Αναλύσεις
Is Greece Becoming a Non-Viable Nation State?
The secrets of Greek demography
Written by Evangelos Valianatos, CounterPunch
A Greek newspaper editor, Nikos Konstandaras, said in the midst of the country’s debt crisis, in 2013, that:
“The Greeks are in a struggle for survival. And the odds are piling up against us. The fight is not only on the economic front… that has resulted in greatly reduced incomes, higher costs and taxes, and an overriding sense of insecurity. The danger is even more basic: Deaths are outnumbering births, people are leaving the country, and the population is aging so fast that in a few decades Greece may be unable to produce enough wealth to take care of its people and may cease to be a viable nation state…. in Greece the battle for economic survival is so overwhelming that no one has time for the bigger picture…. In village after village, the elderly outnumber locals and immigrants of working age. The most frightening figure is a Eurostat projection which estimates that, in 2050, 32.1 percent of the Greek population will be over 65, compared with 16.6 percent in 2000. And this projection was made in 2007, before the crisis hit Greece’s population. We were still living high, before widespread unemployment, hasty retirement and the emigration of those with the skills to succeed abroad. New projections will most likely be much worse.”
Ten years later, in 2023, the situation, demographic and economic, didn’t improve very much, if at all. In 2023, “The Greece of today,” said the Greek demographer Byron Kotzamanis, “is very different from that of the first post-war period. Our population has increased by three million since 1951, we live much longer, we are ‘older’, we have fewer children and fewer marriages, we have many more deaths, our natural balances are negative, we divorce more easily, and we live mainly in urban centers; at the same time, our population, from previously being relatively ‘ethnically homogeneous’, now includes about 900,000 foreigners living permanently in our country. The implications of both past and expected changes are manifold, and political parties and social, professional and scientific bodies, as well as public opinion, are showing an increasing interest in both current developments and the future demographic course of Greece…. half of Greece’s population [in 2023] is concentrated in 2.9% of its total surface area [in the cities] (compared to 25.6% in the early 1950s) and two-thirds in 6.4% of the surface area (compared to 50% in 1951), while 76 out of 100 inhabitants now live in urban centers (compared to only 36 in 1951).”
Another Greek, a woman reporter, writing on June 14, 2025 had more dismal demographic news. She said young Greeks paid no attention to the aging members of the three Greek political parties. This disinterest, she implied, expressed the anxiety and fear of most people in Greece. A fear the country is slowly but steadily moving towards extinction. Too many elderly Greeks die but they are not being replaced by the birth of Greek babies. “People [in Greece] live in an unreliable environment,” says Maria Katsounaki, “with everyday life being full of suffocating puzzles of survival.”
I would not call obstacles and dangers to human survival “puzzles,” but the message is clear. Greeks in 2025 are and feel insecure because their government often acts like a subsidiary of foreign interests, including those of enemy Turkey. As for the “international setting,” the reporter spoke about barrages of “successive shocks and unpredictable developments.”
Why are villages declining?
However, the worst calamity that keeps Greece under constant “suffocating” traumas has been the near disappearance of the countryside. Despite the thousands of villages, Greece has pretty much abandoned many of them. Or, rather, villages are emptying and become invisible.
Machairas: a beautiful village in Central Greece, growing sheep, olive trees, gardens, and other food crops. Photo: Evaggelos Vallianatos
The loss of villages is by far the most painful and revolutionary and lasting upheaval in Greek history. Greece without villages is inconceivable. Even Athens of the fifth century BCE was a large Attica village Aristotle called polis. How did this happen?
Foreign crusading wars
The volcano erupted with the Nazi Germans in Greece, April 1941-October 1944. The Germans continued the destruction of the Christian crusaders of 1204.
Germans shooting civilians in Kondomari, Crete, June 2, 1941. Dead Cretans. Franz Peter Weixler. Wikipedia Commons
The Germns put in motion a looting and extermination campaign not much different than that of the 1204 European crusaders. They shredded the country, giving it to Bulgarians, Italians and keeping the largest and most strategic parts of Greece for themselves. In addition, the Germans imitated the genocidal policy of Turkey, which used mass murder against the Armenians and Greeks who lived in Turkey in early twentieth century. The Germans wiped out about a thousand Greek villages, shot dead thousands of fighters who resisted their brutal occupation, confiscated and killed domesticated animals, blew up the country’s railroads, harbors, bridges, roads, destroyed public transportation, the merchant marine, and fishing. Nazi Germany made famine and starvation the epicenter of its strategy for killing Greece. And last but not least, German occupiers looted the country’s archaeological treasures.
Because Germany was losing the war and could not complete its extermination plan in Greece, German officers and those of Britain agreed Greece should cease to exist, war or not war. And what a better way than funding Greeks killing Greeks, exactly like the proposal of the Athenian general Alcibiades who urged the Persians to keep funding Spartans killing Athenians during the Peloponnesian War, 431-404 BCE. Germans and British had read Thucydides. They have been sowing the seeds for Greek conflict and civil war ever since. Nevertheless, the Greek Civil War, 1946-1949, spread the lava of brother killing brother further.
The British-dominated post-WWII Greek monarchical government did not punish the Greeks who collaborated and served the Germans. In some measure, they rewarded them with government employment in the army of the country. Furthermore, the British labeled “communists” the Greek Liberation Front (EAM) soldiers who fought the Germans and freed most Greece. The British funded another group of Greek fighters who also fought the Germans. As early as 1943, they made it clear they would continue to fund them if they declared war against the so-called EAM communists, thus sparking the destructive Greek civil war. The British invited the Americans, and Greece remains still under the influence of the Western European states, primarily, America.
The civil war devastated even more the German-annihilated Greece. It also left a divided and wounded country. The misguided Greek “communists” assassinated two brothers of my father and a sister of my mother.
The perennial enemies
The Turks kept watching carefully the bleeding country next door, Greece. They had done the same thing for centuries upon their arrival in Asia Minor sometime in the eleventh century from Mongolia. Moslem Turkey is no ordinary country. It is certainly not a Western country. It fought the West for centuries. It is the remnant of Mongol Ottoman empire that enslaved southeastern European countries, including Greece. But America, convincing itself it won WWII, dismissed this inconvenient history and drafted both Turkey and Greece into its NATO military alliance in order to fight nuclear weapons-armed Soviet Union / Russia. That meant, like in the case of Britain, devotion to Turkey. The result of this pro-Turkish policy was, primarily, arming Turkey and rewarding it with Greek territory. Cyprus was the first sacrificial lamb. In 1974, America ordered Greece to do nothing while Turkey invaded northern Cyprus, thus giving Turkey about 40 percent of the Greek island. Britain was also pleased with this Turkish return to Cyprus because it satisfied its duplicitous policy of divide and rule and, just as important, it gave Britain a chance to take revenge against the Greeks of Cyprus who defeated its troops in the 1950s. Britain tried unsuccessfully to crush Cypriot Greek resistance to its brutal colonial control. The Cypriots wanted union with Greece. Britain said no to the union of Cyprus and Greece and brought the Turks to Cyprus. It convinced America to give Turkey permission to capture northern Cyprus.
