Γράφει ο Γιάννος Χαραλαμπίδης

Η GBU-57 είναι η βόμβα διατρητικού θώρακος, που προκαλεί τρόμο, και το ισχυρό χαρτί των ΗΠΑ και του Ισραήλ στον πόλεμο εναντίον του Ιράν για την καταστροφή των πυρηνικών εγκαταστάσεων στην Τεχεράνη και την πτώση του θεοκρατικού καθεστώτος, που θεωρείται ως σπόνσορας της τρομοκρατίας. Η απειλή για τη χρήση της GBU-57 συσχετίζεται με την ενίσχυση των αμερικανικών δυνάμεων στην ευρύτερη περιοχή του Κόλπου, που φτάνει ώς τη Μεσόγειο και δη πέριξ της Κύπρου, καθώς και στην Ερυθρά Θάλασσα. Το ερώτημα είναι εάν θα χρησιμοποιηθεί ή εάν θα παραμείνει μια απειλή, που θα οδηγήσει σε μια μορφή διπλωματικής διαμεσολάβησης. Ο Λευκός Οίκος αναφέρει ότι ο Πρόεδρος Ντόναλτ Τραμπ είναι αυτός που θα αποφασίσει τι θα γίνει σε ορίζοντα δυο βδομάδων. Πόλεμος νεύρων.

Η ατομική βόμβα και ανατροπή καθεστώτος

Από την αρχή της σύγκρουσης, Ισραηλινοί και Αμερικανοί έθεσαν ή άφησαν σταδιακά να διαφανεί ότι θέτουν τους εξής στόχους: 1. Καταστροφή του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν εφόσον δεν είχε προκύψει συμφωνία με τις ΗΠΑ. 2. Το κτύπημα εμφανίστηκε ως προληπτικό (pre-emptive strike), που είναι συναφές με την ασφάλεια του Ισραήλ και της περιοχής, εφόσον οι αναφορές του Διεθνούς Οργανισμού Ατομικής Ενέργειας 17ης Μαΐου του 2025 εμφανίζουν το Ιράν να έχει εμπλουτίσει τέτοιες ποσότητες ουρανίου (από ισότοπο U-38 σε U-35, 409 κιλά κατά 60%), ώστε να μπορεί να φτιάξει στο επόμενο διάστημα 8 με 10 πυρηνικές βόμβες. Εάν επιτραπεί στο Ιράν να έχει ατομική βόμβα, περνούμε από τη συμβατική στην πυρηνική αποτροπή και αλλάζουν τα ισοζύγια δυνάμεων στη Μέση Ανατολή και όχι μόνο. 3. Ο συμβιβασμός του ιρανικού καθεστώτος με μια συμφωνία για τον έλεγχο του πυρηνικού του προγράμματος ή καταστροφή του, και προσδοκία για την πτώση του. Η τελευταία επιλογή εμφανίζεται η δυσκολότερη, διότι θα πρέπει η όποια αντιπολίτευση να αποκτήσει τον πλήρη έλεγχο και να εδραιώσει σταθερότητα σε μια χώρα μεγάλη, όπου ο θρησκευτικός φανατισμός δεν μπορεί να ξεριζωθεί. Ή, για να συμβεί κάτι τέτοιο, θα πρέπει να περάσει μακρύ χρονικό διάστημα και ενδεχομένως εμφύλιος πόλεμος και συνθήκες αποσταθεροποίησης. Συναφώς θα πρέπει να επισημανθεί ότι πρόκειται περί πολέμου των πυραύλων, της πολεμικής αεροπορίας και των drones χωρίς την εμπλοκή χερσαίων δυνάμεων στα εδάφη των εμπλεκομένων μερών. Δεν υπάρχει, δε, πρόθεση είτε από τις ΗΠΑ είτε από το Ισραήλ, ακόμη και αν πέσει το καθεστώς, να στείλουν στρατό για να βοηθήσει στην επιβολή της τάξης, όπως συνέβη στο Ιράν και στο Ιράκ. 4. Αποδυνάμωση της τρομοκρατίας υπό την έννοια ότι το Ιράν είναι ένας από τους κύριους σπόνσορές της, και η πηγή της επίθεσης που δέχθηκε το Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου του 2023. Αφού εξουδετερώθηκαν κατά μεγάλο βαθμό οι δορυφόροι του Ιράν, όπως η Χαμάς, η Χεζμπολάχ και οι Χούθι, εάν πάρουν το «κεφάλι του φιδιού», όπως λένε, οι όποιες τελευταίες φωλιές τρομοκρατίας πώς θα αντιδράσουν χωρίς την οικονομική και στρατιωτική στήριξη του Ιράν;

