Γράφει ο Κώστας Μαυρίδης, Ευρωβουλευτής ΔΗΚΟ (S&D)

Το Ευρωκοινοβούλιο έχει κατ΄επανάληψη καταδικάσει έντονα την τουρκική εισβολή του 1974 και συνεχιζόμενη κατοχή στην Κύπρο. Σε νέο ψήφισμά του, που δεν είναι νομικά δεσμευτικό, υιοθέτησε τροπολογία -κατόπιν πρωτοβουλίας του συνάδελφου Μ. Χατζηπαντέλα που συμμετέχει στην αρμόδια Επιτροπή-, την οποία στηρίξαμε όλοι οι Κύπριοι Ευρωβουλευτές, για να εξεταστεί η δημιουργία μνημείου εντός Ευρωκοινοβουλίου, για τα θύματα της τουρκικής εισβολής. Επειδή υπήρχε άλλη τροπολογία για μνημείο για τα θύματα των ολοκληρωτικών καθεστώτων στην Ευρώπη, έτσι συνδέθηκε εύστοχα και η Κύπρος. Στην πολιτική μου ομάδα (2η μεγαλύτερη) υπήρχε αρχικά δισταγμός για λόγους διαδικαστικούς, αφού οι κυριότερες πολιτικές ομάδες συμφώνησαν κοινά αποδεκτό κείμενο χωρίς επιπλέον τροπολογίες. Με δική μου παρέμβαση και επιχειρηματολογία, η ομάδα μου άλλαξε στάση, συμβάλλοντας στην ισχυρή έγκριση της τροπολογίας.

Επειδή το θέμα του μνημείου υπήρξε στόχος άγνοιας και ιδεοληψιών που παραπλανούν, παραθέτω αυτούσια την τροπολογία: Το Ευρωκοινοβούλιο «να εξετάσει το ενδεχόμενο διάθεσης πόρων για τη χρηματοδότηση της δημιουργίας, στους χώρους του, ενός μνημείου αφιερωμένου στα θύματα της τουρκικής εισβολής του 1974 στην Κυπριακή Δημοκρατία, συμπεριλαμβανομένων των αγνοουμένων.» Το προτεινόμενο μνημείο έχει επίκεντρο τα θύματα της τουρκικής εισβολής του 1974 και η αναφορά σε αγνοούμενους είναι διευκρινιστική και όχι το επίκεντρο. Άλλωστε, τα θύματα της τουρκικής εισβολής είναι διάφορες κατηγορίες π.χ. δολοφονηθέντες, βιασθέντα πρόσωπα κ.ά. Διάφορες φωνές στα κατεχόμενα καθώς και στις ελεύθερες περιοχές, σχολίασαν το μνημείο ως να αφορά αποκλειστικά τους Ελληνοκύπριους αγνοούμενους και όχι τα θύματα της τουρκικής εισβολής! Γιατί; Μια εύλογη εξήγηση είναι η κοινή συνισταμένη όσων επιδιώκουν να «εξαφανίσουν» από την συλλογική μνήμη την τουρκική εισβολή ως το μέγα έγκλημα στην σύγχρονη Ιστορία της Κύπρου και έτσι καταφεύγουν σε ευφάνταστες «εξισώσεις» π.χ. προβάλλουν ότι «εγκλήματα διέπραξαν και Ελληνοκύπριοι», ότι προηγήθηκε το πραξικόπημα, άλλοι υποθέτουν ότι πρόκειται για μνημείο αγνοουμένων και προβάλλουν ότι «υπάρχουν και Τουρκοκύπριοι αγνοούμενοι από το 1964.» Σε ένα πόλεμο υπάρχει ανθρώπινος πόνος εκατέρωθεν κι ειδικά για τους αγνοούμενους, αλλά η συλλογική ιστορική μνήμη είναι άλλο. Εξού και οι εγχώριοι «στρατευμένοι» στρέβλωσαν ένα ιερό θέμα, επειδή εναντιώνονται στο μνημείο καθεαυτό για την τουρκική εισβολή, χωρίς να το ομολογούν ευθέως. Τυχόν επιφυλάξεις θα ήταν καλόπιστες αν προέβαλλαν ότι το μνημείο πρέπει να επικεντρώνεται στα θύματα της τουρκικής εισβολής του 1974 στην Κυπριακή Δημοκρατία, όπως είναι η ουσία της τροπολογίας και διαχρονική θέση του Ευρωκοινοβουλίου.