The war over debt
La Note Ou La Vie, Money or Your Life by Honore Daumier, Feb. 15, 1850. LACMA, Public Domain
All these resentments and fears came to a head, once again, when the American financial tsunami hit the global markets in 2008. The Greek debt, real and manufactured, exploded, and Greece was thrown to the merciless hands of the European Union and America’s International Monetary Fund. These two powerful Western and NATO-guided institutions treated indebted Greece like an enemy. They put the country at least 30 years behind, sold its state assets (railroads to Italy, telephones and airports to Germany, the country’s largest harbor, Piraeus, to China) and forced WWII-German-like austerity / hunger on the Greek population. The traumas of German occupation reappeared and peaked during the debt war, 2009-2020. Behing these military, political, and financial and social violent transformations were foreigners. They almost dissolved Greece. They reiterated there was no connection between modern Greeks and ancient Greeks. Germany headed this attack against Greece.
That’s why Greeks stopped having kids, those with advanced academic degrees and skills leaving the country and allowing foreign bankers to run it like a slave colony. The real beneficiary of this harsh treatment of Greece was Germany and Turkey. It’s as if the EU-IMF-NATO conglomerate decided to cripple Greece and, indirectly, gift it to Turkey.
Strategy for a viable Greek nation state
So, yes, demography matters. It mirrors unacceptable foreign influence and local political leadership married to such treasonous foreign control that even included Turkey. For example, the Greek government in 2021, the 200-year anniversary of the Greek Revolution of 1821, invited foreign “scholars” who denigrated the Greek Revolution and denied any connections between ancient and modern Greeks. The result of this racist and tragic anti Hellenic advertisement of the government of Greece is that the rulers of Greece, like the kings Western European powers imposed on Greece, are not Greek in any definition of the word Greek. They advocate anti Greek ideas that are hostile to Greek identity, sovereignty, self-reliance, prosperity and national defense. They rather be anything but Greek. That also explains the pathology of the Greek prime minister Kyriakos Mitsotakis of maintaining “calm waters” in the Aegean with Turkey while the Turks are claiming the Aegean as their blue homeland. The Turkish fear of Mitsotakis is embarrassing. You cannot respect or be friendly to your enemy. Greece cannot even connect Crete with Cyprus with an underwater cable because Turkish warships claim the sovereignty of Greek Aegean. And despite this overt hostility of Turkey, Mitsotakis keeps talking to the dangerous president of Turkey Erdogan, while Erdogan is telling Mitsotakis and the Greek government and NATO he intends to capture half of the Greek Aegean islands.
The Western European and American allies of Greece see Mitsotakis and Erdogan embracing and perhaps dismiss Turkish aggression in the Aegean as some kind of a joke between Erdogan and Mitsotakis. Such behavior is unconscionable and extremely offensive, dangerous and humiliating. The EU and NATO countries and, of course, America, know the strategy of Turkey, that it is aggressive, that it violates Greek and EU sovereignty as well as the law of the seas, and possibly may blow up NATO. But they are doing nothing, save for taking the side of Turkey, exactly like the policy of Britain since the nineteenth century.
I always thought that America was behind the Turkish humiliations of Greece and violations of international law in Cyprus and the Aegean. America is preparing the ground for another 1974 Turkish grab of Greek territory. Trump has sent an envoy to Turkey in order to help Turkey and Greece divide the Greek Aegean between them or give the entire Aegean to Turkey.
Changing this stupid and hostile American policy against Greece will not be easy. Trump is hooked on personal profits. And Greece has very little to offer him. Second, removing the present Ephialtes, Greek political traitors governing Greece, will also be very difficult. But it can be done.
The only movement that legitimately may win the next elections is the one emerging from the train tragedy near Tempe, Larissa, Thessaly. On February 28, 2023, a passenger train travelling north from Athens to Thessalonike and carrying 342 people, mostly college students, crashed head on with a freight train travelling southward on the same track. Kostas Genidounias, chief of the union of train drivers said to a state television that “nothing works, everything is done manually, neither the signals nor the traffic control system worked.”
We mentioned that the EU-IMF sold the Greek trains to an Italian company. Certainly, such a colonial act must have offended the Greek workers serving the trains and, most likely, weakened and perhaps irreparably wrecked the management and operations of Greek trains. But the unique consequence of the Tempe tragedy is that it had a massive and profound political impact. On February 28, 2025, two years after the fatal accident at Tempe that killed 57 people and injured 180, hundreds of thousands of Greeks protested in Athens and Thessalonike as well as in more than 360 cities all over the country – and a few countries abroad.
“We Don’t Forget You”: poster, Feb. 28, 2025 listing the names of the dead from the head on collision of trains near Tempe, Larissa, Thessaly, Feb. 28, 2023. Photo: Nikos Likomitros. Creative Commons, Wikipedia
The protesters expressed outrage and demanded punishment for the guilty. They want to see justice done. Banners warned the government that “We don’t forget, and we don’t forgive.” Maria Krystianou, pediatrician and mother of a 21-year old daughter who died at the train crash, said to the crowd: “For those of us who had our children and loved ones on that train, a part of us remains with them and will never return. The unrelenting pain and the unimaginable reality are with us forever,”
“I Don’t Have Oxygen” poster, Feb. 28, 2025. The meaning is that the train accident was a crime. Nikos Likomitros. Creative Commons, Wikipedia
Krystianou is likely to be the beneficiary of the widespread public resentment for government corruption that killed and injured dozens of young Greek students. Other patriotic Greeks who love their country need to join Krystianou to form a coalition to win the next election. They would need to promise to punish all responsible for this shameful and deadly and criminal accident, including prime minister Mitsotakis and his transportation minister Konstantinos Karamanlis who, conveniently, resigned the same day the accident took place. The rest of the agenda of the new government ought to include the following policies.
Reform public education so that young Greeks learn Greek history and master written and spoken Greek, both ancient and modern. Homer and other great poets, historians, scientists, engineers and philosophers ought to be taught in the original to Greek students from very young age.
Return to the villages to practice farming without the toxic covers of imported foreign industrialized agriculture. Fund young couples to have several children while working the land or doing other work in the village or nearby town. Births must exceed deaths to put a brake on the dismal arithmetic of demography and the abandonment of the villages. Moreover, ecological Greek farming would fight climate chaos, which threatens not merely Greece but the planet. In addition, Greece must find ways to prosper without the use of fossil fuels. The Sun was a god among their ancient ancestors. Why not return to that philosophy by taking the energy of the country from the Sun? Increase and make free public transport all over the country to eliminate most of the cars and their toxic pollution? In other words, join ancient Greek wisdom of the virtues of pure water, air and fertile land and bountiful natural world. Employ modern science and technology, which are also advanced versions of Greek knowledge.
Greece must also become self-reliant in food no less than producing all the weapons it needs for national defense – in Greece. The new Greek government ought to work closely with Greek shipowners to revive shipbuilding at home. And with their assistance and the help of the international community, the new government should be able to persuade or force Germany to finally pay war reparations for the forced loan, war crimes and atrocities their Nazi ancestors extracted and committed in Greece, including the return of thousands of Greek archaeological treasures the Nazis stole from Greece. Economists have figured out the Germans owe Greece about a trillion euros.
Finally, since war is unlikely to cease, Greece ought to be ready for war in order to avoid it. Turkey only understands force. A strong and self-reliant Greece would not have to worry about the Turks. And a strong Greece would no longer raise questions of whether or not Greece is a viable nation state. Economic and military and, above all, civilization strength is the best antidote to the states of NATO overrating Turkey, which remains a jihadist country, completely unreliable, with genocidal impulses that neutralize civilization.
