Διεθνή
Άρθρο φωτιά του Βύρωνα Κοτζαμάνη για το δημογραφικό! Το “Εμείς” υποτάσσεται στο “Εγώ”
Ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας αναλύει τις αιτίες της δημογραφικής συρρίκνωσης της Ελλάδας και της Ευρώπης
Του Βύρωνα Κοτζαμάνη*
Το δημογραφικό στη χώρα μας αναδεικνύεται έως ένα από τα ζητήματα που πρέπει να αντιμετωπισθούν άμεσα η δε συζήτηση για αυτό επικεντρώνεται συνήθως σε μια από τις διαστάσεις του, την «υπογεννητικότητα». Ιδιαίτερη έμφαση δίδεται έτσι στην εξέλιξη των γεννήσεων οι οποίες μετά από μια τριακονταετία (1951-1970) σταθεροποίησής τους γύρω στις 150 χιλιάδες ετησίως κατά μέσο όρο, μειώνονται, με αποτέλεσμα την δεκαετία του 1990 να περιορισθούν στις 100 χιλ. και, στη συνέχεια, μετά από μια μικρή άνοδο την δεκαετία του 2000, να συνεχίσουν την πτωτική τους πορεία (72,5 χιλ. το 2023). Η μείωση αυτή, ιδιαίτερα έντονη μετά το 1980, ξεκίνησε φυσικά πολύ νωρίτερα καθώς αν την δεκαετία του 1930, με έναν μικρότερο πληθυσμό είχαμε σχεδόν 190 χιλ. γεννήσεις ετησίως κατά μέσο όρο, το 1955-1964 περιορίσθηκαν στις 154 χιλ./έτος (-20%) ενώ την δεκαετία 2021-30 δεν αναμένεται να ξεπεράσουν, σε ένα σχετικά ευνοϊκό σενάριο, τις 77 χιλ./έτος (μια εκ νέου μείωση κατά 50%). Αν θεωρήσουμε επομένως τον μακρύ χρόνο, και ανεξάρτητα από τις όποιες διακυμάνσεις των ετησίων δεικτών, είναι αδιαμφισβήτητο γεγονός ότι η συρρίκνωσή τους οφείλεται στην μείωση του αριθμού των παιδιών που έφεραν στον κόσμο οι γενεές που γεννηθήκαν από τις τελευταίες δεκαετίες του 19ου αιώνα και μετέπειτα, οι οικογένειες δηλαδή που δημιουργήθηκαν στη διάρκεια του 20ου και στα πρώτα χρόνια της τρέχουσας χιλιετηρίδας.
Ο περιορισμένος αριθμός παιδιών που κάνουν σήμερα τα ζευγάρια δεν αφορά φυσικά μόνον την Ελλάδα αλλά όλες τις ανεπτυγμένες ευρωπαϊκές χώρες, σε πολλές εκ των οποίων ξεκίνησε πολύ νωρίτερα. Στο σύνολο δε σχεδόν των χωρών της Δυτικής και Βορείου Ευρώπης η πτώση της γονιμότητας ανακόπηκε μεν προσωρινά στις γενεές του μεσοπολέμου (γεγονός που αποτυπώθηκε και στη μεγάλη αύξηση των γεννήσεων από το 1945 μέχρι και το 1970, βλ. baby boom) αλλά συνεχίσθηκε στις επόμενες γενεές.
Αυτό όμως που διαφοροποιεί κυρίως την Ελλάδα από τις περισσότερες από τις χώρες αυτές είναι ότι:
1) η δημογραφική μετάβαση και η μείωση του αριθμού των παιδιών που έφεραν στον κόσμο τα ζευγάρια ξεκίνησε πολύ αργότερα, ενώ συνεχίζεται σχεδόν χωρίς ανακοπή μέχρι και τις γενεές που γεννηθήκαν μέχρι το 1985 και
2) ο αριθμός των παιδιών που φέρνουν στον κόσμο οι μετά το 1940 γενεές τείνει να απέχει όλο και περισσότερο από αυτόν που επιθυμούν.
Απέχει δε ακόμη περισσότερο αν συγκριθούμε με όσες ευρωπαϊκές χώρες δημιουργήσαν εδώ και δεκαετίες ένα ευνοϊκότατο για την οικογένεια και το παιδί περιβάλλον, περιόρισαν τις έμφυλες διακρίσεις και διαθέτουν και ένα διευρυμένο και αποτελεσματικό κράτος πρόνοιας. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τα παιδιά που έκαναν όλες οι μετά το 1940 γενεές στην Ελλάδα να είναι όλο και λίγο λιγότερα από αυτά -2,1-που θα επέτρεπαν την αναπλήρωση τους (και, επομένως και μακροπρόθεσμα την σταθεροποίηση του πληθυσμού, αν η μεταναστευτική ζυγαριά είναι μηδενική), ενώ στις προαναφερθείσες χώρες η γονιμότητα των γενεών1940-1985 ελάχιστα υπολείπεται του ορίου αναπαραγωγής καθώς κυμαίνεται από 1,8-2,0 παιδιά/γυναίκα.
Οι σημαντικές αλλαγές στις αναπαραγωγικές συμπεριφορές των ζευγαριών που οδήγησαν παντού στον περιορισμό του αριθμού των παιδιών τους συνοδευτήκαν –εκτός των άλλων- και με τη ριζική αναθεώρηση του θεσμού του γάμου, της μητρικής αγάπης, της μητρότητας, της σεξουαλικότητας, με την ανάπτυξη νέων προβληματισμών για την εκπαίδευση των παιδιών και την κοινωνικοποίησή τους αλλά και με την υιοθέτηση νέων στρατηγικών για την υλοποίηση των στόχων των δυο εταίρων των ζευγαριών. Τις τελευταίες όμως δεκαετίες η υλοποίηση των στόχων αυτών είναι εφικτή στο πλαίσιο ενός νέου μοντέλου οικογένειας που διαφοροποιείται σημαντικά από τα προϋπάρχοντα.