Ένα μνημείο για τα θύματα της εισβολής της χιτλερικής Γερμανίας στη Σοβιετική Ένωση, δεν μπορεί να περιλαμβάνει τους Γερμανούς ναζί. Ένα μνημείο για τα θύματα της Ιταλικής εισβολής στην Πίνδο το 1940, δεν αφορά τα θύματα της Ιταλικής ταξιαρχίας «Τζούλια». Ένα μνημείο για τα θύματα της Γενοκτονίας των Αρμενίων, δεν περιλαμβάνει τους Τούρκους τσέτες που … «χάθηκαν». Ένα μνημείο για τους αντιστασιακούς κατά του πραξικοπήματος το 1974, δεν περιλαμβάνει τους πραξικοπηματίες. Δεδομένου ότι το Ευρωκοινοβούλιο έχει καταδικάσει το συλλογικό έγκλημα της τουρκικής εισβολής του 1974, η δημιουργία μνημείου για τα θύματα της τουρκικής εισβολής, πρέπει να μας βρει σύμφωνους, εκτός των «στρατευμένων» σε ιδεοληψίες.

Οι εθνικές προκλήσεις της Αρμενίας και η Διασπορά

Άρθρο του Ζακ Νταμαντιάν στην εφημερίδα Αζάτ Όρ

Μετά τον 44ήμερο Πόλεμο του Αρτσάχ, άρχισε να κυκλοφορεί μια άποψη σύμφωνα με την οποία «οι Αρμένιοι της Διασποράς δεν πρέπει να μιλούν για την πολιτική της Αρμενίας, αφού δεν ζουν μέσα στη χώρα, και η κυβέρνηση έχει εκλεγεί από τον λαό».

Αναμφίβολα, σε ένα δημοκρατικό πολίτευμα είναι σεβαστή τόσο η γνώμη του πολίτη όσο και η ελεύθερη έκφραση διαφορετικών απόψεων.

Ωστόσο, προκαλεί εντύπωση ότι τέτοιες αντιλήψεις δεν υπήρχαν πριν από τη “βελούδινη επανάσταση”, παρόλο που οι Αρμένιοι της Διασποράς ασκούσαν σφοδρή κριτική στις μετασοβιετικές κυβερνήσεις, επισημαίνοντας τη συντριπτική φτώχεια των κατοίκων και την προφανή οικονομική ανισότητα.

Εκείνες οι κυβερνήσεις είχαν καταδικαστεί στη συνείδηση του αρμενικού λαού με την κατηγορία της «διαφθοράς», αν και η θεμελιώδης αρχή της δικαιοσύνης ορίζει πως «κάθε κατηγορούμενος θεωρείται αθώος μέχρι να αποδειχθεί ένοχος από το δικαστήριο».

Αλλά είναι άραγε η διαφθορά ένα αποκλειστικά μετασοβιετικό φαινόμενο;

Ανατρέχοντας στην παγκόσμια ιστορία, από τη γένεση των αρχαίων κρατών και τη βασιλεία του ινδιάνικου φύλου των Ίνκας έως τις σύγχρονες δημοκρατίες, βλέπουμε πως ακόμη και οι πιο ανεπτυγμένες κοινωνίες δεν έχουν μείνει αλώβητες.

Πρόσφατο παράδειγμα αποτελεί η ποινή φυλάκισης πέντε ετών του πρώην προέδρου της Γαλλίας, Νικολά Σαρκοζί, για τη δωροδοκία που φέρεται να έλαβε από τον Καντάφι.

Στη σημερινή εποχή της παγκοσμιοποίησης, κάθε άνθρωπος δεν είναι μόνο πολίτης του κράτους του, αλλά και πολίτης του κόσμου.

Όταν διεξάγονται εκλογές στις Ηνωμένες Πολιτείες, στη Γερμανία, στην Τουρκία ή στη Γαλλία, τα ελληνικά μέσα ενημέρωσης προβάλλουν ζωντανές αναλύσεις, όπου δημοσιογράφοι, πολιτικοί και ειδικοί εξετάζουν τα αποτελέσματα και τις επιπτώσεις τους.

Ο Έλληνας πολίτης σχολιάζει την πολιτική αυτών των χωρών. Γιατί, λοιπόν, να μην έχει και ο Αρμένιος της Διασποράς το δικαίωμα να μιλήσει για την Αρμενία;

Ή μήπως θα του αφαιρεθεί αυτό το «δικαίωμα» απλώς και μόνο επειδή είναι Αρμένιος στην καταγωγή;

Κατά τον πόλεμο στη Γάζα, Εβραίοι διανοούμενοι που δεν ζουν στο Ισραήλ επέκριναν ανοιχτά τον Νετανιάχου, παρότι είχε εκλεγεί δημοκρατικά από τον λαό του.