Greece, on the other hand, is a civilization superpower. With the money Greece would receive from Germany and, potentially, from shipowners, the country could easily improve its economy; end its debt, and increase its population while protecting its borders from illegal migrants dumped to its islands from enemy Turkey. Under no circumstances should Greece accept the Moslem migrants from Germany. Germany should repatriate them.
The potentials for Greece are limitless. It could become the solar energy example of Europe, manufacture solar panels and install them on the roofs of homes. Greece could also become the school of civilization and peace, which Alexander the Great and Ioannes Kapodistrias, its first president in modern times, dreamed.
Αναλύσεις
Αλωνίζουν σε Αιγαίο και Ιόνιο επί ένα μήνα! Ύποπτες κινήσεις τουρκικών σκαφών
Σοβαρές καταγγελίες για ανεξέλεγκτη υπεραλίευση και έλλειμμα ελέγχων
Αλωνίζουν τα τουρκικά αλιευτικά σε Αιγαίο και Ιόνιο επί έναν μήνα! Όπως καταγγέλει το Ινστιτούτο Θαλάσσιας Προστασίας «Αρχιπέλαγος», το οποίο δημοσιοποιεί και χάρτη, περίπου 32 τουρκικά σκάφη – κυρίως αλιευτικά γρι-γρι και ρυμουλκά – που μεταφέρουν κλωβούς με ζωντανό τόνο, παρουσιάζουν ύποπτη και παρατεταμένη παρουσία στα ελληνικά νερά, σύμφωνα με τα ευρήματα του .
Τα πλοία, που φέρονται να ταξιδεύουν από τη Μάλτα προς την Τουρκία, παραμένουν επί εβδομάδες – συχνά για διάστημα άνω των δύο εβδομάδων – στο Αιγαίο και το Ιόνιο, επικαλούμενα τεχνικές βλάβες, ενώ παράλληλα καταγράφονται ανεξήγητες εν πλω συναντήσεις μεταξύ τους και κινήσεις που εγείρουν ερωτήματα για την πραγματική τους δραστηριότητα.
Το Ινστιτούτο καταγράφει στενά την πορεία και τις ενέργειες των σκαφών μέσω των ερευνητικών του πλοίων, πολιτών-παρατηρητών και ανάλυσης των ηλεκτρονικών ιχνών (AIS). Όπως σημειώνει, αρκετά από τα σκάφη επιχειρούν να διαπλεύσουν το Αιγαίο ακόμη και υπό δυσμενείς καιρικές συνθήκες – κάτι που δεν συνάδει με το αφήγημα των «βλαβών» και ενισχύει την υπόνοια σκόπιμης καθυστέρησης ή προσπάθειας αποφυγής ελέγχων σε ανοιχτά ύδατα.
Ένα από τα πλέον ανησυχητικά ερωτήματα αφορά τη σίτιση των μεταφερόμενων τόνων: για τη διατήρηση τόσων ζωντανών ψαριών σε κλωβούς επί εβδομάδες απαιτούνται καθημερινά τεράστιες ποσότητες τροφής – εκτιμώμενες σε χιλιάδες κιλά άγριων ψαριών – χωρίς να είναι σαφές πού και πώς γίνεται αυτή η αλιεία, ούτε αν υπόκειται σε έλεγχο.
Παράλληλα, το «Αρχιπέλαγος» αναδεικνύει ένα κρίσιμο ζήτημα: την εμφανή απουσία των αρμόδιων ευρωπαϊκών ελεγκτικών μηχανισμών, όπως το Κοινό Σχέδιο Επιθεώρησης (Joint Inspection Scheme), που προβλέπει συντονισμένες επιθεωρήσεις από τη Frontex και τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Ελέγχου της Αλιείας. Οι οργανισμοί αυτοί είναι υπεύθυνοι για την εφαρμογή των κανονισμών της ICCAT (Διεθνούς Επιτροπής για τη Διατήρηση του Τόνου), μεταξύ άλλων για τον έλεγχο της νομιμότητας της αλιείας και της διακίνησης των αλιευμάτων. Ωστόσο, όπως καταγγέλλεται, κατά το επίμαχο διάστημα δεν έχει υπάρξει παρουσία επιθεωρητικών σκαφών στα ελληνικά ύδατα.
Τα σκάφη επιχειρούν να διαπλεύσουν το Αιγαίο ακόμη και υπό δυσμενείς καιρικές συνθήκες – κάτι που δεν συνάδει με το αφήγημα των «βλαβών» και ενισχύει την υπόνοια σκόπιμης καθυστέρησης ή προσπάθειας αποφυγής ελέγχων σε ανοιχτά ύδατα.
Η ICCAT έχει ορίσει ετήσια εθνική ποσόστωση αλιείας τόνου για την Τουρκία στους 2.600 τόνους, ενώ η Μάλτα συμμετέχει στην ευρωπαϊκή κατανομή των συνολικών 21.503 τόνων. Παρόλα αυτά, σύμφωνα με διεθνείς και ευρωπαϊκές εκθέσεις, υπάρχει εδώ και χρόνια μια «παράλληλη» πραγματικότητα: η ύπαρξη ενός άτυπου δικτύου παράνομης αλιείας και διακίνησης τόνου, στο οποίο εμπλέκονται – μεταξύ άλλων – Τουρκία, Ιταλία και Μάλτα. Το αποτέλεσμα είναι η παράκαμψη των ποσοστώσεων και η εξαγωγή πολύ μεγαλύτερων ποσοτήτων προς αγορές της Ασίας, ιδίως Ιαπωνίας, Κορέας και Κίνας.
Οι τιμές στις δημοπρασίες τόνου μπορούν να φτάσουν σε εξωπραγματικά επίπεδα: χαρακτηριστικά, ψάρι πουλήθηκε στην Ιαπωνία προς 2,7 εκατομμύρια ευρώ (€10.266/κιλό). Η εμπορία τόνου – νόμιμη και παράνομη – αποτελεί μια παγκόσμια βιομηχανία δεκάδων δισεκατομμυρίων δολαρίων ετησίως.
Ας μην ξεχνάμε ότι η παγκόσμια αγορά Τόνου (νόμιμη και παράνομη) έχει τζίρο δεκάδων δισεκατομμυρίων δολαρίων ετησίως. Στις κεντρικές δημοπρασίες Τόνου στην Ιαπωνία έχουν αγγίξει τιμές ρεκόρ έως και 2.7 εκατομμύρια ευρώ για ένα ψάρι (€10,266 ανά κιλό), ενώ γενικότερα οι Τόνοι καταλήγουν και σε άλλες μεγάλες αγορές της Ασίας (π.χ. Κορέα, Κίνα) και σε άλλες διεθνείς αγορές.
Η Τουρκία, πέραν της εξαγωγής, εκτρέφει τον τόνο σε μονάδες πάχυνσης, οι οποίες απαιτούν μεγάλες ποσότητες τροφής: για κάθε τόνο τόνου που παράγεται, απαιτούνται κατά μέσο όρο 9 τόνοι άγριων ψαριών, όπως κολιός, σαρδέλα και σκουμπρί. Αυτό το μοντέλο εντείνει δραματικά την υπεραλίευση είδη που ήδη αντιμετωπίζουν σοβαρή μείωση πληθυσμού στη Μεσόγειο.
