Γράφει ο Σάββας Καλεντερίδης

Ο Μωάμεθ, ο οποίος θεωρείται από τους μουσουλμάνος ως ο τελευταίος προφήτης, είχε ενώσει τις αραβικές φυλές στη χερσόνησο και είχε ιδρύσει το πρώτο ισλαμικό κράτος. Μετά το θάνατό του, όλοι οι διάδοχοί του στο θρόνο αυτού του κράτους, πήραν τον τίτλο του χαλίφη, που σημαίνει διάδοχος, «εντολοδόχος του προφήτη Μωάμεθ στη γη»

Ο τίτλος αυτός πέρασε από πατέρα σε γιο, για να φθάσουμε στο 1517, όταν ο σουλτάνος Σελήμ ο Α΄, γιος της Ελληνίδας σουλτάνας Μαρίας Γκιουλμπαχάρ, από τη Λιβερά Τραπεζούντος, κατέλυσε το κράτος των Μαμελούκων, το οποίο ήταν η συνέχεια του ισλαμικού κράτους και έλαβε τον τίτλο του «χαλίφη του Ισλάμ», τίτλο που συνέχισαν να φέρουν όλοι οι σουλτάνοι μέχρι τη διάλυση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.

Ο Μουσταφά Κεμάλ, ιδρυτής της Τουρκικής Δημοκρατίας, ήταν αυτός που κατήργησε το χαλιφάτο, με νόμο που ψήφισε η «Εθνοσυνέλευση του Μεγάλου Τουρκικού Έθνους», τις 3 Μαρτίου 1924, υποτίθεται για να οικοδομήσει σε στέρεες βάσεις ένα κοσμικό κράτος, απαλλαγμένο από τα θεοκρατικά χαρακτηριστικά της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.

Την ενέργεια αυτή του Κεμάλ, καθώς και άλλες αποφάσεις που εισήγαγε από τη Δύση, υποτίθεται για να δημιουργήσει μια κοσμική κοινωνία, οι μουσουλμανικοί κύκλοι στην Τουρκία δεν την συγχώρεσαν ποτέ και περίμεναν την ευκαιρία να πάρουν εκδίκηση από τους κεμαλικούς, επαναφέροντας το χαλιφάτο.

Το πολιτικό Ισλάμ στην Τουρκία έκανε δειλά την εμφάνισή του τη δεκαετία του 1960, με κύριο εκφραστή του τον Νετζμετίν Ερμπακάν, ο οποίος μάλιστα κατόρθωσε να κατακτήσει τη θέση του αντιπροέδρου της κυβέρνησης Ετζεβίτ, το 1974, στην κυβέρνηση του Αττίλα και της εισβολής στην Κύπρο.

Ακολούθησε η δεκαετία της χούντας του Εβρέν (12 Σεπτεμβρίου 1980), η απαγόρευση των παλαιών κομμάτων και πολιτικών και στη συνέχεια η απόπειρα φιλελευθεροποίησης του πολιτικού συστήματος, την οποία εκμεταλλεύθηκε ο Νετζμετίν Ερμπάκαν, φθάνοντας στο σημείο να αναγορευθεί ο πρώτος ισλαμιστής πρωθυπουργός της Τουρκίας, αξίωμα που διατήρησε για ένα έτος και δύο ημέρες, από τις 28 Ιουνίου 1996 μέχρι τις 30 Ιουνίου 1997, οπότε ανατράπηκε από το στρατό, με ένα πραξικόπημα που έμεινε στην ιστορία ως «μεταμοντέρνο».

