Η Ελλάδα έχει κατακτήσει άλλη μία θλιβερή πρωτιά: διαθέτει από τα υψηλότερα ποσοστά καισαρικών τομών ανά πληθυσμό στην Ευρώπη και από τα υψηλότερα ποσοστά στον κόσμο. Μόνο η Κύπρος, της οποίας οι γιατροί εκπαιδεύονται στην Ελλάδα την συναγωνίζεται. Αν και δεν υπάρχουν αξιόπιστα δεδομένα σε εθνικό επίπεδο, η αναφερόμενη συχνότητα το 2014 ήταν πάνω από 53% και 58 % στα δημόσια και ιδιωτικά νοσοκομεία, αντίστοιχα. Αυτό σημαίνει ότι σχεδόν 2 στα 3 παιδιά στην Ελλάδα δεν γεννιούνται με φυσιολογικό τοκετό, διαστρεβλώνοντας τον ορισμό του «φυσιολογικού». Αξιοσημείωτο είναι ότι η Ελλάδα ήταν η μόνη χώρα που δεν παρείχε στοιχεία στη Eurostat το 2017. Ο παγκόσμιος μέσος όρος ειναι περίπου στο 20% όλων των τοκετών και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) έχει προτείνει ως ιδανικό το 10-15%. Ο ΠΟΥ το 2013 κατήγγειλε την Ελλάδα για κακοποίηση των γυναικών λόγω της κατάχρησης των καισαρικών. Δύο χρόνια μετά, το 2015, καταγράψαμε παγκόσμιο αρνητικό ρεκόρ με 77% καισαρικές. Τέλος, το πιο ανησυχητικό είναι ότι σε πρόσφατη έρευνα περίπου το ένα τρίτο των Ελλήνων μαιευτήρων εξακολουθούσε να θεωρεί το υψηλό ποσοστό καισαρικών «δικαιολογημένο» ή «αναπόφευκτο».

🤰 Πανδημία καισαρικών τομών: επίδραση στη δημόσια υγεία, εθνική οικονομία και δημογραφικό πρόβλημα.
Η Ελλάδα έχει κατακτήσει άλλη μία θλιβερή πρωτιά: διαθέτει από τα υψηλότερα ποσοστά καισαρικών τομών ανά πληθυσμό στην Ευρώπη και από τα υψηλότερα ποσοστά στον κόσμο. Μόνο η…

— Hellas New Dialogue 21 (@hellasdialogue) January 27, 2025

Το αποτέλεσμα αυτό είναι απότοκο πολλών αιτιών που αλληλοσυμπλέκονται και αλληλοεπιδρούν (οικονομικών, θεσμικών, κοινωνικών, πολιτιστικών, ακόμη και ιατρονομικών παραγόντων). Ωστόσο, η κυριότερη αιτία είναι τα οικονομικά κίνητρα, μιας και η μαιευτική φροντίδα στην Ελλαδα είναι σχεδόν πλήρως ιδιωτικοποιημένη και κάθε γυναίκα έχει τον προσωπικό της γυναικολόγο. Η καισαρική τομή είναι ο πιο γρήγορος τρόπος γέννησης σε ώρες βολικές για τον γιατρό και την οικογένεια. Ο φυσιολογικός τοκετός μπορεί να διαρκέσει έως και 36 ώρες. Η καισαρική τομή, από την άλλη, είναι μια επέμβαση που διαρκεί περίπου μισή ώρα. Οπότε αν αναγάγουμε την αμοιβή του γιατρού σε εργατοώρες, o φυσιολογικός τοκετός είναι πραγματική «ζημιά» για τον γιατρό. Αυτό έχει δημιουργήσει γενεές γιατρών με κουλτούρα αποφυγής του φυσιολογικού τοκετού, η οποία τους έχει κάνει λιγότερο εκπαιδευμένους να αντιμετωπίσουν έναν περιπεπλεγμένο φυσιολογικό τοκετό, έχει «εκπαιδεύσει» αντιστοίχως τις οικογένειες για την «αναγκαιότητα» της καισαρικής τομής συχνά με αβάσιμες δικαιολογίες και τεχνάσματα και έχει ιατρικοποιήσει την γέννα με αντίστοιχο παραγκωνισμό των μαιών, οι οποίες παραμένουν ανεκπαίδευτες να φέρουν σε πέρας έναν φυσιολογικό τοκετό.

Η καισαρική τομή όμως είναι ένα μείζον χειρουργείο με αρκετές και περισσότερες επιπλοκές από τον φυσιολογικό τοκετό, όχι μόνο για την μητέρα, αλλά και για το νεογέννητο. Εκτός λοιπόν από ένα εγκλήμα κατά της Ελληνίδας μάνας η πανδημία καισαρικών στην Ελλάδα είναι επίσης ένα έγκλημα κατά των μελλοντικών γενιών.