Καταλήγοντας, το Ινστιτούτο Αρχιπέλαγος υπογραμμίζει πως η καταγγελία δεν ενέχει εθνικιστικά κίνητρα, αλλά στοχεύει αποκλειστικά στην προστασία των θαλάσσιων οικοσυστημάτων, τα οποία βρίσκονται πλέον σε οριακή κατάσταση.
Η απουσία ουσιαστικών ελέγχων, τονίζει, αναδεικνύει όχι μόνο την αδυναμία, αλλά και την πολιτική απροθυμία για την εφαρμογή των κανονισμών. Παρά τη διάθεση σημαντικών δημόσιων πόρων, η Frontex φέρεται να περιορίζει τη δράση της αποκλειστικά στο πεδίο της μετανάστευσης, παραμελώντας άλλες κρίσιμες αρμοδιότητες. Αντίστοιχα, ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Ελέγχου της Αλιείας παραμένει άφαντος, σε μια περίοδο που η υπεραλίευση αποδεκατίζει τα αποθέματα των θαλασσών της Μεσογείου.
Αναλύσεις
Το Κυπριακό, η μεταπολίτευση και οι ελληνοτουρκικές σχέσεις
Είναι σημαντικό να αναλογισθεί και η ίδια η Ελλάδα τον ρόλο της και τη στάση της για το μέλλον της Κύπρου.
Το Κείμενο αυτό αξιολογεί συνοπτικά την πορεία του Κυπριακού τις τελευταίες δεκαετίες, τη μεταπολίτευση και τις ελληνοτουρκικές σχέσεις πριν και μετά το 1974. Επιχειρείται επίσης μια κριτική αξιολόγηση των ιστορικών και πολιτικών δεδομένων καθώς και κατάθεση εισηγήσεων για την επόμενη μέρα.
Γράφει ο Ανδρέας Θεοφάνους
-
ΚΑΘΟΡΙΣΤΙΚΕΣ ΚΑΜΠΕΣ ΣΤΗΝ ΠΟΡΕΙΑ ΤΟΥ ΚΥΠΡΙΑΚΟΥ
Λίγο μετά τα Οκτωβριανά (1931) ο Ελευθέριος Βενιζέλος είχε συμβουλεύσει την ελληνοκυπριακή αντιπροσωπεία που τον επισκέφθηκε να αποφευχθεί μια συγκρουσιακή πολιτική έναντι της Βρετανίας. Αντίθετα, η προτροπή του ήταν η υιοθέτηση μιας στάσης συνεργασίας στα πλαίσια ενός πολιτικού αγώνα. Ο Βενιζέλος θεωρούσε ότι τελικά μια τέτοια πολιτική θα εξυπηρετούσε τους εθνικούς στόχους.
Μετά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο και τις διακηρύξεις για την αυτοδιάθεση των λαών υπήρχε απογοήτευση από τους Ελληνοκύπριους από την άκαμπτη στάση των Βρετανών. Σταδιακά άρχισε να καλλιεργείται η ιδέα της ένοπλης εξέγερσης για την επίτευξη της ένωσης. Μετά την αποτυχία της Διασκεπτικής Συνέλευσης εντάθηκαν οι προετοιμασίες για ένοπλη δράση.
Ο αγώνας της ΕΟΚΑ δεν οδήγησε στην ένωση αλλά στις Συμφωνίες Ζυρίχης και Λονδίνου. Και αυτό ως αποτέλεσμα του ανισοζυγίου δυνάμεων στην Ανατολική Μεσόγειο εις βάρος της ελληνικής πλευράς. Όμως πρέπει να λεχθεί ότι ο αγώνας δημιούργησε στη συντριπτική πλειοψηφία των Ελλήνων της Κύπρου ένα αίσθημα εθνικής αξιοπρέπειας και υπερηφάνειας.
Παρά τις επιφυλάξεις της ελληνικής κυβέρνησης, ο Μακάριος προχώρησε με την κατάθεση 13 Σημείων καθώς θεωρούσε το Σύνταγμα άδικο και δυσλειτουργικό. Η ενέργεια αυτή οδήγησε σε έντονες αντιδράσεις από την Τουρκία. Στις 21 Δεκεμβρίου 1963 ξέσπασαν διακοινοτικές συγκρούσεις στη Λευκωσία και στις 28 Δεκεμβρίου χαράχθηκε η Πράσινη Γραμμή.
Υπήρξαν τότε ιδέες και ενέργειες για την επιβολή λύσης διπλής ένωσης. Ο Μακάριος ήταν κάθετος εναντίον μιας τέτοιας διευθέτησης. Στις 4 Μαρτίου 1964 η Κυπριακή Δημοκρατία εξασφάλισε το Ψήφισμα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ 186, δια του οποίου, μεταξύ άλλων, νομιμοποιήθηκε το Δίκαιο της Ανάγκης. Στις αρχές Αυγούστου του 1964 η Εθνική Φρουρά απέκρουσε επιτυχημένα την τουρκοκυπριακή ανταρσία στην Τηλλυρία. Η τουρκική αεροπορία βομβάρδισε τη συγκεκριμένη περιοχή στις 8-9 Αυγούστου. Το 1965 ο Γκάλο Πλάζα, Ειδικός Αντιπρόσωπος του ΓΓ του ΟΗΕ, κατέθεσε την Έκθεσή του δια της οποίας υπογραμμιζόταν ότι δεν υπήρχαν οι προϋποθέσεις για μια ομοσπονδιακή λύση του Κυπριακού. Ταυτόχρονα η Έκθεση απέκλεισε την ένωση. Προφανώς υποστηρίζετο η ιδέα ενός ενιαίου κράτους.
Με την άνοδο της Χούντας στην Ελλάδα και την κρίση στην Κοφίνου τον Νοέμβριο του 1967 αποσύρθηκε η ελληνική μεραρχία κατόπιν αμερικανικής διαμεσολάβησης για αποφυγή μιας σύγκρουσης. Η Αθήνα είχε υποχωρήσει κατά κράτος. Ο Μακάριος επέμενε και πέτυχε τη διατήρηση της Εθνικής Φρουράς.
Στις αρχές του 1968 ο Μακάριος διακήρυξε επίσημα την πολιτική του εφικτού και ζήτησε την ανανέωση της λαϊκής εντολής, την οποία και εξασφάλισε συντριπτικά. Στις εκλογές είχαν παρατηρηθεί και σοβαρά δημοκρατικά ελλείματα. Ούτως ή άλλως, ο Μακάριος θα ήταν ο μεγάλος νικητής των εκλογών. Το χειρότερο ήταν ότι υπήρχε μεγάλη διχόνοια στο εσωτερικό μέτωπο.
-
ΟΙ ΣΧΕΣΕΙΣ ΑΘΗΝΩΝ – ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ
Υπήρχαν τριβές στις σχέσεις Μακάριου και Αθήνας ακόμα και πριν την άνοδο της Χούντας στην εξουσία στις 21 Απριλίου του 1967. Σημειώνεται ότι η Ελλάδα ήταν μέλος του ΝΑΤΟ και θεωρούσε στρατηγική προτεραιότητα τις σχέσεις με τις ΗΠΑ και την Τουρκία. Ο Μακάριος είχε επιλέξει την αδέσμευτη πολιτική λαμβάνοντας υπ’ όψιν όλα τα δεδομένα.