O E. Shorter πριν από 50 σχεδόν χρόνια στο κλασσικό βιβλίο του για τη γένεση της μοντέρνας οικογένειας (The making of the modern family, 1976) διακρίνει τρία “μοντέλα”, τρεις περιόδους στην εξέλιξη του θεσμού αυτού που είναι άμεσα συνδεδεμένος με την εξέλιξη της πορείας της γονιμότητας : την παραδοσιακή, την μοντέρνα και τη μετά-μοντέρνα οικογένεια. Η παραδοσιακή οικογένεια συνδέεται με χαμηλή και ύστερη γαμηλιότητα, υψηλή γονιμότητα και θνησιμότητα (κυρίως στη βρεφική και παιδική ηλικία). Οι στόχοι της προτάσσονται των ατομικών και τα υποκείμενα ολοκληρώνονται μέσω αυτής. Η οικογένεια αυτή έχει διάρκεια -σε αντίθεση με το ζευγάρι που αποτελεί ένα απλό διάνυσμα- , οφείλει να επιβιώσει και ταυτόχρονα να διαιωνισθεί στο μέλλον. Ο στόχος επομένως κάθε γενεάς ήταν να τη διατηρήσει μέσω μιας σημαντικής αναπαραγωγής, επιδιώκοντας ταυτόχρονα και την αύξηση της δύναμής της μέσω της αύξησης των μελών της.
Προοδευτικά όμως, ο τύπος αυτός της οικογένειας υποχωρεί δίδοντας τη θέση του στην μοντέρνα (ή άλλως “αστική”) οικογένεια: πυρηνική, αποδεσμευμένη και απογυμνωμένη από πληθώρα λειτουργιών, επικεντρωμένη στις διαπροσωπικές σχέσεις των μελών της, αυτόνομη ομάδα με αλληλεγγύη μεταξύ των μελών της και με αυστηρά διακριτούς ρόλους: η γυναίκα είναι σύζυγος, μητέρα και “υπεύθυνη της εστίας”, ο άνδρας, σύζυγος, πατέρας και το οικονομικό στήριγμά της. Τα παιδιά, φορείς του μέλλοντος και “αντικείμενο” παιδείας. Η οικογένεια αυτή χαρακτηρίζεται από μια ιδιαίτερη κινητικότητα (γεωγραφική, επαγγελματική, κοινωνική) που έχει σαν στόχο τη διαρκή βελτίωση της θέσης της διαχρονικά. Οφείλει να διατηρήσει τη συνέχεια, τη διατήρηση του “ονόματος” με μια ικανοποιητική αναπαραγωγή και ταυτόχρονα να διασφαλίσει και τη κοινωνική της ανέλιξη, αποφεύγοντας τα πολλά παιδιά που στοιχίζουν όλο και περισσότερο. Οι γόνοι της αποτελούν σημαντικό στοιχείο της στρατηγικής της για την υλοποίηση των στόχων αυτών ενώ οι γονείς “ολοκληρώνονται” με την “υπέρβαση” τους από τους απογόνους τους.
Η ανάδυση της αστικής οικογένειας που είναι επικεντρωμένη στο παιδί συμβαδίζει με τη μείωση της γονιμότητας, μια μείωση που εντείνεται με τη κρίση του μεσοπολέμου. Με το ξεπέρασμα όμως της κρίσης, όπως έχουμε ήδη αναφέρει, η γονιμότητα φαίνεται να ξαναβρίσκει την δυναμική της καθώς καταγράφεται μια αύξησή της με αποτέλεσμα οι τελευταίες 15-20 προπολεμικές γενεές να φέρουν στον κόσμο περισσότερα παιδιά από όσα απαιτούνται για να εξασφαλίσουν την αναπαραγωγής τους.
Προοδευτικά το μοντέλο της αστικής οικογενείας μετεξελίσσεται ενώ σημαντικές αλλαγές παρατηρούνται στις ατομικές επιδιώξεις των μελών της. Η γυναίκα απαιτεί ταυτόχρονα το δικαίωμα λόγου και την οικονομική της ανεξαρτησία, τα παιδιά την κατανόηση και το διάλογο αμφισβητώντας συχνά τις γονικές εξουσίες ενώ επιθυμούν να δημιουργήσουν τη δική τους ζωή, όχι αναγκαστικά -όπως στο παρελθόν- υποχρεούμενα να υλοποιήσουν τα σχέδια των γονιών τους. Προοδευτικά το “εγώ” υπερισχύει του ‘εμείς’, οι ατομικές επιδιώξεις υπερισχύουν και η οικογένεια τείνει να αποτελέσει έναν μόνον από τους φορείς της ατομικής ολοκλήρωσης των μελών της. Ο Γάλλος δημογράφος L. Roussel διατυπώνει εύστοχα της αλλαγές αυτές αναφέροντας ότι ‘η οικογένεια τείνει να μην αποτελεί πλέον ένα κλειστό, προστατευόμενο χώρο χαρακτηριζόμενο από στενές διαπροσωπικές σχέσεις, αλλά μια ομάδα όπου ο καθένας επιδιώκει για τον εαυτό του ικανοποιητικές «απολαβές»’. Ο νέος αυτός τύπος οικογένειας δεν συμμετέχει πλέον σε ένα διαχρονικό οικογενειακό προγραμματισμό που ξεπερνά τις γενεές. Κάθε ζευγάρι προσδιορίζει και οριοθετεί τον οικογενειακό του προγραμματισμό για ένα πεπερασμένο χρονικό διάστημα που ταυτίζεται με τον κύκλο της ζωής του. Μπορεί να διατηρούνται ακόμη στενές σχέσεις με τα άτομα της προηγούμενης γενεάς και τους κατιόντες, αλλά οι σχέσεις αυτές έχουν πλέον ως κέντρο, ως σημείο αναφοράς κυρίως, το ίδιο το ζευγάρι και όχι τη διαχρονική οντότητα που αποτελούσε στο παρελθόν η οικογένεια.