Το διάστημα που ο Ερμπακάν ήταν πρωθυπουργός, οι υπηρεσίες του τουρκικού βαθέος κράτους είχαν βάλει στο μικροσκόπιο κάθε ενέργεια του ισλαμιστή πρωθυπουργού και είχαν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι ήταν ο δεύτερος στην ιεραρχία του παγκόσμιου ισλαμικού κινήματος, που είχε ως απώτερο σκοπό την παλινόρθωση του χαλιφάτου. Σύμφωνα πάντα με τα όσα επικαλούνταν κεμαλικά έντυπα την περίοδο της πρωθυπουργίας Ερμπακάν, το παγκόσμιο ισλαμικό κίνημα παρουσίαζε τους εξής στόχους:

• Τη δημιουργία της παγκόσμιας ισλαμικής τράπεζας, για την απεξάρτηση από το τραπεζικό σύστημα της Δύσης, που στηρίζεται στην «τοκογλυφία», την οποία απαγορεύει η μουσουλμανική θρησκεία.
• Την έκδοση του ισλαμικού δηναρίου, ως κοινό νόμισμα των μουσουλμανικών κρατών
• Την κατασκευή του μουσουλμανικού μαχητικού και άλλων σύγχρονων οπλικών συστημάτων, για την απεξάρτηση από τις δυτικές βιομηχανίες όπλων
• Τη διεκδίκηση μιας θέσης μονίμου μέλους στο Συμβούλιο Ασφαλείας των ΗΕ, για την υποστήριξη των συμφερόντων του μουσουλμανικού κόσμου

Επειδή οι στόχοι αυτοί θεωρήθηκαν απειλή για το κεμαλικό κοσμικό κράτος, ο Ερμπακάν ανατράπηκε από τους στρατηγούς, για να αναλάβουν τη σκυτάλη ενός μετριοπαθούς πολιτικού Ισλάμ η νέα γενιά πολιτικών, με επικεφαλής τον Ερντογάν, ο οποίος ίδρυσε το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ), μαζί με τους Αμπντουλάχ Γκιούλ, Αμπντουλατίφ Σενέρ, Μπουλέντ Αρίντς άλλους.

Τα χρόνια που ακολούθησαν της ανάληψης της εξουσίας από το ΑΚΡ, ο Ερντογάν φρόντισε να κάνει τα εξής.

Να παρουσιάσει εαυτόν και το κόμμα του ως φιλοδυτικούς και μεταρρυθμιστές, για να εξασφαλίσει την υποστήριξη της Δύσης, για να μπορέσει να εξουδετερώσει τα τμήματα του βαθέος κράτους που τον υπονόμευαν.

Όταν το πέτυχε αυτό, τότε άρχισε να παρουσιάζει το πραγματικό του σχέδιο, το οποίο έχει ως στόχο την παλινόρθωση του χαλιφάτου σε πρακτικό επίπεδο και στη συνέχεια, όταν κατορθώσει να κατανικήσει και τα τελευταία τμήματά του κεμαλικού βαθέος κράτους, και σε τυπικό.

Μέχρι στιγμής σε γενικές γραμμές ο Ερντογάν:

• Έχει διεκδικήσει το ρόλο του ηγέτη της Μουσουλμανικής Αδελφότητας, που είναι το παγκόσμιο κίνημα του πολιτικού Ισλάμ
• Έχει διεκδικήσει την διεύρυνση του Συμβουλίου Ασφαλείας των ΗΕ και την εκπροσώπηση του μουσουλμανικού κόσμου
• Έχει αναπτύξει μια αμυντική βιομηχανία, η οποία ανταποκρίνεται στους στόχους που είχαν εντοπίσει οι τουρκικές αρχές την περίοδο της κυβέρνησης Ερμπακάν

Το τελευταίο του ταξίδι σε Ινδονησία, Μαλαισία και Πακιστάν, τρεις μουσουλμανικές χώρες που δεν είναι αραβικές και μαζί με την Τουρκία έχουν 600 εκατομμύρια πληθυσμό και ΑΕΠ που ξεπερνά τα τέσσερα δισεκατομμύρια δολάρια, εξυπηρετεί τους στόχους του παγκόσμιου μουσουλμανικού πολιτικού κινήματος, με απώτερο στόχο την παλινόρθωση του χαλιφάτου.