Οι Έλληνες Κύπριοι δεν ήταν ικανοποιημένοι από τις Συμφωνίες Ζυρίχης και Λονδίνου. Ο Καραμανλής ήταν δυσαρεστημένος λέγοντας ότι «υπογράψαμε τις ίδιες Συμφωνίες με τον Μακάριο. Αυτός θεωρείται ήρωας και εγώ προδότης».
Τα γεγονότα που ακολούθησαν την υποβολή των 13 Σημείων δημιούργησαν νέα δεδομένα: οι διακοινοτικές συγκρούσεις, χάραξη της Πράσινης Γραμμής, το Ψήφισμα 186 και ο βομβαρδισμός της Τηλλυρίας αρχές Αυγούστου του 1964. Υπήρξαν τότε νέες προσπάθειες για επιβολή σχεδίων επίλυσης του Κυπριακού στα πλαίσια του ΝΑΤΟ και στη βάση της διπλής ένωσης. Ο Μακάριος ήταν σταθερός στις θέσεις του για την προάσπιση της ανεξαρτησίας και της εδαφικής ακεραιότητας της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Με την άνοδο της Χούντας στην εξουσία, οι σχέσεις Αθηνών – Λευκωσίας περνούσαν από κρίση σε κρίση: μεταξύ άλλων, η υπόθεση Αλέκου Παναγούλη, η απόπειρα δολοφονίας του Μακάριου στις 8 Μαρτίου 1970, η δολοφονία του Πολύκαρπου Γιωρκάτζη στις 15 Μαρτίου 1970, το σχέδιο πραξικοπήματος τον Φεβρουάριο του 1972 και το εκκλησιαστικό ζήτημα. Στις αρχές του Σεπτεμβρίου 1971 με τη μυστική κάθοδο του Στρατηγού Γρίβα στην Κύπρο άρχισε η αποσταθεροποιητική δράση της ΕΟΚΑ Β’.
Παράλληλα στα στρατόπεδα της Εθνικής Φρουράς ο Μακάριος κατηγορείτο ως ανθενωτικός, μειοδότης και πολλές φορές ως ανθέλληνας. Οι εφημερίδες της αντιπολίτευσης χρηματοδοτούντο εν πολλοίς από την Ελλάδα καθώς και από άλλες πηγές εκτός Κύπρου.
Μάταια ο Μακάριος προσπαθούσε να περάσει το μήνυμα ότι οι αποσταθεροποιητικές δράσεις εξυπηρετούσαν τα σχέδια των Τούρκων «και αντί της ενώσεως προωθούν τη διχοτόμηση». Παράλληλα δήλωσε σε κάποιες περιπτώσεις ότι «εάν η Αθήνα ήταν έτοιμη να αναλάβει τις ευθύνες της…» δεν θα δίσταζε να κηρύξει την ένωση.
Μετά την καταστροφή του 1974 υπήρχαν έντονα αντιδυτικά αισθήματα στην Κύπρο και αισθήματα πικρίας έναντι της Ελλάδας. Με την άνοδο του Ανδρέα Παπανδρέου στην Ελλάδα, το 1981, τα δεδομένα στις σχέσεις Αθήνας – Λευκωσίας άρχισαν να διαφοροποιούνται. Η συνεργασία της διακυβέρνησης Κληρίδη πρώτα με τον Παπανδρέου και μετά με τον Κώστα Σημίτη συνέβαλε καθοριστικά στην ένταξη της Κυπριακής Δημοκρατίας στην ΕΕ.
-
Η ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ ΤΟΥ 1974 ΚΑΙ Η ΜΕΤΑΠΟΛΙΤΕΥΣΗ
Το καλοκαίρι του 1973 επήλθε θεαματική βελτίωση των σχέσεων Παπαδόπουλου και Μακάριου. Παράλληλα, ο Παπαδόπουλος κάλεσε τον Στρατηγό Γρίβα να σταματήσει την ανατρεπτική του δράση έναντι του Κύπριου Προέδρου. Η απάντηση του Γρίβα ήταν ότι θα συνέχιζε «τον αγώνα για ένωση και δημοκρατία».
Η ανατροπή του Παπαδόπουλου από τον Ιωαννίδη στις 25 Νοεμβρίου 1973 σηματοδότησε την έναρξη δραματικών εξελίξεων. Ο Ιωαννίδης μισούσε θανάσιμα των Μακάριο. Και όταν ο Γρίβας απεβίωσε στις 27 Ιανουαρίου 1974 ο Κύπριος Πρόεδρος προέβη σε θεαματικές κινήσεις με στόχο την πολιτική εκτόνωση της κατάστασης. Ο Υπαρχηγός της ΕΟΚΑ Β’, Γεώργιος Καρούσος, επιθυμούσε να ανταποκριθεί θετικά αλλά τελικά υπερίσχυσε ο Ιωαννίδης, οποίος με την συνεργασία άλλων Κυπρίων αξιωματούχων της ΕΟΚΑ Β’ επέβαλε τη σκληρή γραμμή. Η Κύπρος είχε εισέλθει στην τελική ευθεία της πορείας ολέθρου.
Στις 25 Απριλίου, 1974 το Υπουργικό Συμβούλιο κήρυξε την ΕΟΚΑ Β’ ως παράνομη οργάνωση. Η βία και η ανωμαλία συνεχίζοντο. Παράλληλα η αστυνομία και το εφεδρικό εν πολλοίς εξάρθρωσαν την ΕΟΚΑ Β’. Στις 2 Ιουλίου 1974 ο Μακάριος απέστειλε ένα εξαιρετικά σκληρό γράμμα στον Πρόεδρο της ελληνικής κυβέρνησης Στρατηγό Φαίδωνα Γκιζίκη. Ταυτόχρονα, ο επικεφαλής του Γραφείου του Προέδρου Μακαρίου Χάρης Βωβίδης παρέδωσε προσωπικά το γράμμα στον Βασιλέα Κωνσταντίνο και στον Κωνσταντίνο Καραμανλή. Ο Μακάριος ήλπιζε ότι οι δύο ηγέτες θα προέβαιναν σε δηλώσεις που θα ασκούσαν πίεση προς τη Χούντα να μην επιχειρήσει το πραξικόπημα. O Κωνσταντίνος και ο Καραμανλής όμως παρέμειναν σιωπηλοί.
Υπήρξαν όμως και παραλήψεις από τον Μακάριο ο οποίος δεν άκουσε εισηγήσεις στενών του συνεργατών για την αποτροπή πραξικοπήματος. Ο Κύπριος Πρόεδρος είχε υποτιμήσει τους κινδύνους.
Στην ομιλία του στο Συμβούλιο Ασφαλείας στον ΟΗΕ στις 19 Ιουλίου ο Μακάριος κατηγόρησε τη Χούντα και κάλεσε το Συμβούλιο Ασφαλείας να ενεργήσει για την αποκατάσταση της συνταγματικής τάξης και της ομαλότητας στην Κύπρο. Δεν ευσταθεί ο ισχυρισμός ότι κάλεσε τις εγγυήτριες δυνάμεις να επέμβουν. Αποτέλεσε όμως μέγιστη παράληψη το γεγονός ότι δεν προειδοποίησε την Τουρκία να μην εκμεταλλευτεί την κατάσταση και να εισβάλει στην Κύπρο.