Αναδεικνύονται δε και νέοι κανόνες και ρόλοι που διέπουν/ ρυθμίζουν την οικογενειακή ζωή όπως η άρνηση εξωτερικών ρυθμιστών (η συναίνεση και η διαπραγμάτευση τείνουν να είναι οι βασικές αρχές εσωτερικής ρύθμισης των οικογενειακών αντιθέσεων) και η αναγνώριση της αυτονομίας και της ισότιμης θέσης της γυναίκας. Η αναζήτηση της άμεσης ευτυχίας-ολοκλήρωσης, η θέληση για πλήρη και απόλυτο αυτοπροσδιορισμό των ατομικών διαδρομών και η απαίτηση για αυτονομία, ισοτιμία και ισότητα βρίσκονται πλέον σε αντιστοιχία με τις νέες κοινωνικές αξίες. Στις νέες αυτές συνθήκες η γονιμότητα εγγράφεται στα πλαίσια της ατομικής ολοκλήρωσης των δύο “εγώ” που αποτελούν το ζευγάρι. Τα μέλη του αναζητούν πλέον την “ευτυχία” τους, και, για την υλοποίηση του στόχου αυτού απαιτείται –εκτός των άλλων- και ένας μικρότερος αριθμός παιδιών από αυτόν της «αστικής» οικογένειας. Οι αναζητούμενες εμπειρίες δεν προϋποθέτουν το αδιάλυτο της -εντός ή εκτός γάμου ή συμφώνου- σχέσης και την επαναλαμβανόμενη αναπαραγωγή, ενώ ταυτόχρονα, όπως δεν τίθεται θέμα “διαιώνισης” της ομάδας, το πλήθος των παιδιών δεν έχει ιδιαίτερη σημασία καθώς δεν συνδέεται με τη βελτίωση της “ποιότητας” της πατρότητας- ή της μητρότητας…….
Στη χώρα μας η μετάβαση από την αστική στο νέο αυτό τύπο οικογένειας γίνεται με σχετική υστέρηση, η ταχύτητα διάχυσής του διαφοροποιείται στον ελλαδικό χώρο ενώ συνυπάρχουν ακόμη και στοιχεία του πρότερου μοντέλου. Η Ελλάδα εντάσσεται ταυτόχρονα και στην ομάδα εκείνη των χωρών όπου, ελλείψει πολιτικής, ο αριθμός των παιδιών των διαδοχικών μετά το 1940 γενεών υπολείπεται όλο και περισσότερο του επιθυμητού απέχοντας πλέον σημαντικά στις νεότερες γενεές των 2,1 ( του ορίου δηλαδή της αναπαραγωγής). Πρόσφατα όμως, σε αρκετές ευρωπαϊκές χώρες όπου ο αριθμός των παιδιών δεν διαφοροποιείται σημαντικά του επιθυμητού όπως συμβαίνει στην Ελλάδα, αναδύονται νέοι τύποι οικογένειας (ομόφυλα ζευγάρια, μονογονεϊκές οικογένειες που δεν προκύπτουν από την διάλυση μιας συμβίωσης). Εμφανίζεται δε ταυτόχρονα, με δεδομένη την συνειδητοποίηση των πλανητικών προβλημάτων, και μια ανησυχία για το μέλλον, συνοδευόμενη από ένα έντονο «οικολογικό άγχος». Στις χώρες αυτές το νέο τοπίο αρχίζει να επηρεάζει την αναπαραγωγική συμπεριφορά σχετικά ολιγοπληθών προς το παρόν ομάδων, γεγονός που αποτυπώνεται, εκτός των άλλων, τόσο στην εμφάνιση κινημάτων όπως το no child movement όσο και, ως ένα βαθμό, και στη πτώση των ετήσιων δεικτών γονιμότητας. Αν δε στις προαναφερθείσες χώρες οι στάσεις αυτές διαχυθούν σε ευρύτερες ομάδες του πληθυσμού θα επηρεάσουν αναπόφευκτα και τον αριθμό των παιδιών που θα αποκτήσουν όσοι γεννήθηκαν το πρώτο τέταρτο του ΧΧΙ αιώνα, οι γενεές Ζ (1997-2012) και Α (2012-2024)……
*Ο Βύρων Κοτζαμάνης είναι Καθηγητής Δημογραφίας στο Τμήμα Μηχανικών Χωροταξίας, Πολεοδομίας και Περιφερειακής Ανάπτυξης του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και Διευθυντής του Εργαστηρίου Δημογραφικών και Κοινωνικών Αναλύσεων (Ε.Δ.Κ.Α.).
Διεθνή
Πως η Κίνα παρακολουθεί τους πολίτες της μέσω της εφαρμογής NAFC στα smartphones
Μοιάζει με μια εφαρμογή επιτήρησης που παρακολουθεί όχι μόνο την κίνησή μας, αλλά έχει επίσης ενσωματωμένες λειτουργίες αυτόματης εγγραφής φωνής και κοινής χρήσης φωτογραφιών
Η εφαρμογή National Anti-Fraud Center (NAFC) είναι μια εφαρμογή πολλαπλών πλατφορμών για κινητά που αναπτύχθηκε από το Υπουργείο Δημόσιας Ασφάλειας της Κίνας
Μοιάζει με μια εφαρμογή επιτήρησης που παρακολουθεί όχι μόνο την κίνησή μας, αλλά έχει επίσης ενσωματωμένες λειτουργίες αυτόματης εγγραφής φωνής και κοινής χρήσης φωτογραφιών
Ο προβληματισμός για το απόρρητο και την επιτήρηση σε μια ψηφιακή εποχή δύσκολα μπορεί να αποφύγει την εστίαση στους νόμους και τις πολιτικές που αναπτύχθηκαν από τη Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας. Τα τελευταία χρόνια, η κοινωνία και η οικονομία της Κίνας έχουν, στην πραγματικότητα, μεταμορφωθεί βαθιά από την πρόοδο της ψηφιακής εποχής. Αλλά σε μεγάλο βαθμό αυτός ο ψηφιακός μετασχηματισμός έχει συμβάλει στην οικοδόμηση ενός κράτους επιτήρησης.