Ελπίζουμε όλα αυτά να τυγχάνουν της ανάλογης ανάλυσης από τους Έλληνες στρατηγιστές, που χαράσσουν τα σχέδια για το μέλλον της Ελλάδας και του Ελληνισμού.

Με την εμφάνιση της κινεζικής εταιρείας τεχνητής νοημοσύνης DeepSeek, το άνοιγμα των χρηματιστηρίων τη Δευτέρα, συνοδεύτηκε από χαμηλότερα επίπεδα διαπραγμάτευσης των δυτικών μονοπωλίων στο Nasdaq.

Οι εταιρείες τεχνολογίας εκτινάχθηκαν στα ύψη στο χρηματιστήριο όταν ο Ντόναλντ Τραμπ ανακοίνωσε τεράστιες επενδύσεις στην τεχνητή νοημοσύνη, για να πέσει αμέσως μετά όταν το φαινόμενο DeepSeek εξαπλώθηκε στα εξειδικευμένα μέσα ενημέρωσης. Η κινεζική εφαρμογή έχει αρχίσει ήδη, να κατεβάζεται μαζικά σε κινητά τηλέφωνα.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες ήθελαν να κλείσουν τις αγορές τους στην κινεζική τεχνολογία και υπέστησαν μια οδυνηρή αποτυχία, συγκρίσιμη μόνο με την εκτόξευση του Sputnik το 1957. Η διαφορά είναι ότι κανείς δεν ταξίδεψε με τον Sputnik, αλλά με το DeepSeek οποιοσδήποτε μπορεί να συνομιλήσει ελεύθερα.

Όπως συμβαίνει συχνά, ακόμη πιο ενδιαφέρον για το κινεζικό σύστημα, είναι ο τρόπος με τον οποίο έγινε δεκτό, τόσο από επιστήμονες υπολογιστών όσο και από οικονομολόγους. Δεν το περίμεναν, παρόλο που οι Κινέζοι εφαρμόζουν την ίδια μέθοδο από την Επανάσταση του 1949: μίμηση, αντιγραφή, μάθηση, διασκευή, καινοτομία, επέκταση.

Ας συγκρίνουμε τις μεγάλες εταιρείες τεχνολογίας με αυτό που συμβαίνει με τις εταιρείες τεχνητής νοημοσύνης. Πέντε χρόνια μετά τη δημιουργία της, η Google ήταν ήδη κερδοφόρα. Το 2003, πριν βγει στο χρηματιστήριο, είχε καθαρά έσοδα άνω των 100 εκατομμυρίων δολαρίων. Το Facebook πήρε λίγο περισσότερο χρόνο: επτά χρόνια.

Όμως έχουν περάσει σχεδόν δέκα χρόνια και το OpenAI προβλέπει απώλειες 44 δισεκατομμυρίων δολαρίων μεταξύ 2023 και 2028. Μέχρι στιγμής, τα έσοδά του αυξάνονται με καλό ρυθμό και θα μπορούσαν να φτάσουν τα 100 δισεκατομμύρια δολάρια μέχρι το 2029. Αλλά δεν υπάρχει κανένα κέρδος.

Οι εταιρείες τεχνολογίας, ως καπιταλιστικές εταιρείες, καθοδηγούνται από σταθερά και μεγάλα κέρδη ή από τις προσδοκίες απόκτησής τους. Στην περίπτωση της τεχνητής νοημοσύνης, ισχύει μόνο το τελευταίο, οι προσδοκίες, είναι που τους οδήγησαν να αναλάβουν τεράστια ποσά χρέους. Το πιθανότερο είναι ότι δεν θα μπορέσουν ποτέ να τα ξεπληρώσουν και αν δεν έρθει το κράτος να τις σώσει, θα καταρρεύσουν ηχηρά.