Παρά το γεγονός ότι το Ισραήλ εξήλθε στρατιωτικά νικηφόρο, πολεμώντας ταυτόχρονα σε δύο μέτωπα, είναι αυτονόητα καταδικαστέα η σφαγή αμάχων, ιδιαίτερα παιδιών.

Ωστόσο, δεν μπορεί να αγνοηθεί πως ένα κράτος των δέκα εκατομμυρίων κατάφερε να γονατίσει ένα των ενενήντα, λαμβάνοντας σημαντική διπλωματική στήριξη από την εβραϊκή Διασπορά.

Στις δημοκρατίες υπάρχουν αμέτρητα παραδείγματα ηγετών που δεν εφάρμοσαν τα προεκλογικά τους προγράμματα.

Ας θυμηθούμε πως ακόμη και ο Χίτλερ ανήλθε στην εξουσία της Γερμανίας μέσω εκλογών.

Όσον αφορά την αρμενική πραγματικότητα, δεν ήταν η Διασπορά εκείνη που πριν τον πόλεμο αποφάσισε να ακυρώσει τις διαπραγματεύσεις για τη λύση του «ζητήματος του Αρτσάχ», ούτε εκείνη που απέρριψε τις προτάσεις για ειρήνευση.

Οι οργανώσεις της αρμενικής Διασποράς πάντοτε απέφευγαν τις πολεμοχαρείς δηλώσεις.

Ωστόσο, στις προσωπικές συνομιλίες, δεν λείπει το πικρό ερώτημα:

«Αφού δεν υπήρχε καμία πιθανότητα νίκης, γιατί θυσιάστηκε το άνθος της νεολαίας μας;»

Το δικαίωμα του πολίτη της Αρμενίας να ζει με ειρήνη και αξιοπρέπεια είναι αδιαπραγμάτευτο, όπως και για όλους τους λαούς του κόσμου.

Όμως μπορούν αυτά τα δικαιώματα να διασφαλιστούν με την παραίτηση από τα εθνικά σύμβολα και δικαιώματα;

Ανατρέχοντας στη σοβιετική περίοδο, βλέπουμε ότι η Αρμενία, όσο της επέτρεπαν οι συνθήκες, διατήρησε τα εθνικά της σύμβολα. Ακόμη και στις πιο σκληρές σταλινικές εποχές δεν αρνήθηκε ποτέ το Αραράτ.Είναι γνωστός ο διάλογος του Νικίτα Χρουστσόφ με έναν Τούρκο πολιτικό, όταν εκείνος τον ρώτησε:

«Γιατί επιτρέπετε στους Αρμενίους να χρησιμοποιούν το όρος Αραράτ, αφού δεν τους ανήκει;»

Και ο Σοβιετικός ηγέτης απάντησε:

«Κι εσείς έχετε τη Σελήνη στη σημαία σας. Σας ανήκει μήπως;»

Το 1980, στην τελετή έναρξης των Ολυμπιακών Αγώνων της Μόσχας, το Αρμενικό Κρατικό Συγκρότημα Χορού παρουσίασε τον χορό «Berd», ενώ στο στάδιο «Λουζνίκι» απεικονιζόταν περήφανα το Αραράτ.

Η γεωγραφική θέση της Αρμενίας είναι αναμφίβολα δύσκολη.

Η σημερινή κυβέρνηση της Δημοκρατίας της Αρμενίας φαίνεται να αποκηρύσσει το Αραράτ ως εθνικό σύμβολο, ενώ ο υπουργός Εξωτερικών φέρει το όνομα… Αραράτ Μιρζογιάν.

Ο πρωθυπουργός, μέσα από τις αναρτήσεις του στα κοινωνικά δίκτυα, παρουσιάζει στιγμιότυπα όπου διαβάζει την «Ιστορία των Αρμενίων».

Μα μελετώντας το παρελθόν, γίνεται φανερό ότι ο βάρβαρος γείτονας ποτέ δεν ικανοποιείται με μονομερείς υποχωρήσεις, ενώ η Δύση παραμένει μακρινή και αδιάφορη απέναντι στα προβλήματα της περιοχής μας.

Ανοιχτή συζήτηση με τον πρέσβη ε.τ. Ελευθέριο Καραγιάννη για τις τελευταίες εξελίξεις στην Λωρίδα της Γάζας και τις προβλέψεις για τον πόλεμο στην Μ. Ανατολή