Η εφαρμογή National Anti-Fraud Center (NAFC) είναι μια εφαρμογή πολλαπλών πλατφορμών για κινητά που αναπτύχθηκε από το Υπουργείο Δημόσιας Ασφάλειας της Κίνας και κυκλοφόρησε τον Μάρτιο του 2021. Η εφαρμογή παρουσιάστηκε ως μέρος μιας ευρύτερης εκστρατείας για την προστασία των πολιτών από δόλιες δραστηριότητες, οι οποίες έχουν αυξάνεται σημαντικά με τα χρόνια. Η εφαρμογή στοχεύει στην πρόληψη και την αναφορά της απάτης, τη διατήρηση της ασφάλειας του τηλεπικοινωνιακού δικτύου και την ευαισθητοποίηση σχετικά με την πρόληψη της απάτης. Εντοπίζει ύποπτες κλήσεις, SMS και εφαρμογές και παρέχει στους χρήστες μια λειτουργία να αναφέρουν πιθανή απάτη στις αρχές. Ωστόσο, η εφαρμογή NAFC αντιμετώπισε διαμάχες σχετικά με ζητήματα απορρήτου. Απαιτεί εκτεταμένες άδειες, συμπεριλαμβανομένης της αναγνώρισης προσώπου για εγγραφή, και έχει αναφερθεί ότι παρακολουθεί χρήστες που επισκέπτονται ιστοσελίδες οικονομικών στο εξωτερικό.
Πρώτον, η εφαρμογή απαιτεί εκτεταμένες άδειες, συμπεριλαμβανομένης της αναγνώρισης προσώπου για εγγραφή και πρόσβαση στα δεδομένα τηλεφώνου των χρηστών. Αυτό έχει εγείρει σημαντικές ανησυχίες για το απόρρητο μεταξύ των χρηστών. Σε ορισμένες πόλεις, όπως το Shenzhen, οι κάτοικοι αναγκάζονται να εγκαταστήσουν την εφαρμογή στα smartphone τους. Αυτό έχει οδηγήσει σε παράπονα σχετικά με την έλλειψη επιλογής και τον παρεμβατικό χαρακτήρα της εφαρμογής. Ωστόσο, ο λόγος που προκάλεσε εκτεταμένη κριτική στο NAFC ήταν ότι η εφαρμογή φέρεται να χρησιμοποιούνταν για την παρακολούθηση χρηστών που επισκέπτονται ιστοσελίδες οικονομικών στο εξωτερικό, όπως το Bloomberg. Αυτό έχει οδηγήσει σε περιπτώσεις όπου οι χρήστες ανακρίνονται από την αστυνομία. Η εφαρμογή ζητά επίσης περισσότερες άδειες από τις απαραίτητες για τον δηλωμένο σκοπό της, γεγονός που τροφοδότησε περαιτέρω ανησυχίες σχετικά με πιθανή κατάχρηση προσωπικών δεδομένων.
Αυτές οι διαμάχες έχουν πυροδοτήσει μια συζήτηση σχετικά με την ισορροπία μεταξύ ασφάλειας και ιδιωτικότητας. Η Κίνα διατηρεί τα πιο διάχυτα και εξελιγμένα καθεστώτα φιλτραρίσματος και ελέγχου πληροφοριών στο Διαδίκτυο στον κόσμο. Αρκετοί ιστότοποι παραμένουν αποκλεισμένοι, όπως μηχανές αναζήτησης (π.χ. Google), μέσα κοινωνικής δικτύωσης (π.χ. Facebook και Twitter), μέσα ειδήσεων (π.χ. New-York Times και Financial Times), καθώς και μια σειρά από ιστότοπους. Το απρόβλεπτο παραμένει ο κύριος μοχλός του «Μεγάλου Τείχους προστασίας» όπως είναι γνωστό στη Δύση ή της «Χρυσής Ασπίδας» όπως είναι γνωστό στην Κίνα με θέματα να συνεχίζονται και να φεύγουν από τη συνεχώς διευρυνόμενη λίστα ευαίσθητων θεμάτων.
Σε απάντηση στην κριτική της εφαρμογής του Εθνικού Κέντρου Καταπολέμησης της Απάτης (NAFC), η κινεζική κυβέρνηση τόνισε τον ρόλο της εφαρμογής στην προστασία των πολιτών από την απάτη και στη διατήρηση της ασφάλειας του τηλεπικοινωνιακού δικτύου. Υποστηρίζουν ότι η εφαρμογή είναι απαραίτητη για την καταπολέμηση των αυξανόμενων περιστατικών τηλεπικοινωνιών και διαδικτυακής απάτης, που συχνά περιλαμβάνουν επιχειρήσεις στο εξωτερικό που διαχειρίζονται Κινέζοι και Ταϊβανέζοι υπήκοοι.
Ωστόσο, η Κίνα έχει ένα καλά τεκμηριωμένο ιστορικό εκτεταμένης παρακολούθησης των πολιτών της. Η κυβέρνηση χρησιμοποιεί ένα τεράστιο δίκτυο καμερών CCTV, παρακολούθησης Διαδικτύου και ψηφιακών τεχνολογιών για να παρακολουθεί τον πληθυσμό της. Αυτό το σύστημα επιτήρησης έχει αναπτυχθεί σημαντικά υπό τη διοίκηση του Xi Jinping. Το σύστημα Skynet, για παράδειγμα, φέρεται να περιλαμβάνει πάνω από 700 εκατομμύρια κάμερες παρακολούθησης σε όλη τη χώρα, δηλαδή μία κάμερα για κάθε δύο πολίτες. Επιπλέον, η κυβέρνηση μπορεί να έχει πρόσβαση σε δεδομένα που συλλέγονται από μεγάλες εταιρείες τεχνολογίας όπως η Baidu, η Alibaba και η Tencent. Αυτό το επίπεδο επιτήρησης συχνά δικαιολογείται από την κυβέρνηση ως μέσο διατήρησης της κοινωνικής τάξης και ασφάλειας, αλλά έχει εγείρει σημαντικές ανησυχίες για την ιδιωτική ζωή και τις πολιτικές ελευθερίες.
Οι κινεζικές αρχές έχουν εντείνει τις επιχειρήσεις επιτόπιων ελέγχων στους δρόμους και στα Mέσα Mαζικής Mεταφοράς τα χρόνια μετά το κίνημα διαμαρτυρίας της «Λευκής Βίβλου» του 2022, το οποίο η κυβέρνηση κατηγόρησε για διείσδυση «ξένων δυνάμεων» και αναγκάζουν τους ανθρώπους να κατεβάσουν ένα « εφαρμογή κατά της απάτης που παρακολουθεί τη χρήση του τηλεφώνου τους, σύμφωνα με πρόσφατες συνεντεύξεις.