Στην Κίνα φαίνεται να συγκινούνται από αυτό που είπε ο Πλάτωνας, το οποίο είναι πολύ πιο απλό: η αναγκαιότητα είναι η μητέρα της εφεύρεσης.

Οι συνέπειες της επιτυχίας του DeepSeek είναι προφανείς και θα ξεπεράσουν αυτές της Huawei και του TikTok. Η κινεζική τεχνολογία μπορεί να αποδειχτεί ανώτερη από την αμερικανική τεχνολογία και με τα σημερινά δεδομένα, φαίνεται ότι κανένας δεν πρόκειται να την εμποδίσει να εξαπλωθεί σε όλο τον κόσμο και να φτάσει σε κάθε κινητό τηλέφωνο και υπολογιστή.

Τα γεγονότα μιλούν από μόνα τους: μια μικρή κινεζική εταιρεία με λιγότερους από 200 υπαλλήλους έχει ξεπεράσει μια άλλη, όπως η Google, η οποία διαθέτει σχεδόν 200.000 και, φυσικά, πολύ περισσότερους πόρους.

Οι συνέπειες θα είναι επίσης προφανείς: οι μεγάλες εταιρείες τεχνολογίας δεν θα μπορέσουν να πληρώσουν τα χρέη τους ή δεν θα μπορέσουν να ανακτήσουν τα χρήματα που επένδυσαν στην τεχνητή νοημοσύνη. Μια ενδεχόμενη κατάρρευση της τεχνολογικής φούσκας θα μπορούσε να φτάσει τα δύο τρισεκατομμύρια δολάρια, συμπαρασύροντας και εταιρείες όπως η Siemens, η οποία έχει υποχωρήσει σχεδόν κατά 20% στο χρηματιστήριο.

Μία από τις πιο ανησυχητικές περιπτώσεις είναι αυτή του κατασκευαστή μικροεπεξεργαστών Nvidia, η οποία είχε ποντάρει πολύ σε νέες αρχιτεκτονικές και πρόκειται να χάσει πελάτες επειδή η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να λειτουργήσει χωρίς αυτές.

Στη παρούσα φάση, αναμένεται ότι εκτός από τις προσπάθειες τεχνολογικής απαξίωσης του DeepSeek, οι οποίες θα γίνουν σε εκτεταμένη κλίμακα, να αναπτυχθούν και ιδεολογικές παρεμβάσεις. Η σύνδεση του DeepSeek με τη κυβέρνηση της Κίνας θα πρέπει να θεωρείται δεδομένη και ο κίνδυνος της διαχείρισης των προσωπικών στοιχείων των χρηστών του συστήματος από το ΚΚ Κίνας, θα προωθηθεί ως φόβητρο. Όπως έγινε και με το ΤikΤok. Ωστόσο, είναι εξαιρετικά αμφίβολο αν τέτοιου είδους ιδεολογικές προσπάθειες μπορούν να ανασχέσουν τη νέα πραγματικότητα που διαμορφώνεται.

ΠΗΓΗ: GeoEurope

Η τηλεφωνική συνομιλία του Αμερικανού προέδρου με τον Ρώσο ομόλογό του στις 12 Φεβρουαρίου σηματοδοτεί μια καμπή στην ιστορία από την οποία οι Ευρωπαίοι, απόντες από τη συνομιλία, είναι οι μεγάλοι χαμένοι.

Ο Τραμπ είχε υποσχεθεί να τερματίσει τον πόλεμο στην Ουκρανία «μέσα σε 24 ώρες». Το έκανε σε ένα μήνα, μετά από τηλεφωνική συνομιλία μιάμιση ώρας με τον Πούτιν στις 12 Φεβρουαρίου… με τους όρους του τελευταίου.