Συγκέντρωση στρατευμάτων

Οι ΗΠΑ και το Ισραήλ έχουν θέσει πολύ ψηλά τον πήχη, όμως, αν δεν εκπληρωθούν οι στόχοι που έχουν θέσει, ποια θα είναι τα επόμενα βήματα; Ο πόλεμος ξεπερνά τις δέκα ημέρες και οι ΗΠΑ ενισχύουν τις δυνάμεις τους στην περιοχή του Κόλπου, όπου υπάρχει ο 5ος Στόλος, και ευρύτερα με το αεροπλανοφόρο Νίμιτς (Nimitz) και την παρουσία του να προσεγγίζουν την περιοχή, ενώ έχει διαταχθεί η πλεύση εντός της εβδομάδας του αεροπλανοφόρου Gerald R. Ford. Στην Ανατολική Μεσόγειο βρίσκονται 3 αντιτορπιλικά και στην Ερυθρά άλλα δύο. Πολεμικά σκάφη βρίσκονται στον Κόλπο του Ομάν και το πυρηνοκίνητο αεροπλανοφόρο Carl Vinson με άλλα οκτώ σκάφη συνοδείας (βλέπε χάρτη). Ταυτοχρόνως υπάρχει ενίσχυση αεροπορικών δυνάμεων σε όλες τις Βάσεις των ΗΠΑ στην περιοχή.

Η συγκέντρωση των αμερικανικών δυνάμεων έχει πολλαπλές σκοπιμότητες, μεταξύ των οποίων οι εξής:

1. Έλεγχος των θαλασσίων διόδων και δη της ναυσιπλοΐας στα στενά του Ορμούζ, του Ομάν, του Μπαμπ αλ-Μαντέμπ (Bab el-Mandeb Strait) – συνδέει την Ερυθρά Θάλασσα, τον Κόλπο του Άντεν και τον Ινδικό Ωκεανό, καθώς και το Σουέζ. Πρόκειται για σημαντικές διόδους σε ό,τι αφορά το εμπόριο και την ενέργεια («chokepoints»). 2. Αμυντική αποτρεπτική ομπρέλα: α) Για τη στήριξη του Ισραήλ και άλλων χωρών της περιοχής, μεταξύ αυτών και η Κύπρος, όπου υπάρχουν ΝΑΤΟϊκές Βάσεις όπως αυτές στο Ακρωτήρι (ενίσχυση με μαχητικά Τάιφουν, και μεταγωγικά καθώς και αεροσκάφη ανεφοδιασμού) και στον Άγιο Νικόλαο (σύστημα Έχελον). Β) Για τη συμμετοχή σε αναχαιτίσεις ιρανικών πυραύλων. γ) Για την αποτροπή της διάχυσης του πολέμου, εφόσον το μήνυμα που αποστέλνεται είναι το εξής: «Οι ΗΠΑ με τον στόλο τους είναι εδώ». Συνεπώς, όποιος εμπλακεί θα βρει τους Αμερικανούς μπροστά του… Οι μεν Ρώσοι είναι απασχολημένοι με τον δικό τους πόλεμο στην Ουκρανία και δεν έχουν την πολυτέλεια να εμπλακούν σε αυτόν της Μέσης Ανατολής, οι δε Κινέζοι παρακολουθούν, αλλά η συγκέντρωση των δυνάμεών τους είναι στην περιοχή της Ταϊβάν και δεν έχουν δείξει πρόθεση εμπλοκής και άμεσης επί του παρόντος στήριξης.