Ένας ειδικός επισκευής κινητών τηλεφώνων στη νότια επαρχία Γκουανγκντόνγκ, ο οποίος αρνήθηκε να κατονομαστεί από φόβο αντιποίνων, είπε ότι η εγκεκριμένη από την αστυνομία εφαρμογή «κατά της απάτης» μπορεί επίσης να ανιχνεύσει την παρουσία εργαλείων παράκαμψης σε οποιοδήποτε τηλέφωνο έχει εγκατασταθεί. «Εφόσον το τηλέφωνό σας έχει εγκατεστημένη την εφαρμογή κατά της απάτης, θα γνωρίζουν τι κάνετε», είπε.
Η παρουσία μεγάλου αριθμού στοιχείων λογισμικού στην εφαρμογή NAFC, συμπεριλαμβανομένης της αναγνώρισης προσώπου και φωνής, αποτελεί σημαντικό σημείο προσοχής. Αυτές οι τεχνολογίες μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τους σκοπούς της εφαρμογής, αλλά μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν για κακόβουλους σκοπούς χωρίς να ειδοποιηθεί ο χρήστης. Δεδομένου ότι η εφαρμογή διαθέτει λειτουργίες στις οποίες δεν είναι δυνατή η πρόσβαση χωρίς έναν αριθμό τηλεφώνου που βασίζεται στην Κίνα, είναι δύσκολο να επαληθευτεί ο τρόπος με τον οποίο χρησιμοποιούνται αυτές οι τεχνολογίες εντός της εφαρμογής.
Από το 2021 η κινεζική κυβέρνηση απαιτεί από τους Θιβετιανούς να εγκαταστήσουν την εφαρμογή Εθνικού Κέντρου Καταπολέμησης της Απάτης. Η αστυνομία φέρεται να έχει δημιουργήσει οδοφράγματα και αναγκάζει τους ταξιδιώτες να κατεβάσουν και να εγγράψουν την εφαρμογή ακριβώς εκεί χρησιμοποιώντας την αναγνώριση προσώπου. Η πλειοψηφία των Θιβετιανών ανησυχεί ότι η εφαρμογή μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την παρακολούθηση των κινήσεών τους και πιθανή πρόσβαση σε δεδομένα στα τηλέφωνά τους.
Σύμφωνα με μια έκθεση ,δημιουργήθηκε από δύο οργανισμούς δημόσιας πολιτικής – το Turquoise Roof και το Tibet Watch Το Beijing έχει ενσωματώσει «συστήματα που βασίζονται σε AI που συνδυάζουν την αναγνώριση προσώπου με την περιήγηση στο διαδίκτυο και την παρακολούθηση βάσει εφαρμογών» σε δεδομένα παρακολούθησης DNA και GIS στο Θιβέτ. Σύμφωνα με τον Greg Walton, ανώτερο ερευνητή στην εταιρεία συμβούλων ασφαλείας Secdev Group με έδρα το Ηνωμένο Βασίλειο και έναν από τους συντάκτες της έκθεσης, «Ο μηχανισμός της κινεζικής κυβέρνησης στο Θιβέτ παραμένει ένα μαύρο κουτί στη φύση, αλλά αυτή η έκθεση παρέχει [στον έξω κόσμο] μια ματιά στο πώς λειτουργούν αυτά τα συστήματα». «Η ανάλυσή μας δείχνει ότι τα δεδομένα που ελέγχονται από την εφαρμογή Anti-Fraud θα μπορούσαν να συνδεθούν σε ευρύτερα συστήματα που διαχειρίζεται το Γραφείο Εγκληματολογικών Ερευνών [και] η υποχρεωτική εγκατάσταση της εφαρμογής σε αστυνομικά σημεία ελέγχου θα μπορούσε να χρησιμεύσει ως πλατφόρμα για τη συλλογή δεδομένων που χρησιμοποιείται για την παρακολούθηση και τον έλεγχο τον πληθυσμό, ιδιαίτερα στην καταστολή της διαφωνίας και της πολιτιστικής έκφρασης», έγραφε η έκθεση.
«Μοιάζει με μια εφαρμογή επιτήρησης που παρακολουθεί όχι μόνο την κίνησή μας, αλλά έχει επίσης ενσωματωμένες λειτουργίες αυτόματης εγγραφής φωνής και κοινής χρήσης φωτογραφιών», είπε ένας ανώνυμος Θιβετιανός στο Tibet Watch το 2023. Πράγματι τα μέτρα στο Θιβέτ είναι «πιο επεμβατικά» από τα μέτρα που χρησιμοποιούνται σε άλλα μέρη της Κίνας. Τα συστήματα μεγάλων δεδομένων χρησιμοποιούν μηχανική μάθηση για να παρακολουθούν τα δίκτυα συγγένειας των Θιβετιανών ή να αναλύουν τα κοινωνικά τους δίκτυα για να αναδείξουν αυτό που το κινεζικό κόμμα-κράτος ορίζει ως οργανωμένα εγκλήματα. Ορισμένοι Θιβετιανοί ακτιβιστές λένε ότι η αρχιτεκτονική ψηφιακής επιτήρησης που η κινεζική κυβέρνηση προσπαθεί να «τελειοποιήσει» στην περιοχή θα δημιουργήσει βαθύ ψυχολογικό αντίκτυπο στους κατοίκους της περιοχής. Η διάχυτη παρακολούθηση δημιουργεί μια αίσθηση διαρκούς παρακολούθησης, οδηγώντας σε άγχος και απώλεια προσωπικής ελευθερίας, αναγκάζοντάς τους να ασκήσουν αυτολογοκρισία. Είναι ένα περίπλοκο ζήτημα με σημαντικές επιπτώσεις στην ψυχική ευημερία και την αυτονομία των ανθρώπων που ζουν υπό τέτοια επιτήρηση.