Η διαπραγμάτευση θα γίνει μόνο μεταξύ Αμερικανών και Ρώσων. Η Ρωσία επιτυγχάνει τους δύο κύριους πολεμικούς της στόχους: Η Ουκρανία δεν θα ενταχθεί ποτέ στο ΝΑΤΟ ενώ η Ρωσία θα διατηρήσει τα στρατιωτικά κατακτημένα εδάφη στην Κριμαία και το Ντονμπάς. Οι οικονομικές σχέσεις μεταξύ των Αμερικανών και των Ρώσων θα ξαναρχίσουν με ορίζοντα την άρση των κυρώσεων.

Οι Ευρωπαίοι (μαζί με τους Ουκρανούς φυσικά) είναι οι μεγάλοι χαμένοι αυτής της καμπής στην ιστορία. Έχοντας μπει σε αυτόν τον πόλεμο κραδαίνοντας ιερή αγανάκτηση και συναισθήματα, θεμιτά αλλά λίγα, ακολούθησαν, χωρίς να έχουν καθορίσει την παραμικρή στρατηγική, μια διστακτική και ετοιμοθάνατη κυβέρνηση Μπάιντεν, ανίκανη η ίδια να καθορίσει τους δικούς της πολεμικούς στόχους, εκτός από το να αποφύγει «έναν Τρίτο Παγκόσμιο Πόλεμο» (τα λόγια του Μπάιντεν). Το μόνο που επαναλάμβαναν όλοι είναι ότι «τίποτα στην Ουκρανία δεν ήταν αρκετό» ξεχνώντας τον θεμελιώδη κανόνα του Clausewitz : «ο πολιτικός σχεδιασμός είναι ο στόχος, ο πόλεμος το μέσο. Ένα μέσο χωρίς στόχο δεν έχει νόημα». Σε καμία στιγμή οι σύμμαχοι του ΝΑΤΟ δεν μπόρεσαν να καθορίσουν κανέναν στόχο για τον πόλεμο δια των αντιπροσώπων τους εναντίον της Ρωσίας, εκτός από το ασαφές «όσο χρειαστεί».

Κατά την διάρκεια όλης αυτής της θλιβερής υπόθεσης, οι Αμερικανοί αρνήθηκαν την είσοδο της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ ενώ διατηρούσαν δημόσια την ψευδαίσθηση ότι αυτή η προοπτική παρέμενε ανοιχτή, αποκλείοντας ταυτόχρονα την επίτευξη συμφωνίας με τη Ρωσία για ένα ουδέτερο καθεστώς για το Κίεβο. «Ούτε-ούτε» λοιπόν : ούτε ΝΑΤΟ ούτε ουδετερότητα. Τελικά, μετά από τρία χρόνια τόσο καταστροφικού όσο και άχρηστου πολέμου, η Ουκρανία δεν θα ενταχθεί στο ΝΑΤΟ και οι Ευρωπαίοι, εάν αποφάσιζαν να εμπλακούν στρατιωτικά στην Ουκρανία στο πλαίσιο των «εγγυήσεων ασφαλείας» μετά από κατάπαυση του πυρός, θα το έκαναν «εκτός του άρθρου 5», είπε μόλις ο υπουργός Άμυνας Πιτ Χέγκσεθ, δηλαδή με δική τους ευθύνη, χωρίς αμερικανική κάλυψη.

