Σάλο έχουν προκαλέσει οι αναφορές σε βιβλίο για την Κύπρο που κυκλοφόρησε στο περίπτερο της Κύπρου στην 19η Διεθνή Μπιενάλε Αρχιτεκτονικής 2025 στη Βενετία και η έκδοσή του έχει χρηματοδοτηθεί μάλιστα από το Υφυπουργείο Πολιτισμού.

Στην εν λόγω έκδοση υπάρχουν σημεία και προκλητικές διατυπώσεις που άπτονται του Κυπριακού και των γεγονότων της τουρκικής εισβολής του 1974, τα οποία κρίνονται ως ανακριβή και ιδιαίτερα επικίνδυνα για τη διπλωματική στρατηγική της Λευκωσίας όσον αφορά το εθνικό θέμα.

Στο επίμαχο βιβλίο που είναι σε κυπριακή διάλεκτο και τιτλοφορείται «Στες πέτρες», μεταξύ άλλων, γίνεται λόγος για «υποχρεωτική ανταλλαγή πληθυσμών», για «πολεμικές συγκρούσεις» καθώς και για «μια πλευρά που είναι τυπικά αναγνωρισμένη», με την αναφορά αυτή να αφορά τους Ελληνοκύπριους και την Κυπριακή Δημοκρατία. Ακόμα, γίνεται λόγος για «ελληνοκυπριακά και τουρκοκυπριακά» σαν γλώσσες που χαρακτηρίζονται ως «εντελώς παραγνωρισμένες».

Μερικά από όσα αναφέρονται στο βιβλίο και προκαλούν αντιδράσεις αναφέρουν για παράδειγμα – σε μετάφραση από τα… νεοκυπριακά –  ότι «ο πόλεμος, μέσα από τη δραματική και βίαιη του εκρηκτική βαναυσότητα, οδήγησε στην υποχρεωτική ανταλλαγή πληθυσμών, όπου εκτοπίστηκε η πλειοψηφία των Ελληνοκυπρίων από τον βορρά στο νότο και η πλειοψηφία των Τουρκοκυπρίων που το νότο στον βορρά».

Αναφέρεται επίσης σε δύο πλευρές, «μια που είναι τυπικά αναγνωρισμένη, ενώ η άλλη όχι».

Το θέμα έχει εγγραφεί προς συζήτηση στην επιτροπή Παιδείας της Βουλής από τον πρόεδρο της, Παύλο Μυλωνά, ο οποίος στην αιτιολόγηση της εισήγησής του σημειώνει ότι πρόκειται για βιβλίο «που βρίθει ιστορικών ανακριβειών, κάτι που εγείρει σοβαρά ζητήματα ελέγχου από την εκτελεστική εξουσία του τι χρηματοδοτείται. Το γεγονός ότι το βιβλίο, μεταφρασμένο και στα αγγλικά, κυκλοφορεί στο εξωτερικό, καθιστά το εν λόγω ζήτημα επικίνδυνο για την εθνική μας υπόθεση».

Μετά τον σάλο που δημιουργήθηκε, η Υφυπουργός Πολιτισμού, Βασιλική Κασσιανίδου ζήτησε άμεση απόσυρση της επίμαχης έκδοσης και ζήτησε έκθεση γεγονότων.

Απαράδεκτο το βιβλίο, λέει ο Πρόεδρος

Απαράδεκτο χαρακτήρισε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Νίκος Χριστοδουλίδης το βιβλίο με τίτλο «Στες πέτρες» που βρισκόταν στο περίπτερο της Κύπρου στην 19η Διεθνή Μπιενάλε Αρχιτεκτονικής και το οποίο προκάλεσε έντονες αντιδράσεις με αποτέλεσμα η Υφυπουργός Πολιτισμού να προχωρήσει σε απόσυρση του.

Όπως ανέφερε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας «το βιβλίο είναι απαράδεκτο και γι’ αυτό ζητήθηκε η άμεση απόσυρση του», προσθέτοντας πως «η ελευθερία έκφρασης φυσικά είναι απόλυτα σεβαστή, η παραχάραξη της ιστορίας όμως δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή».