Μετά την έναρξη της τουρκικής εισβολής οι ΗΠΑ είχαν ως στόχο την αποτροπή ενός ελληνοτουρκικού πολέμου αλλά όχι την παρεμπόδιση των σχεδίων της Άγκυρας στην Κύπρο. Στις 23 Ιουλίου παραιτήθηκε ο Νίκος Σαμψών και ανέλαβε καθήκοντα Προέδρου ο Γλαύκος Κληρίδης. Λίγες ώρες αργότερα ο Κωνσταντίνος Καραμανλής ανέλαβε τη διακυβέρνηση στην Ελλάδα.
Παρά την εκεχειρία οι τουρκικές δυνάμεις κατοχής προήλαυναν καθημερινά. Η στάση της Αθήνας ήταν υποτονική έναντι της τουρκικής επιθετικότητας. Η μεταπολίτευση στην Αθήνα εδραιώθηκε με τη θυσία της Κύπρου. Η θέση ότι είχε γίνει αναίμακτα δεν ευσταθεί. Μέχρι και σήμερα στους ετήσιους εορτασμούς για την αποκατάσταση της δημοκρατίας στην Ελλάδα η θυσία της Κύπρου είναι υποβαθμισμένη.
-
ΟΙ ΕΛΛΗΝΟΤΟΥΡΚΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ
Από τις 24 Ιουλίου 1974 μέχρι τις 14 Αυγούστου 1974, όταν εκδηλώθηκε ο δεύτερος Αττίλας, υπήρχε επαρκής χρόνος για κάποια μορφή στρατιωτικής ενίσχυσης της Κύπρου αλλά και για κινήσεις που θα καθιστούσαν δύσκολη αν όχι ανέφικτη την τουρκική επιθετικότητα. Η Ελλάδα όμως παρέμεινε αδρανής. Πέραν τούτου, η στάση της θεωρήθηκε δεδομένη τόσο από την Τουρκία όσο και από τις ΗΠΑ και τη Βρετανία. Αυτό που ακολούθησε ήταν η κατάληψη του 37% του εδάφους της Κύπρου από την Τουρκία. Οι συνέπειες των γεγονότων του καλοκαιριού του 1974 δεν έχουν ακόμη ολοκληρωθεί.
Έκτοτε για την Αθήνα το Κυπριακό δεν αποτελεί θέμα των ελληνοτουρκικών σχέσεων. Η Ελλάδα αρκείται στην οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας και της ΑΟΖ καθώς και τη διαφύλαξη των δικαιωμάτων των Ελλήνων στην Κωνσταντινούπολη. Η θεώρηση της Τουρκίας είναι όμως διαφορετική.
Ενδεχομένως ένας από τους λόγους για τη στάση αυτή είναι τα ενοχικά σύνδρομα των Αθηνών για τις ευθύνες της για την κυπριακή τραγωδία. Η πραγματικότητα όμως είναι ότι η Ελλάδα ως εγγυήτρια δύναμη έχει συμβατικές υποχρεώσεις έναντι της Κυπριακής Δημοκρατίας. Πέραν τούτου, στην Κύπρο ζουν σχεδόν ένα εκατομμύριο Έλληνες. Υπάρχουν επίσης γεωστρατηγικά συμφέροντα στην Ανατολική Μεσόγειο τα οποία η Ελλάδα δεν μπορεί να αγνοήσει. Πάνω απ’ όλα η Ελλάδα έχει τεράστιες ευθύνες και υποχρεώσεις έναντι της Μεγαλόνησου, οι οποίες δεν έχουν ξοφληθεί παρά την καθοριστική της συμβολή στην ένταξη της Κυπριακής Δημοκρατίας στην ΕΕ.
Πρέπει επίσης να σημειωθεί ότι διαχρονικά οι προτεραιότητες της Ελλάδας ήταν οι καλές σχέσεις με τις ΗΠΑ και την Τουρκία στα πλαίσια του ΝΑΤΟ. Η Κύπρος αποτελούσε ένα ζήτημα αλλά ποτέ δεν ήταν το κορυφαίο για το ελληνικό πολιτικό σύστημα. Ο Μακάριος είχε αντιληφθεί αυτή την πραγματικότητα και προσπαθούσε να πράξει το καλύτερο δυνατό υπό τις περιστάσεις. Και αυτό ήταν η ολοκλήρωση της κυπριακής ανεξαρτησίας.
-
ΜΙΑ ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΚΑΙ Η ΕΠΟΜΕΝΗ ΜΕΡΑ
Αναμφίβολα η πορεία της Κυπριακής Δημοκρατίας ήταν πολυτάραχη. Υπήρχαν σχέδια για τη διχοτόμηση, χωρίς όμως τα λάθη και την προδοσία θα ήταν δύσκολο να αλωθεί η Μεγαλόνησος. Πριν από το 1974 θα ήταν δυνατό να υπάρξει κάποια συμφωνία που θα βελτίωνε ουσιαστικά το Σύνταγμα Ζυρίχης και Λονδίνου. Αυτό δεν κατέστη δυνατό για διάφορους λόγους, οι κυριότερες εκ των οποίων ήταν η αποσταθεροποιητική δράση της ΕΟΚΑ Β’ και η υπόσκαψη του Μακαρίου από τη Χούντα.
Μετά το 1974 υπήρξαν ιδέες και σχέδια για επίλυση του Κυπριακού. Θεωρώ όμως ότι κανένα απ’ αυτά δεν αποτέλεσε πραγματική ευκαιρία καθώς τυχόν υλοποίησή τους θα επιδείνωνε το status quo. Και τούτο παρά την επιστροφή εδαφών υπό ελληνοκυπριακή διοίκηση. Τα νέα δεδομένα στο συνταγματικό επίπεδο θα αντικαθιστούσαν την Κυπριακή Δημοκρατία με ένα νέο τρικέφαλο κράτος το οποίο θα ήταν κατ’ ουσίαν ένα τουρκικό προτεκτοράτο.
Στην ελληνοκυπριακή πλευρά επικράτησε σύγχυση και στρουθοκαμηλισμός, στοιχεία τα οποία εν πολλοίς υφίστανται μέχρι και σήμερα. Δεν υπάρχει συγκροτημένη και ολοκληρωμένη πολιτική για το Κυπριακό. Δυστυχώς ούτε και αφήγημα. Δεν αρκεί το ΟΧΙ ούτε και η εμμονή στην πολιτική της οποιασδήποτε λύσης. Ούτε το ενιαίο κράτος αποτελεί ρεαλιστική πολιτική πρόταση.
Υπό τις περιστάσεις ελάχιστος στόχος πρέπει να είναι η προάσπιση της ελεύθερης Κύπρου και μέγιστος στόχος ένα κανονικό λειτουργικό διπεριφερειακό ομοσπονδιακό κράτος. Η υλοποίηση της προοπτικής αυτής είναι δυνατή υπό προϋποθέσεις και ενδεχομένως να προκύψει στο τέλος στο τέλος του δρόμου μιας εξελικτικής διαδικασίας.