Ασφάλεια ή ανασφάλεια

Πέραν τούτων, η ενίσχυση των δυνάμεων των ΗΠΑ αυξάνει τις πιθανότητες κτυπήματος με την βόμβα GBU-57, αλλά δημιουργεί, ταυτοχρόνως, συνθήκες ανασφάλειας αλλά και ασφάλειας, αναλόγως πώς το βλέπει κάποιος. Εάν αφαιρεθεί από το κάδρο η εν λόγω βόμβα θα ήταν δυνατό να δημιουργηθούν αυξημένες συνθήκες ασφάλειας υπό την εξής έννοια: Α) Ελέγχονται οι δίοδοι της ναυσιπλοΐας και κατ’ επέκτασιν της ενέργειας και του εμπορίου, οπότε οι αγορές αισθάνονται περισσότερη ασφάλεια με την παρουσία των Αμερικανών απ’ ό,τι χωρίς την παρουσία τους. Β) Τα κράτη της περιοχής και του Κόλπου ειδικότερα αντιλαμβάνονται ότι οι πιθανότητες να βληθούν από ιρανικούς πυραύλους για τον όποιο λόγο μειώνονται εφόσον υπάρχει η προστασία των ΗΠΑ. Γ) Ενίσχυση των συνθηκών ηλεκτρονικού πολέμου και πολέμου μέσω του κυβερνοχώρου για τους Ισραηλινούς και τις χώρες της περιοχής. Και οι πόλεμοι αυτοί είναι συναφείς με τον «Kinetic» (άσκηση φυσικής βίας με διάφορα μέσα, όπως π.χ. οι βαλλιστικοί πύραυλοι ή η αεροπορία) και τον «Non Kinetic» Πόλεμο (χωρίς την άσκηση φυσικής βίας, όπως είναι π.χ. ο έλεγχος της ενημέρωσης και η προπαγάνδα, καθώς και ο ψυχολογικός πόλεμος, για το σπάσιμο του ηθικού και την κατάρρευσή του) που διεξάγουν και οι μεν και οι δε. Ακόμη και αυτή η απειλή και μόνο για τη χρήση της GBU-57 είναι μια μορφή αρχικά ψυχολογικού πολέμου που συνοδεύεται, εάν η βόμβα χρησιμοποιηθεί, με την άσκηση φυσικής βίας και των καταστροφικών επιπτώσεων, που αφορά στο πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν και συνιστά κτύπημα νίκης των ΗΠΑ και του Ισραήλ και ήττας του θεοκρατικού καθεστώτος.