Διεθνή
Πακιστάν, ένα από τα πιο επικίνδυνα μέρη στον κόσμο για τους δημοσιογράφους
Ένα ζοφερό αρχείο ατιμωρησίας και καταστολής
Κρίση για την ελευθερία του Τύπου στο Πακιστάν!
Ένα ζοφερό αρχείο ατιμωρησίας και καταστολής
Το 2024, το Πακιστάν βυθίστηκε βαθύτερα σε μια κρίση για την ελευθερία του Τύπου, σημειώνοντας ρεκόρ με τις τραγικές δολοφονίες 11 δημοσιογράφων μέσα στους πρώτους οκτώ μήνες του έτους. Το στοιχειώδες στατιστικό είναι εμβληματικό των καταστροφικών συνθηκών του έθνους για τους εργαζόμενους στα μέσα ενημέρωσης, οι οποίοι τώρα περιηγούνται στο επικίνδυνο τοπίο των ρεπορτάζ κάτω από ένα σύννεφο φόβου, παρενόχλησης και, όλο και περισσότερο, θανατηφόρου βίας. [1] Η θέση του Πακιστάν ως ένα από τα πιο επικίνδυνα μέρη στον κόσμο για τους δημοσιογράφους έχει εδραιωθεί περαιτέρω φέτος, με την αμέλεια της κυβέρνησης, τις ισχυρές ομάδες συμφερόντων και την αδιαμφισβήτητη βία να συντρίβουν την ελευθερία του λόγου και της έκφρασης.
Ο τελευταίος θύτης, ο Nisar Lehri, ένας αφοσιωμένος 50χρονος δημοσιογράφος από το Βελουχιστάν, πυροβολήθηκε βάναυσα στις 4 Σεπτεμβρίου, αφού στοχοποιήθηκε για το ερευνητικό του έργο σε μια περιοχή που πλήττεται από τη βία. [2] Η δολοφονία του -όπως πολλοί πριν από αυτόν- έμεινε ανεξιχνίαστη από τις αρχές, αφήνοντας την οικογένειά του, τους συναδέλφους του και την κοινότητα των Μέσων Ενημέρωσης του Πακιστάν με μια ακόμη απώλεια εν μέσω της διογκωμένης κουλτούρας της ατιμωρησίας της χώρας. Ο θάνατος του Lehri ακολούθησε τη δολοφονία τον Αύγουστο του Muhammad Bachal Ghunio, ενός δημοσιογράφου από τη Sindh, ο οποίος ομοίως έπεσε θύμα ενέδρας στη γενέτειρά του. [3]
Και οι δύο άνδρες δολοφονήθηκαν επειδή έκαναν τη δουλειά τους: Αποκάλυπταν τη διαφθορά, αναφέροντας το έγκλημα και υποστήριζαν τη διαφάνεια.
Οι θάνατοι των Lehri και Ghunio υπογραμμίζουν ένα ανησυχητικό φαινόμενο στο Πακιστάν: οι δημοσιογράφοι κυνηγούνται ατιμώρητα σε όλη τη χώρα. Η ελευθερία της έκφρασης, που κάποτε κατοχυρώθηκε στο σύνταγμα της χώρας, τώρα διαβρώνεται από τη βία τόσο από το κράτος όσο και από ισχυρούς, συχνά ένοπλους, ιδιωτικούς παράγοντες. Παρά το γεγονός ότι οι στρατιωτικές και μυστικές υπηρεσίες του Πακιστάν κατηγορούνται ευρέως για το ρόλο τους στη φίμωση των διαφωνούντων, σπάνια θεωρούνται υπεύθυνοι για τέτοιες επιθέσεις. Τοπικοί φεουδάρχες, πολιτικές προσωπικότητες, ακόμη και μαχητές που υποστηρίζονται από την κυβέρνηση εκμεταλλεύονται περαιτέρω αυτήν την ελευθερία δράσης, παραγγέλνοντας βία εναντίον δημοσιογράφων και καταπιέζοντας ανεξάρτητες φωνές χωρίς συνέπειες.
Πέρα από τις στοχευμένες δολοφονίες, το 2024 ήταν μια χρονιά γεμάτη με πολλαπλές παραβιάσεις κατά των Μέσων Ενημέρωσης, από απειλές και σωματικές επιθέσεις μέχρι λογοκρισία και νομική παρενόχληση. Η μη κερδοσκοπική οργάνωση Freedom Network, με έδρα το Ισλαμαμπάντ, έχει τεκμηριώσει πάνω από 50 παραβιάσεις κατά δημοσιογράφων μόνο φέτος, προσθέτοντας βάρος στον αυξανόμενο όγκο στοιχείων που υποδηλώνουν μια συντονισμένη προσπάθεια φίμωσης του Τύπου του Πακιστάν. [4]
Ανησυχητικά, η κυβέρνηση συνεχίζει να αγνοεί την ασφάλεια των εργαζομένων στα Μέσα Ενημέρωσης παρά τους υφιστάμενους νόμους για την προστασία των δημοσιογράφων. Οι νόμοι αυτοί, που θεσπίστηκαν το 2021, επιβάλλουν προστασία και δημιουργούν επιτροπές ασφάλειας για τους επαγγελματίες των Μέσων Ενημέρωσης, ωστόσο παραμένουν σε μεγάλο βαθμό ανενεργοί, καθώς οι επαρχιακές κυβερνήσεις αποτυγχάνουν να τους εφαρμόσουν. Στη Σιντ, όπου αναφέρθηκαν τα περισσότερα περιστατικά κατά δημοσιογράφων φέτος, η επιτροπή προστασίας των δημοσιογράφων έχει σταματήσει, αφήνοντας τους δημοσιογράφους με μικρή προσφυγή ή υποστήριξη καθώς η βία αυξάνεται.
Μία από τις πιο ανατριχιαστικές πτυχές της τρέχουσας κρίσης για την ελευθερία του Τύπου στο Πακιστάν είναι η ατιμωρησία που απολαμβάνουν όσοι στοχοποιούν δημοσιογράφους.