❗ Επιπλοκές για το νεογέννητο

· Προωρότητα: πολλά μωρά γεννιούνται πρόωρα, καθώς η εκτίμηση της εβδομάδας κύησης έχει ένα περιθώριο λάθους 1-2 εβδομαδες. Αυτό σημαίνει ένα έμβρυο που προγραμματίζεται για καισαρική τομή στις 38 εβδομάδες μπορεί κάλλιστα να είναι 36 εβδομάδες, δηλαδή να του υπολείπεται ένας μήνας εμβρυϊκής ανάπτυξης. Για κάθε εβδόμαδα προωρότητας (γέννηση πριν τις 37 εβδομάδες) υπάρχει μικρή, αλλά υπαρκτή μείωση στο IQ του παιδιού μετέπειτα στη ζωή και αύξηση των νευροαναπτυξιακών διαταραχών. Αυτό ειναι ανεπαίσθητο σε ατομικό επίπεδο, αλλά όταν μιλαμε για ένα έθνος που γεννιέται με καισαρική τομή, τότε ακόμα και ένας βαθμός ΙQ είναι πολύ σημαντικός.

· Αναπνευστικά προβλήματα με αποτέλεσμα νοσηλεία σε νεογνική κλινική με αύξηση του κόστους για τον εθνικό προϋπολογισμό και τις οικογένειες και περαιτέρω επιπλοκές (νοσοκομειακές λοιμωξεις, πνευμοθώρακα, αποχωρισμό από την οικογένεια). Ωστόσο, αυτό είναι κέρδος για τους μετόχους των ιδιωτικών θεραπευτηρίων.

· Αυξημένος κίνδυνος άσθματος και αλλεργιών, αυξημένα ποσοστά παχυσαρκίας και σακχαρώδη διαβήτη τύπου 1 και μικρότερα ποσοστά μητρικού θηλασμού.

Η καισαρική τομή έχει υψηλότερο κόστος σε σχέση με τον φυσιολογικό τοκετό και αυτό έχει πολύ μεγάλη σημασία σε ένα χρεοκοπημένο κράτος, το οποίο από τη μία αρνείται να καλύψει βασικές υγειονομικές ανάγκες τους ελληνικού πληθυσμού και από την άλλη σπαταλά δισεκατομμύρια σε αχρείαστες ιατρικές πράξεις που προκαλούν βλαβη στις τωρινές και μελλοντικές γενιές.

Επιπλέον, αν αναλογιστεί κανείς ότι τα 2/3 των καισαρικών τομών πραγματοποιούνται χωρίς πραγματική ιατρική ένδειξη, αυτό σημαίνει ότι εκατομμύρια Ελληνίδων υπέστησαν μία αχρείαστη εγχείρηση με ψευδές ή αληθοφανείς δικαιολογίες και αυτό συνηστά μείζονα παραβίαση της ιατρικής δεοντολογίας και κατάρρευση της αξιοπιστίας του ιατρικού προσωπικού και των ιατρικών θεσμών.

Τέλος, οι γυναίκες που υποβάλλονται σε καισαρική τομή έχουν μειωμένη γονιμότητα στην προσπάθεια για επόμενες εγκυμοσύνες, περαιτέρω αύξηση των επιπλοκών στην επόμενη κύηση και τελικά μικρότερα ποσοστά τριτεκνίας και πολυτεκνίας. Αυτό είναι εξαιρετικά σηματικό σε ένα γηράσκον κράτος που το δημογραφικό πρόβλημα έχει δημοσιονομικές προεκτάσεις και εξελίσεται σε πρόβλημα εθνικής κυριαρχίας.

Εν κατακλείδι, η μαζικότητα της επιδημίας αχρείαστων καισαρικών αλλάζει τα τελευταία 40 χρόνια τον υγειονομικό χάρτη της Ελλάδας μεταβάλλοντας την επιδημιολογία του πληθυσμού, αποτελεί μία χαίνουσα πληγή για την χρεοκοπημένη εθνική οικονομία, συνεισφέρει στην επιδείνωση του δημογραφικού πρόβληματος και συνεχίζει να δυσφημεί την κρατική μας υπόσταση και θεσμούς στα διεθνή φόρα. Οι λύσεις υπάρχουν, απλά είμαστε ελλειματικοί θέλησης και συντεταγμένης πολιτικής.

📚Βιβλιογραφία
Tonakanian L. et al. Obstetricians and midwives perspective of the alarming high caesarean section rates in Greece and worldwide Heliyon, 10:20;2024

Antoniou E. et al. Factors Associated with the Type of Cesarean Section in Greece and Their Correlation with International Guidelines. Acta Inform Med. 2021 Mar;29(1):38-44.

Cavallaro F. et al. Obstetricians’ opinions of the optimal caesarean rate: a global survey PLoS One, 11 2016