Η αντίσταση του Ιράν

Ήδη το Ιράν με τη ρητορική, καθώς και με την πρακτική του, εμφανίζεται σκληρό καρύδι και με τα πυραυλικά του κτυπήματα, ανεξαρτήτως τι στρατιωτικές ζημιές προκαλούν, επιφέρει πλήγματα σε κατοικημένες περιοχές για να δημιουργήσει πανικό και κλίμα ανασφάλειας, αμφισβητώντας ταυτοχρόνως το άτρωτο αντιβαλλιστικό σύστημα του Ισραήλ και γενικότερα την αεράμυνά του. Από την άλλη, όμως, το Ισραήλ έχει επιτύχει: Α) Τύφλωση του αντιπάλου και δη των ραντάρ και των μονάδων αεράμυνας και, ως εκ τούτου, διαθέτει όχι απλώς υπεροχή, αλλά, όπως ισχυρίζεται, έλεγχο στον αέρα για να πλήττει στρατηγικούς στόχους, μεταξύ των οποίων στρατιωτικές, ενεργειακές, οικονομικές και κυβερνητικές εγκαταστάσεις, και κυρίως τους εκτοξευτές πυραύλων. Τι σημαίνει αυτό; Ότι ακόμη και αν διαθέτει αποθέματα πυραύλων το Ιράν, πώς θα τα χρησιμοποιήσει χωρίς εκτοξευτές, των οποίων, όπως πληροφορίες ανέφεραν πριν από 4 μέρες, καταστράφηκαν τα 2/3; Β) Επικοινωνιακή απομόνωση (Isolationism). Αυτό σημαίνει ότι έχουν εξουδετερώσει τις κύριες μορφές επικοινωνίας του καθεστώτος, όπως είναι η κρατική τηλεόραση και το διαδίκτυο. Ή ότι το ίδιο το Ιράν πέρασε σε κλειστό δίκτυο επικοινωνίας για ν’ αποφύγει την προπαγάνδα των ΗΠΑ και του Ισραήλ, απαγορεύοντας τη χρήση WhatsApp, Instagram, Telegram, ακόμη και VPNs. Ωστόσο, το Starlink, το οποίο ανήκει στο σύστημα Space X, που είναι ιδιοκτησία του Έλον Μασκ και των ΗΠΑ, συνεχίζει να παρέχει υπηρεσίες για όσους επιθυμούν και να περνά την προπαγάνδα τού Ισραήλ ή ακόμη και να συμμετέχει σε στρατιωτικές επιχειρήσεις, όπως συμβαίνει ήδη στην Ουκρανία.

Διατρητικές βόμβες

Το ερώτημα είναι εάν και πότε θα κτυπήσουν οι ΗΠΑ με τη βόμβα GBU-57Α/B MOP για να καταστρέψουν τις σημαντικές εγκαταστάσεις του Ιράν στο βουνό Φορντού, σε βάθος, όπως υπολογίζεται, 70 έως και 90 μέτρων. Ήδη αναμένουν στη Βάση Ντιέγκο Γκαρσία στον Ινδικό Ωκεανό τέσσερα στρατηγικά βομβαρδιστικά των ΗΠΑ B-52, που δύνανται να φέρουν τις εν λόγω βόμβες και να κτυπήσουν στο Ιράν. Μία εκάστη ζυγίζει 13.600 κιλά και μπορεί να διαπερνά 18 μέτρα σκυροδέματος («μπετόν»). Συνεπώς, μια και μόνο βόμβα δεν αρκεί. Χρειάζονται πέραν των δύο με τον συνδυασμό συστημάτων ηλεκτρονικού πολέμου και ΑΙ (Τεχνητής Νοημοσύνης). Η χρήση των βομβών αυτών υπολογίζεται να προκαλέσει σεισμική δόνηση από 2,6 έως και 3 βαθμών στην Κλίμακα Ρίχτερ, αναλόγως του βάθους που θα γίνει το κτύπημα. Ο σεισμός γίνεται αισθητός, χωρίς να εκτιμάται ότι θα προκληθούν βιβλικές καταστροφές στην περιοχή. Όμως, αναλόγως των περιπτώσεων, θα υπάρχει η σχετική κατάρρευση του υπεδάφους και πιθανόν η δημιουργία τοξικού νέφους.

Ο ρόλος της Τεχνητής Νοημοσύνης

Επί τούτου, σημαντικός είναι ο ρόλος των συστημάτων ΑΙ, για τους εξής λόγους: 1. Εντοπισμός στόχου, όπως είναι οι υπόγειες εγκαταστάσεις, σηράγγων και εισόδων. 2. Ανάλυση στοιχείων πριν και μετά τον εντοπισμό των στόχων. Αυτό σημαίνει ανάλυση δορυφορικών εικόνων, γεωλογικών και θερμικών στοιχείων, καθώς και των δυνατοτήτων του αντιπάλου. 3. Ανάλυση του βάθους, του υλικού και των γωνιών πρόσκρουσης και επιλογή σημείου ή σημείων και χρόνου πρόσκρουσης. 4. Συνεργασία υπηρεσιών (Μοσάντ και CIA), που συνδυάζει τεχνολογία και ανθρώπινη δράση. 5. Ανάλυση και εκτίμηση του πλήγματος ή των πληγμάτων μέσω δορυφορικών εικόνων αισθητήρων, οι μονάδες και τα μέσα, που θα πρέπει να χρησιμοποιηθούν, καθώς και οι εισηγήσεις μετά το κτύπημα. Κατά πόσον χρειάζονται και άλλα πλήγματα για να ολοκληρωθεί η καταστροφή του στόχου ή των στόχων.