Αφού οι Αμερικανοί άλλαξαν πρόεδρο και επέστρεψαν στον απομονωτισμό, ιδού οι Ευρωπαίοι, οι ηλίθιοι της ιστορίας. Αφού εξανέμισαν 150 δισεκατομμύρια ευρώ, έχασαν την πρόσβαση στο φθηνό ρωσικό φυσικό αέριο ταυτόχρονα με δεκάδες δισεκατομμύρια επενδύσεις στη Ρωσία, όχι μόνο αποκλείονται από τις ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις, αλλά καλούνται να αναλάβουν εγγυήσεις ασφαλείας πέραν των δυνατοτήτων τους, επιπλέον της ανοικοδόμησης της Ουκρανίας ύψους 700 δισεκατομμυρίων ευρώ, λεφτά που δεν έχουν. Έτσι οι Ευρωπαίοι βρίσκονται κυριολεκτικά διαγραμμένοι από τις μεγάλες υποθέσεις του κόσμου, ξεκινώντας από τις δικές τους ! Διότι αυτό που παρακολουθούμε ανήμποροι δεν είναι τίποτα άλλο από μια γνήσια καμπή στην ιστορία σε αυτό το πρώτο τέταρτο του 21ου αιώνα. Το κερασάκι σε αυτή τη δηλητηριασμένη τούρτα είναι ότι θα διεξαχθούν προεδρικές εκλογές στην Ουκρανία, οι οποίες πιθανότατα θα δουν την αποχώρηση του Ζελένσκι, του οποίου την «εξάλειψη» οι Ρώσοι ήθελαν από την αρχή.

Αυτός ο τρομερός πόλεμος, που κατέστρεψε την Ουκρανία, άφησε πάνω από ένα εκατομμύριο νεκρούς και τραυματίες και στις δύο πλευρές, και οκτώ εκατομμύρια πρόσφυγες, θα μπορούσε να είχε αποφευχθεί. Θα μπορούσε μάλιστα να είχε σταματήσει ήδη από τον Μάρτιο-Απρίλιο του 2022, όταν επρόκειτο να ολοκληρωθούν οι διαπραγματεύσεις Ρωσίας-Ουκρανίας, υπό τουρκική μεσολάβηση. Ωστόσο, συνεχίστηκε για τρία χρόνια, παρόλο που ήταν ξεκάθαρο ότι η Ουκρανία, που μειώθηκε σε περίπου τριάντα εκατομμύρια κατοίκους σε σύγκριση με 145 εκατομμύρια Ρώσους, απλά δεν μπορούσε να ανακαταλάβει τα χαμένα εδάφη. Ότι θα μπορούσε να συνεχίσει να πολεμά μόνο όσο οι Αμερικανοί συμφωνούσαν να παραδώσουν τα απαραίτητα όπλα, με τα ευρωπαϊκά οπλοστάσια να είναι άδεια. Αλλά ακόμα και μετά την αποτυχία της ουκρανικής «μεγάλης επίθεσης» του Ιουνίου 2023, η οποία έκανε απατηλό όνειρο οποιαδήποτε ανακατάκτηση με τη βία του Ντονμπάς και της Κριμαίας, οι Ευρωπαίοι πίσω από τον Μπάιντεν συνέχισαν να μιλάνε για «συνέχιση του πολέμου όσο ήταν απαραίτητο».
Όσο για τη Γαλλία, δυστυχώς επιβεβαιώνει, στην ουκρανική σκηνή, τη θλιβερή κατάρρευση της θέσης της στον κόσμο, που είναι ήδη εμφανής στην Αφρική και τη Μέση Ανατολή. Ο Μακρόν ξεκίνησε συνομιλίες με τον Πούτιν (στο τηλέφωνο δεκάδες φορές και μετά σε ένα τραπέζι στο Κρεμλίνο που θα μείνει στην ιστορία) την παραμονή της σύγκρουσης. συνέχισε τον Ιούνιο του 2022 καλώντας τους συμμάχους «να μην ταπεινώσουν τη Ρωσία», προτού προσχωρήσει το επόμενο έτος στην ακριβώς αντίθετη θέση, μέσω μιας ολοένα και πιο πολεμικής κλιμάκωσης, φτάνοντας στο σημείο να προτείνει μόλις πριν από ένα χρόνο την αποστολή γαλλικών δυνάμεων στην Ουκρανία… Μάλιστα. Με τι λεφτά ; Ένα πολύ δύσκολο μέλλον περιμένει την Ευρώπη.

Pierre Lellouche

Le Figaro
14/2/25