Η Επιτροπή Προστασίας των Δημοσιογράφων (CPJ) έχει συμπεριλάβει το Πακιστάν μεταξύ των χειρότερων παραβατών παγκοσμίως για τη μη δίωξη των δραστών που δολοφονούν δημοσιογράφους, ένα μοτίβο που ισχύει από τότε που το CPJ άρχισε να παρακολουθεί την ατιμωρησία το 2008. [5]
Φέτος, η CPJ κατέταξε το Πακιστάν ως τη 12η πιο επικίνδυνη χώρα για τους δημοσιογράφους, με τη συντριπτική πλειοψηφία των υποθέσεων να μένουν ατιμώρητες. Από τους 39 δημοσιογράφους που δολοφονήθηκαν στο Πακιστάν από το 1992, μόνο σε τρεις περιπτώσεις φαίνεται να λογοδοτούν, και ακόμη και αυτές στην καλύτερη περίπτωση ήταν μερικές. [6]
Το κράτος, στη σπάνια περίπτωση που αντιμετωπίζει αυτές τις αποτρόπαιες επιθέσεις, συνήθως τις αποδίδει σε «τρομοκρατικές δραστηριότητες» εντός της χώρας. Ωστόσο, οι επικριτές υποστηρίζουν ότι οι περισσότερες από τις φετινές επιθέσεις σημειώθηκαν εκτός των περιοχών που επλήγησαν από την εξέγερση και την τρομοκρατία, όπως το Παντζάμπ και η Σιντ.
Ενώ οι δημοσιογράφοι σε περιοχές που πλήττονται από την τρομοκρατία, όπως η Khyber Pakhtunkhwa και το Balochistan αντιμετωπίζουν ακραίους κινδύνους από μαχητές και δυνάμεις ασφαλείας, εκείνοι σε σχετικά ειρηνικές επαρχίες είναι ευάλωτοι σε επιθέσεις που διατάσσουν ισχυροί τοπικοί πολιτικοί και βιομήχανοι.
Ο ρόλος του κράτους στην καταστολή της ελευθερίας της έκφρασης δεν είναι καθόλου αδιάφορος. Η υποστηριζόμενη από τον στρατό διοίκηση είναι γνωστό ότι περιορίζει την πρόσβαση στο Διαδίκτυο και τα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης υπό το πρόσχημα της πρόληψης των πολιτικών αναταραχών.
Νωρίτερα αυτό το έτος, οι αρχές περιόρισαν την πρόσβαση σε μεγάλες πλατφόρμες όπως το Facebook, το Instagram και το WhatsApp, επικαλούμενοι τεχνικά ζητήματα που πολλοί υποπτεύονται ότι σχεδιάστηκαν για να καταπνίξουν τη διαφωνία. Τέτοιες τακτικές λογοκρισίας αποκαλύπτουν την αδιαφορία της κυβέρνησης για την ανοιχτή επικοινωνία και την ιεράρχηση του ελέγχου της ελευθερίας.
Η πρόσφατη αύξηση των δολοφονιών δημοσιογράφων και των επιθέσεων στον Τύπο έχει εντείνει το αίσθημα αδυναμίας στην κοινότητα των Μέσων Ενημέρωσης του Πακιστάν.
Καθώς οι δημοσιογράφοι κοιτάζουν όλο και περισσότερο πάνω από τους ώμους τους, επιφυλακτικοί τόσο με τις κυβερνητικές δυνάμεις όσο και με τις τοπικές ελίτ, πολλοί αναρωτήθηκαν πόσο καιρό μπορούν να συνεχίσουν να κάνουν ρεπορτάζ κάτω από τέτοιες εχθρικές συνθήκες. Αυτή η ερήμωση, όμως, μόνο ενθάρρυνε ορισμένους δημοσιογράφους, οι οποίοι, παρά τους κινδύνους, παραμένουν αφοσιωμένοι στην αποστολή της αλήθειας.
Παρά τον αυξανόμενο αριθμό νεκρών και την επιδείνωση των συνθηκών, ελάχιστα έχουν γίνει για τη βελτίωση της ασφάλειας των δημοσιογράφων. Οι αίθουσες σύνταξης, ειδικά εκτός μεγάλων αστικών κέντρων, δεν διαθέτουν πρωτόκολλα ασφαλείας και οι δημοσιογράφοι σπάνια διαθέτουν πόρους ή εκπαίδευση για να χειριστούν τους κινδύνους που αντιμετωπίζουν.
Οι ρεπόρτερ σε αγροτικές περιοχές, συχνά με κακή αποζημίωση και χωρίς υποστήριξη, αναφέρουν τακτικά για ευαίσθητα θέματα, για να βρεθούν παγιδευμένοι στη βία χωρίς υποστήριξη από τους εργοδότες τους.
Εν τω μεταξύ, μεγάλα ειδησεογραφικά δίκτυα και πρακτορεία έχουν προσφέρει ελάχιστη υποστήριξη ή καθοδήγηση, γεγονός που αφήνει τους πιο ευάλωτους ρεπόρτερ -όσους σταθμεύουν σε μικρότερες πόλεις- απομονωμένους και απροστάτευτους.
Σε ορισμένες περιπτώσεις, ο τεράστιος όγκος των ανεξερεύνητων δολοφονιών και επιθέσεων έχει εμπνεύσει τους δημοσιογράφους να αναλάβουν δράση στα χέρια τους.
Οργανώσεις όπως το Safe Journalism, που ιδρύθηκαν ως απάντηση στην κρίση, στοχεύουν να αυξήσουν το ποσοστό καταδίκης για επιθέσεις σε εργαζόμενους στα μέσα ενημέρωσης παρακολουθώντας ανεξάρτητα τις έρευνες και πιέζοντας τις αρχές να αναλάβουν δράση.
Επιπλέον, δημοσιογραφικές ομάδες στο Βελουχιστάν, όπου η βία έχει εκτοξευθεί, έχουν υιοθετήσει νέα μέτρα ασφαλείας, όπως η συγκέντρωση σε καθορισμένες τοποθεσίες πριν ταξιδέψουν μαζί σε περιοχές υψηλού κινδύνου.
Η απουσία μιας ενεργού κυβερνητικής επιτροπής ασφάλειας για την επίβλεψη της προστασίας των δημοσιογράφων ήταν μια από τις πιο σκληρές προδοσίες που ένιωσαν Πακιστανοί δημοσιογράφοι. Παρά τις δημόσιες δηλώσεις αξιωματούχων σχετικά με τη σημασία της ελευθερίας των Μέσων Ενημέρωσης, η πραγματικότητα επί τόπου είναι μια πραγματικότητα καταστολής και σιωπής.