Τοξικό σύννεφο και ραδιενέργεια

Το ερώτημα είναι εάν θα υπάρξουν επιπτώσεις και δη διαρροή ραδιενέργειας μετά από ένα τέτοιο κτύπημα. Εκθέσεις και επί του θέματος αναφορές ισχυρίζονται ότι οι εγκαταστάσεις έχουν εμπλουτισμένο ουράνιο σε μορφή UF₆ – αέριο εξαφθοριούχου ουρανίου – και ως εκ τούτου μπορεί να προκληθεί τοξικό νέφος. Η μέγιστη απόσταση που θα ήταν δυνατό να διαχυθεί κατά τρόπο επικίνδυνο για τον άνθρωπο η ραδιενέργεια φτάνει έως και τα 5 με 7 χιλιόμετρα. Μπορεί να γίνει ανίχνευση σωματιδίων έως και 20 με 50 χιλιόμετρα χωρίς απειλή επί του βιολογικού στοιχείου, αναλόγως διαφόρων καταστάσεων, όπως είναι η ταχύτητα του αέρα και η ατμοσφαιρική πίεση. Το τοξικό νέφος δεν έχει σχέση με την ατομική βόμβα και την αλυσιδωτή έκρηξη, που προκαλείται, αλλά με τη διαρροή σωματιδίων. Υπάρχει και το ενδεχόμενο να γίνει το κτύπημα, χωρίς τη διάχυση ραδιενεργών σωματιδίων. Αυτό εξαρτάται από τη συνδρομή ή όχι μιας σειράς μεταβλητών που καθορίζει το αποτέλεσμα, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται: 1) Το βάθος των εγκαταστάσεων. 2) Τα συστήματα ασφαλείας και εάν υπάρχουν ή όχι ραδιενεργά υλικά τη στιγμή της έκρηξης. 3) Εάν το υλικό θα παραμένει εγκλωβισμένο σε θωρακισμένο περίβλημα. 4) Εάν η έκρηξη θα καταστρέψει το κέλυφος και όχι τον πυρήνα με το φορτίο. 5) Εάν το υπέδαφος είναι βαθύ, βραχώδες, και αν απορροφά ή όχι το υλικό.

Ψυχολογία, αγορές και συμπαιγνία

Εκείνο το οποίο θα πρέπει να λεχθεί είναι ο ψυχολογικός τομέας και δη των αγορών και πώς οι ΗΠΑ θα αντιμετωπίσουν τις ενεργειακές και άλλες οικονομικές επιπτώσεις. Ως προς τις αντιδράσεις των υπολοίπων, δηλαδή Ρώσων και Κινέζων, δεν έχουν επί του παρόντος αποτρεπτικό χαρακτήρα και το διεθνές σύστημα μοιάζει να συμμετέχει σε μια συμπαιγνία ανοχής της κατάστασης. Βεβαίως, τα πάντα ρει…

^{Ο χάρτης αποτυπώνει τη συγκέντρωση στρατιωτικών δυνάμεων από πλευράς των ΗΠΑ, από την περιοχή του Κόλπου έως την Ανατολική Μεσόγειο. Ο Πρόεδρος Τραμπ έχει αποστείλει τελεσίγραφο διάρκειας 15 ημερών, το οποίο ξεκίνησε από την περασμένη Παρασκευή, ζητώντας τη συνθηκολόγηση των Ιρανών. Σε διαφορετική περίπτωση, αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο άμεσης εμπλοκής των αμερικανικών δυνάμεων και ρίψης βομβών διατρητικού θώρακος σε πυρηνικές εγκαταστάσεις.}