Η αναβάθμιση των συντελεστών ισχύος είναι απαραίτητη. Απαιτείται επίσης αφήγημα και η αξιοποίηση της γνώσης καθώς και των δεξαμενών σκέψης. Η υποτίμησή τους από το δημόσιο βίο της Κύπρου ενδεχομένως να είναι αποτέλεσμα ενός μέτριου πολιτικού συστήματος το οποίο δεν διαθέτει τα απαραίτητα αντανακλαστικά.
Τέλος είναι σημαντικό να αναλογισθεί και η ίδια η Ελλάδα τον ρόλο της και τη στάση της για το μέλλον της Κύπρου.
Αναλύσεις
Καύκασος: Διπλωματικές κινήσεις και απροκάλυπτη παρέμβαση
Νέες εξελίξεις στην εξωτερική πολιτική της Αρμενίας. Το ζήτημα αφορά την πρόταση των Ηνωμένων Πολιτειών να μισθώσουν για 100 χρόνια έναν διάδρομο κατά μήκος των συνόρων της επαρχίας Σιουνίκ, πρόταση γύρω από την οποία οι μυστικές διαπραγματεύσεις έχουν αρχίσει σταδιακά να έρχονται στο φως.
Καύκασος: Διπλωματικές κινήσεις και απροκάλυπτη εξωτερική παρέμβαση κάτω από τον μανδύα μιας εμπορικής λύσης
Υπό το φως των πρόσφατων αποκαλύψεων και επίσημων δηλώσεων, έχουν ανακύψει νέες εξελίξεις στην εξωτερική πολιτική της Αρμενίας. Το ζήτημα αφορά την πρόταση των Ηνωμένων Πολιτειών να μισθώσουν για 100 χρόνια έναν διάδρομο κατά μήκος των συνόρων της επαρχίας Σιουνίκ, πρόταση γύρω από την οποία οι μυστικές διαπραγματεύσεις έχουν αρχίσει σταδιακά να έρχονται στο φως.
Ο πρέσβης των Ηνωμένων Πολιτειών στην Τουρκία, Tom Barrack, σε πρόσφατες δηλώσεις του επιβεβαίωσε όσα μέχρι πρότινος θεωρούνταν μόνο ως δημοσιογραφικές αποκαλύψεις. Δήλωσε:
«Η Αρμενία και το Αζερμπαϊτζάν διαφωνούν για έναν δρόμο μήκους 32 χιλιομέτρων, και ερχόμαστε εμείς και λέμε, δώστε μας αυτόν τον δρόμο με ενοίκιο. Όλες οι πλευρές θα ωφεληθούν».
Αν αυτή η επιβεβαίωση του Αμερικανού διπλωμάτη ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα, τότε αυτό σημαίνει ότι ένας δρόμος στο κυρίαρχο έδαφος της Αρμενίας μετατρέπεται σε ζώνη που ελέγχεται από ξένη εταιρεία. Από την άποψη του διεθνούς δικαίου, αυτό σημαίνει παραχώρηση εδαφικής κυριαρχίας. Το ζήτημα δεν αφορά πλέον τις υποδομές αλλά εισέρχεται στον τομέα της εθνικής ασφάλειας και της κρατικής κυριαρχίας.
Ο ερευνητής-δημοσιογράφος Ragip Soylu έγραψε στο Middle East Eye ότι ένα τέτοιο σχέδιο είχε συζητηθεί ήδη κατά τη διακυβέρνηση Trump ως εμπορική λύση σε μια εκρηκτική περιφερειακή κατάσταση. Έτσι, μια αμερικανική εταιρεία θα γινόταν υπεύθυνη για τη διακίνηση εμπορευμάτων, ενώ ταυτόχρονα θα αναλάμβανε και πολιτικά τον ρόλο του ουδέτερου εγγυητή. Ωστόσο, άλλες πηγές υποστηρίζουν ότι η αρχική πρωτοβουλία διαμορφώθηκε στην Άγκυρα. Η Τουρκία, σύμφωνα με την παραδοσιακή στρατηγική της, προσπαθεί να μετατρέψει τo Σιουνίκ σε κρίκο ενός νότιου διαδρόμου, ελέγχοντας όχι μόνο την οικονομία, αλλά και τις γεωπολιτικές ισορροπίες.
Μια άλλη πηγή, που φαίνεται να έχει άμεσες πληροφορίες για τις διαπραγματεύσεις, ανέφερε ότι η αρχική εκδοχή του σχεδίου είχε γίνει αποδεκτή και από την Αρμενία και από το Αζερμπαϊτζάν. Ωστόσο, η αρμενική πλευρά φέρεται να ζήτησε η ίδια εταιρεία να ελέγχει και τη διαδρομή από την πλευρά του Ναχιτσεβάν, αίτημα το οποίο το Μπακού απέρριψε κατηγορηματικά. Αυτή η πραγματικότητα δείχνει ότι όχι μόνο το Σιουνίκ, αλλά ολόκληρη η περιοχή έχει μετατραπεί σε πεδίο σύγκρουσης διεθνών συμφερόντων.
Ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών της Αρμενίας, Mnatsakan Safaryan, ουσιαστικά δεν διέψευσε ότι το Γερεβάν έχει συζητήσει τέτοια πρόταση. Τόνισε μόνο την «διπλωματική ασάφεια» χωρίς σαφή τοποθέτηση. Αντίθετα, η εκπρόσωπος του Πρωθυπουργού, Nazeli Baghdasaryan, δήλωσε κατηγορηματικά ότι «η Αρμενία ποτέ δεν έχει συζητήσει ούτε συζητά οποιονδήποτε τρίτο έλεγχο στο έδαφός της». Αυτή η ξεκάθαρη αντίφαση μέσα στην ίδια την κυβέρνηση φανερώνει τη σύγχυση και την αδυναμία πολιτικής στρατηγικής. Όταν υπάρχει τέτοια ασυμφωνία γύρω από κρίσιμο ζήτημα εξωτερικής πολιτικής, καθίσταται προφανής η έλλειψη υπευθυνότητας και σαφούς πλαισίου, ενώ αναδύεται και η πιθανότητα πίεσης από εξωτερικούς παράγοντες.
Τον Σεπτέμβριο του 2023, ο πρωθυπουργός Πασινιάν είχε δηλώσει δημόσια: «Η Αρμενία είναι έτοιμη να εφαρμόσει την ίδια μεταχείριση που εφαρμόζει το Ιράν προς το Αζερμπαϊτζάν».
Αν όμως οι αποκαλύψεις του Αμερικανού πρέσβη είναι ακριβείς, τότε το υπό συζήτηση σχέδιο παραβιάζει όλες τις βάσεις αυτής της δήλωσης.
Το περιεχόμενο των μυστικών διαπραγματεύσεων γύρω από το Σιουνίκ διαφωτίζεται περισσότερο όταν εξετάσουμε τη συνάντηση Πασινιάν – Αλίεφ που πραγματοποιήθηκε πρόσφατα στο Άμπου Ντάμπι. Αν και δεν υπήρξε επαρκής ενημέρωση της κοινής γνώμης, η συνάντηση σχολιάστηκε με ανακοινώσεις από τα υπουργεία Εξωτερικών των δύο χωρών, με εμφανείς διαφορές.