Η κλιμακούμενη κρίση στο Πακιστάν υπογραμμίζει την απόλυτη ανάγκη για έναν ανεξάρτητο, ατρόμητο Τύπο. Ωστόσο, ο φαύλος κύκλος της δολοφονίας, της ατιμωρησίας και της καταστολής που επικυρώνεται από το κράτος θέτει σε κίνδυνο αυτό το θεμελιώδες δημοκρατικό δικαίωμα. Εκτός εάν τόσο η τοπική όσο και η διεθνής πίεση αναγκάσουν το πακιστανικό κράτος να λάβει σοβαρά την ευθύνη και να υπερασπιστεί τα δικαιώματα των δημοσιογράφων, το 2024 θα είναι η πιο θανατηφόρα και σκοτεινή χρονιά για τα Μέσα Ενημέρωσης του Πακιστάν.
Οι δημοσιογράφοι του Πακιστάν, προκλητικοί αλλά ξεπερασμένοι από μια κουλτούρα ανεξέλεγκτης βίας, μένουν να ελπίζουν για δικαιοσύνη που παραμένει απίστευτα απρόσιτη.
[1] https://www.geo.tv/latest/572069-2024-marks-year-of-tragedy-for-pakistani-journalists-amidst-rising-impunity
[2] https://www.dailyexcelsior.com/senior-journalist-nisar-lehri-shot-dead-in-pakistan/
[3] https://cpj.org/data/people/muhammad-bachal-ghunio/
[4] https://www.fnpk.org/
[5] https://cpj.org/2024/10/if-you-scream-no-one-will-hear-you-pakistani-journalists-report-in-fear-amid-spike-in-media-killings /
[6] https://cpj.org/2024/10/if-you-scream-no-one-will-hear-you-pakistani-journalists-report-in-fear-amid-spike-in-media-killings /
Διεθνή
Δημοσκόπηση στην Ουκρανία: Αντίθετοι στις εδαφικές παραχωρήσεις προς τη Ρωσία για την επίτευξη ειρήνης
Παρά την προέλαση των ρωσικών στρατευμάτων, τις απώλειες ανθρώπινων ζωών και την κούραση οι Ουκρανοί είναι αντίθετοι με την παραχώρηση εδαφών
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα δημοσκόπησης που δημοσιεύθηκε την Τρίτη από εξειδικευμένο ινστιτούτο από το Κίεβο, οι Ουκρανοί εξακολουθούν να είναι αντίθετοι στις εδαφικές παραχωρήσεις προς τη Ρωσία για την επίτευξη ειρήνης, παρά την προέλαση των ρωσικών στρατευμάτων, τις απώλειες ανθρώπινων ζωών και την κούραση.
Το Διεθνές Ινστιτούτο Κοινωνιολογίας του Κιέβου (KIIS) διεξήγαγε μια τηλεφωνική έρευνα σε δείγμα 2.004 ατόμων που ζουν στην περιοχή υπό τον έλεγχο του Κιέβου μεταξύ 20 Σεπτεμβρίου και 3 Οκτωβρίου, πριν από τη νίκη του Ντόναλντ Τραμπ στις προεδρικές εκλογές στις ΗΠΑ, νίκη που επανέφερε την συζήτηση για πιθανές ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις με τη Μόσχα.
Όπως δείχνουν τα αποτελέσματα, «στις αρχές Οκτωβρίου 2024, παρά τις δύσκολες συνθήκες, η πλειοψηφία των Ουκρανών – το 58% – αντιτίθεται σε οποιαδήποτε εδαφική παραχώρηση».
Αυτό το ποσοστό είναι αυξημένο κατά τρεις ποσοστιαίες μονάδες από τον Μάιο, όταν διεξήχθη προηγούμενη έρευνα, αλλά μειώθηκε απότομα από την έναρξη της ρωσικής εισβολής τον Φεβρουάριο του 2022, όταν το 82% των Ουκρανών τον Μάιο του 2022 αντιτάχθηκαν σε τέτοιες παραχωρήσεις.
Οι συντάκτες της έρευνας προσθέτουν ότι «μεταξύ Μαΐου και αρχών Οκτωβρίου 2024, η κατάσταση δεν έχει αλλάξει: επί του παρόντος, το 32% των ερωτηθέντων δηλώνουν έτοιμοι να κάνουν εδαφικές παραχωρήσεις προκειμένου να «διατηρηθεί η ανεξαρτησία» της Ουκρανίας.
—
-
Γενικά θέματα4 εβδομάδες πριν
Τί είναι αυτά τα μυστηριώδη φωτεινά στίγμα στον ουρανό της Κύπρου;
-
Διεθνή4 εβδομάδες πριν
Ανατριχιαστικές εικόνες με τον νεκρό ηγέτη της Χαμάς (ΦΩΤΟ)
-
Αναλύσεις3 εβδομάδες πριν
Η Αθήνα παραδίδει τη Θράκη
-
Αθλητικά1 εβδομάδα πριν
Δεν πούλησε οπαδισμό! Δεν έπαιξε σε τουρκική ομάδα που θα τον απογείωνε οικονομικά – Αντώνης Φώτσης: Ο καλύτερος Έλληνας καλαθοσφαιριστής… ever
-
Video1 μήνα πριν
Ισραήλ: Αν χτυπήσει πυρηνικά, αρχίζει η καταστροφή
-
Άμυνα1 μήνα πριν
Έτοιμος σε 3 χρόνια ο ελληνικός Σιδερένιος Θόλος! Πόσο θα κοστίσει;
-
Πολιτική7 ημέρες πριν
Αρμενική Εθνική Επιτροπή Ελλάδος: Μόνον 12 Έλληνες ευρωβουλευτές υπέγραψαν την δήλωση αιτημάτων προς το Αζερμπαϊτζάν, εν όψει της COP29.
-
Άμυνα1 μήνα πριν
Έτοιμη η «πρώτη» Belharra