Ο ίδιος τόνισε ότι «το 1974 έγινε μια τουρκική εισβολή την οποία αναγνωρίζει η διεθνής κοινότητα, εκτός από τους εισβολείς. Άρα, δεν μιλάμε για έκφραση ελευθερίας. Μιλάμε για αναφορές, οι οποίες δεν έχουν καμία σχέση με την πραγματικότητα».

Ο κ. Χριστοδουλίδης ανέφερε ότι το περιεχόμενο του βιβλίου «δεν έχει εγκριθεί από το Υφυπουργείο. Αν εγκρινόταν από το Υφυπουργείο, τότε θα ψάχναμε και εκεί τις ευθύνες», είπε.

Σε παρατήρηση ότι υπήρξε, ωστόσο, χρηματοδότηση, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας είπε ότι «χρηματοδότηση γίνεται διαχρονικά σε πολλούς οργανισμούς, σε πολλές εκθέσεις στο εξωτερικό. Επαναλαμβάνω, το βιβλίο είναι απαράδεκτο και για αυτό ζητήθηκε η άμεση απόσυρση του».

Σε μια κατάμεστη αίθουσα του Ευρωκοινοβουλίου στις Βρυξέλλες, με εκατοντάδες άλλους να παρακολουθούν διαδικτυακά, και στην παρουσία αρκετών Ευρωβουλευτών, αξιωματούχων της Ευρ. Επιτροπής, στρατιωτικών εκπροσώπων, διπλωματών και δημοσιογράφων πραγματοποιήθηκε, κατόπιν πρωτοβουλίας του Ευρωβουλευτή Κώστα Μαυρίδη (ΔΗΚΟ – S&D), εκδήλωση με θέμα «Ευρωπαϊκή Αρχιτεκτονική Άμυνας και Ασφάλειας».

Ομιλητές στην εκδήλωση ήταν ο François Arbault, Διευθυντής στη Γενική Διεύθυνση Αμυντικής Βιομηχανίας και Διαστήματος (DG DEGIS) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ο Γάλλος Ευρωβουλευτής και Αντιπρόεδρος της Επιτροπής Άμυνας και Ασφάλειας του Ευρωκοινοβουλίου Christophe Gomart και ο Bernard Siman, από το φημισμένο Βασιλικό Ινστιτούτο Διεθνών Σχέσεων του Βελγίου (Egmont).

Ο κ. Arbault (Ευρωπ. Επιτροπή) επικεντρώθηκε στην ανάγκη όπως η ΕΕ εργαστεί από κοινού για να αναπτύξει τις βιομηχανικές και τεχνολογικές της αμυντικές δυνατότητες, τονίζοντας ότι πρέπει να υπάρξει στενή συνεργασία μεταξύ των κρατών-μελών ώστε οι στόχοι του Σχεδίου “ReArm Europe” να εκπληρωθούν.

Ο Ευρωβουλευτής και στρατηγός κ. Gomart υπογράμμισε την προτεραιότητα της ΕΕ να χαράξει μια σαφή στρατηγική στον τομέα της άμυνας και ασφάλειας με αναγκαία την προσαρμογή της στις σύγχρονες προκλήσεις. Εξήγησε τη σημασία δημιουργίας ενός ευρωπαϊκού στρατιωτικού πλαισίου με δικές του δομές για επιχειρησιακή αυτονομία και ικανότητα άμεσης αντίδρασης, σε συνεργασία με διεθνείς θεσμούς όπως το ΝΑΤΟ, αλλά τόνισε ότι η ΕΕ πρέπει να οικοδομήσει την δική της «γραμμή άμυνας» για την προστασία των κρατών-μελών σε περιπτώσεις εξωτερικών απειλών, κάνοντας ρητή αναφορά στην Τουρκία ως χαρακτηριστικό παράδειγμα απειλής.