Η πλευρά του Αζερμπαϊτζάν ανακοίνωσε ότι «η συνάντηση ήταν χρήσιμη ως προς το άνοιγμα περιφερειακής επικοινωνίας, τη σύνδεση Ναχιτσεβάν – Αζερμπαϊτζάν και τον καθορισμό οικονομικών διαδρόμων».
Κατά το Μπακού, οι δύο πλευρές «κατέγραψαν προσεγγίσεις ως προς τη λογική της απεμπλοκής των εμπορικών ροών».
Η αρμενική πλευρά δήλωσε ότι συζητήθηκαν «όροι συμφωνίας ειρήνης» και «γενικές δυνατότητες προσέγγισης», χωρίς όμως να διευκρινιστεί το περιεχόμενο και το κόστος τους.
Αυτές οι διαφορές στο ύφος δείχνουν ότι η Αρμενία προσπαθεί να αποκρύψει από το εσωτερικό κοινό τις υποχωρήσεις που πραγματοποιούνται, ενώ το Μπακού προβάλλει με διαφάνεια ότι έχει ήδη επιτύχει σημαντικές συμφωνίες, κυρίως σε σχέση με την απεμπλοκή και τις επικοινωνιακές οδούς.
Κατά την εκτίμηση πολιτικών αναλυτών, η συνάντηση στο Άμπου Ντάμπι ενδέχεται να αποτέλεσε το πλαίσιο συμφωνιών διακυβέρνησης, οι οποίες τώρα επιχειρείται να υλοποιηθούν μέσω της αμερικανικής διπλωματικής παρέμβασης. Παρά τη γνωστή επιφυλακτικότητα των ΗΠΑ να εμπλέκονται σε περιφερειακές υποθέσεις, τη Δευτέρα ο Πρόεδρος Τραμπ δήλωσε ότι «η σύγκρουση μεταξύ Αρμενίας και Αζερμπαϊτζάν πλησιάζει σε επιτυχή επίλυση». Το ανέφερε κατά τη συνάντησή του με τον Γενικό Γραμματέα του ΝΑΤΟ, Μαρκ Ρούτε, εκφράζοντας την εκτίμηση ότι το Γερεβάν και το Μπακού βρίσκονται κοντά στην επίλυση των διαφορών τους.
Στο ίδιο πλαίσιο μπορεί να ενταχθεί και το πρόσφατο ταξίδι του Πασινιάν στην Ευρώπη και οι υποστηρικτικές δηλώσεις που διατυπώθηκαν εκεί.
Αυτή η διαδικασία εκτυλίσσεται τη στιγμή που η εξουσία ασκεί ευρείας κλίμακας πιέσεις στο εσωτερικό μέτωπο κατά της αντιπολίτευσης. Οι συλλήψεις πολιτικών και θρησκευτικών παραγόντων, οι κατασκευασμένες κατηγορίες περί “πραξικοπήματος”, οι “αποκαλύψεις” στημένων σκανδάλων κατά της Εκκλησίας και η μαζική προπαγανδιστική ατμόσφαιρα εξυπηρετούν έναν σκοπό: Να κατευθύνουν τη προσοχή του κόσμου σε «μια εσωτερική αστάθεια», κρατώντας τον μακριά από την ατζέντα των αποφάσεων εξωτερικής πολιτικής.
Σε κάθε περίπτωση, οι πρόσφατες ταχείες αποκαλύψεις έδειξαν ότι οι σχέσεις Πασινιάν – Αλίεφ έχουν εμβαθυνθεί περαιτέρω. Με την κυβέρνηση να λαμβάνει κρίσιμες αποφάσεις εξωτερικής πολιτικής αποφεύγοντας τον κοινοβουλευτικό διάλογο και την κοινή γνώμη, η Αρμενία βρίσκεται αντιμέτωπη με τα σοβαρότερα προβλήματα κυριαρχίας και ασφάλειας. Οι εξωτερικές πιέσεις και τα εσωτερικά πολιτικά παιχνίδια ενδέχεται να οδηγήσουν σε εθνική απώλεια χωρίς επιστροφή.
Μετάφραση από την αρμενική γλώσσα του άρθρου του Κερόπ Εκιζιάν στην Εφημερίδα Αζάτ Ορ
Αποκάλυψη Axios: Ο επικεφαλής της MOSSAD ζήτησε από τις ΗΠΑ στήριξη για μετεγκατάσταση Παλαιστινίων από τη Γάζα
Η εξέλιξη αυτή έρχεται σε συνέχεια παλαιότερης πρότασης του Ντόναλντ Τραμπ για «επ’ αόριστον μετακίνηση» όλων των κατοίκων της Γάζας,...
Αλωνίζουν σε Αιγαίο και Ιόνιο επί ένα μήνα! Ύποπτες κινήσεις τουρκικών σκαφών
Σοβαρές καταγγελίες για ανεξέλεγκτη υπεραλίευση και έλλειμμα ελέγχων
Το Κυπριακό, η μεταπολίτευση και οι ελληνοτουρκικές σχέσεις
Είναι σημαντικό να αναλογισθεί και η ίδια η Ελλάδα τον ρόλο της και τη στάση της για το μέλλον της...
Από που τη μαζέψαμε κύριε Ύπατε Αρμοστά, από τη ‘μαρκέτα’ του Portobello;
Τη βρετανο-τουρκική ρατσιστική Δικοινοτική, Διζωνική Ομοσπονδία
Τούρκος παράνομος ταξιτζής στη Μυτιλήνη
Κάτω από τη μύτη των αρμοδίων ένας Τούρκος με αυτοκίνητο van που είχε μεταφέρει από την Τουρκία στη Μυτιλήνη συνέχιζε...
-
Πολιτική3 εβδομάδες πρινΤεράστια ανατροπή; Ισχύει ότι αρνήθηκε η Κίμπερλι Γκίλφοϊλ να αναλάβει την Πρεσβεία των ΗΠΑ στην Αθήνα;
-
Αναλύσεις2 εβδομάδες πρινΈρχεται μεγάλο ΣΟΚ για την Ελληνική Δημοκρατία! Κατεδαφίζεται με δικογραφίες το πολιτικό σύστημα της κλεπτοκρατίας
-
Απόψεις1 μήνα πρινΓι’αυτό οι Τούρκοι τρέμουν το μένος του Ισραήλ! Η προφητεία του μέντορα του Ερντογάν που “στοιχειώνει” την Άγκυρα
-
Απόψεις3 εβδομάδες πρινΗ φωτογραφία που “μίλησε”! Ανύπαρκτος γεωπολιτικός παίκτης η Ελλάδα
-
Πολιτική2 μήνες πρινΑνατροπή στην ανατροπή! Ο Σίσι βάζει τα πράγματα στη θέση τους για το Σινά – Καμία προσβολή της μοναδικής και ιερής θρησκευτικής θέσης της Μονής -Δεν αλλάζει πουθενά το καθεστώς
-
Άμυνα2 μήνες πρινΧειρουργική επιχείρηση! Η Ινδία χτύπησε το Πακιστάν με SCALP και HAMMER που εκτοξεύτηκαν από Rafale
-
Διεθνή2 μήνες πρινΙνδός στρατηγός απειλεί με πυρηνικό αφανισμό την Τουρκία
-
Άμυνα2 μήνες πρινΤο 20% της αεροπορικής ισχύος του Πακιστάν διέλυσε σε ένα βράδυ η Ινδία!