώ προωθούν τον αντισημιτισμό στα τουρκικά. Για παράδειγμα, όταν ανέλαβε η κυβέρνηση Μπάιντεν, υπήρξαν συνωμοσίες στα τουρκικά φιλοκυβερνητικά μέσα ενημέρωσης ότι υπήρχαν πάρα πολλοί Εβραίοι στην κυβέρνησή του, με την Ουάσινγκτον να καταδικάζει τον αντισημιτισμό της Τουρκίας τον περασμένο Μάιο. 

Μια χώρα της οποίας το καθεστώς έχει συμμάχους που χτυπούν τους Εβραίους στην Αμερική και συγκρίνουν τους Ισραηλινούς με τους Ναζί, δεν έχει πολλές ελπίδες για συμφιλίωση με το Ισραήλ. Οι Ισραηλινοί υπερηφανεύονται πως δεν είναι κορόιδα στις επενδύσεις, επομένως θα είναι επιφυλακτικοί στο να συμμετάσχουν σε επενδυτικά σχήματα με την Άγκυρα, τα οποία δεν θα αποφέρουν κανένα απολύτως κέρδος για τη χώρα τους.

Πηγή: Jerusalem Post
Σχόλιο/Απόδοση: Νίκος Χριστοφορίδης