Από την πλευρά του, ο κ. Siman αναφέρθηκε στην ευρωπαϊκή γεωπολιτική που παραμένει ηπειρωτικά προσανατολισμένη, παραμελώντας κρίσιμες θαλάσσιες περιοχές όπως η Ανατολική Μεσόγειος και η Μαύρη Θάλασσα. Σχετικά με τρίτες χώρες, τόνισε ότι η μη ύπαρξη αμυντικής συμφωνίας μεταξύ ΕΕ και Τουρκίας δημιουργεί ένα στρατηγικό κενό για το οποίο τα κράτη-μέλη πρέπει να αποφασίσουν τη διαχείρισή του.

Ακολούθησε εκτενής υποβολή ερωτήσεων κι απαντήσεων με καταληκτικό σχόλιο από τον κ. Κ. Μαυρίδη ως εξής:

«Σκεφτείτε να προέρχεστε από ένα κράτος-μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης με έδαφος του να τελεί υπό κατοχή από μια τρίτη χώρα, όπως η Τουρκία, και όμως να υπάρχουν συνάδελφοι κι ευρωπαίοι αξιωματούχοι που προσπαθούν να εντάξουν τον κατακτητή στην Ευρωάμυνα. Όσοι πιστεύουμε στην Ευρωπαϊκή ιδέα και τις αξίες της, πιστεύουμε σε μια Ευρωάμυνα που θα προασπίζετε αυτές τις αξίες. Για αυτό, όταν η Ρωσία επιτέθηκε στην Ουκρανία, αναλάβαμε το πολιτικό κόστος και σταθήκαμε απέναντι στον εισβολέα. Αν θέλουμε λοιπόν πραγματικά να κερδίσουμε τα μυαλά και τις καρδιές των Ευρωπαίων πολιτών για την Ευρωάμυνα, οφείλουμε να υπερασπιστούμε με συνέπεια τις αξίες μας απέναντι στους κατακτητές».

Συνάντηση με την Προσωπική Απεσταλμένη του ΓΓ του ΟΗΕ για το Κυπριακό, Μαρία Ανγκελα Ολγκίν είχε σήμερα, στην Αθήνα, ο Έλληνας Υπουργός Εξωτερικών, Γιώργος Γεραπετρίτης, ο οποίος τόνισε ότι η οικοδόμηση εμπιστοσύνης συνιστά απαραίτητη συνθήκη για την επανεκκίνηση των συνομιλιών στη βάση του συμφωνηθέντος πλαισίου υπό την αιγίδα του ΟΗΕ.

Σύμφωνα με ανακοίνωση του Υπουργείου Εξωτερικών της Ελλάδας, σκοπός της επίσκεψης της κ. Ολγκίν ήταν η ανταλλαγή απόψεων ενόψει της επικείμενης διευρυμένης άτυπης συνάντησης, η οποία αναμένεται να πραγματοποιηθεί τον Ιούλιο.

Αναφέρεται ότι ο κ. Γεραπετρίτης «εξέφρασε την υποστήριξη της Ελλάδας στις προσπάθειες του ΓΓ του ΟΗΕ και της Προσωπικής Απεσταλμένης του, για το Κυπριακό, καθώς και τη βούληση της χώρας να συμβάλλει εποικοδομητικά, σε σύμπνοια με την Κυπριακή Δημοκρατία προς την εξεύρεση μιας συνολικής, δίκαιης και βιώσιμης λύση του Κυπριακού, στο πλαίσιο των σχετικών Ψηφισμάτων του Συμβουλίου Ασφαλείας του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών».

Ο Έλληνας Υπουργός Εξωτερικών, προστίθεται, «σημείωσε τη σημασία διατήρησης της κινητικότητας, στην οποία έχει εισέλθει το Κυπριακό και την ανάγκη συνέχισης της διαδικασίας των Ηνωμένων Εθνών με στόχο την υλοποίηση των συμφωνηθέντων της άτυπης διευρυμένης συνάντησης της Γενεύης».

Τόνισε ότι η οικοδόμηση εμπιστοσύνης συνιστά απαραίτητη συνθήκη για την επανεκκίνηση των συνομιλιών στη βάση του συμφωνηθέντος πλαισίου υπό την αιγίδα του ΟΗΕ, καταλήγει η ανακοίνωση.