Γράφει ο Λάμπρος Τζούμης

Επίθεση του Ισραήλ στις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν. Νεκροί ο διοικητής των Φρουρών της Επανάστασης και ο αρχηγός των ιρανικών ενόπλων δυνάμεων.
Πριν μερικές μέρες έκθεση της Διεθνούς Υπηρεσίας Ατομικής Ενέργειας είχε κατηγορήσει το Ιράν ότι δεν συμμορφώνεται με τις υποχρεώσεις του αναφορικά με τη μη διάδοση πυρηνικών και επισήμανε ότι η Τεχεράνη διαθέτει αρκετό ουράνιο εμπλουτισμένο για να κατασκευάσει πυρηνικές βόμβες, εάν το επιλέξει.

Το στοιχείο αυτό ήταν καθοριστικό για την αντίδραση του Ισραήλ με στόχο να εξουδετερώσει αυτό που θεωρεί ως υπαρξιακή απειλή, δηλ. τις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν.

Ένα πρώτο συμπέρασμα από την επίθεση και το θάνατο δυο κορυφαίων Ιρανών πολιτικο-στρατιωτικών ηγετών είναι ότι οι ισραηλινές μυστικές υπηρεσίες διαθέτουν ένα δίκτυο πληροφοριών που είναι σε θέση να γνωρίζουν που βρίσκεται ο καθένας από την πολιτική και στρατιωτική ηγεσία εχθρικών χωρών και έχουν τη δυνατότητα να τους εξουδετερώσουν.

Το Ισραήλ είναι ένα μικρό κράτος με εννιά εκατομμύρια κατοίκους, περίπου δηλαδή όσο η Ελλάδα που κατόρθωσε να συγκροτηθεί και να επιβιώσει μέχρι σήμερα, κυριολεκτικά δια «πυρός και σιδήρου». Επί σειρά ετών αντιμετώπισε ισχυρότερους στρατιωτικά αντιπάλους, με δεδομένη βούληση να το καταστρέψουν. Παρ΄ όλα αυτά στις συγκρούσεις που ενεπλάκη κατόρθωσε να εξέλθει πάντα νικητής.

Ένας από τους καθοριστικούς παράγοντες ήταν η στήριξη που παρείχαν οι ΗΠΑ στο εβραϊκό κράτος, αλλά δεν ήταν μόνο αυτό. Σημαντικό ρόλο στην «επιβίωση» του διαδραμάτισε η στρατιωτική στρατηγική που υιοθέτησε, για να επιτευχθεί το επιθυμητό αποτέλεσμα. Το Ισραήλ εφάρμοσε την επιθετική στρατιωτική στρατηγική και την επιλογή του «πρώτου κτυπήματος». Εκτίμησε την πολεμική πρωτοβουλία σαν την υπέρτατη πολλαπλασιαστική δύναμη για εξισορρόπηση της αντίπαλης αριθμητικής υπεροχής.

Ο αείμνηστος φιλόσοφος Παναγιώτης Κονδύλης στο βιβλίο του «Θεωρία του Πολέμου» αναφερόμενος στην τουρκική απειλή για τη χώρα μας επισημαίνει ότι : Η ελληνική πλευρά θα πρέπει να βρει την αποφασιστικότητα να καταφέρει το πρώτο πλήγμα, αιφνιδιάζοντας τον εχθρό. Αυτό δεν το επιβάλλει κάποια «πολεμοχαρής» διάθεση, αλλά η λογική των σύγχρονων οπλικών συστημάτων. Αν η ελληνική πλευρά προτίθεται σε περίπτωση γενικευμένου πολέμου να αφήσει την πρωτοβουλία των κινήσεων στον εχθρό, τότε έχει κατά πάσα πιθανότητα υπογράψει μόνη της και εκ προοιμίου την καταδίκη της.

Σήμερα στην Ελλάδα η αναφορά και μόνο σε προληπτικό πρώτο πλήγμα αποτελεί αιτία να χαρακτηριστεί κάποιος πατριδοκάπηλος, πολεμοχαρής, ή εθνικιστής και το σύνηθες ερώτημα στην ακολουθούμενη κατευναστική πολιτική απέναντι στην Τουρκία είναι : «Δηλαδή τι θέλετε να κάνουμε πόλεμο ;»

Σε διήμερο συνέδριο με τίτλο «Ευρωπαϊκή Σύνοδος για την Άμυνα και την Ασφάλεια», που διοργανώθηκε από το “European Business Summit” στις Βρυξέλλες, συμμετείχε ως ομιλητής ο Ευρωβουλευτής Κώστας Μαυρίδης (ΔΗΚΟ – S&D), μέλος της Επιτροπής Άμυνας και Ασφάλειας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Ο κ. Μαυρίδης έλαβε μέρος στην συζήτηση με θέμα «Η Χρηματοδότηση της Ανασυγκρότησης της Ευρώπης», μαζί με εκπροσώπους από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, από Ερευνητικά Κέντρα και τον Διευθύνοντα Σύμβουλο της Τράπεζας Άμυνας, Ασφάλειας και Ανθεκτικότητας.

Στην ομιλία του, ο κ. Μαυρίδης, έθεσε εξαρχής ως ζητούμενο τον πολιτικό προσανατολισμό της Ευρωπαϊκής Άμυνας, επισημαίνοντας το στρατηγικό δίλημμα: «Είτε επιδιώκουμε μια στρατιωτική συμμαχία όπως το ΝΑΤΟ -ενάντια σε κάποια απειλή-, είτε προχωράμε σε στρατηγική αυτονομία με γεωπολιτικό ρόλο στον παγκόσμιο χάρτη. Η στρατιωτική συμμαχία υπάρχει και σήμερα, η οποία όμως ανέδειξε την γεωπολιτική μας αδυναμία λόγω εξάρτησης από τρίτες χώρες. Σε μια Ευρωάμυνα με αυτονομία, τα εργαλεία χρηματοδότησης και ιδιαίτερα ο ρόλος τρίτων χωρών εντός της Ευρωπαϊκής Αμυντικής Ένωσης πρέπει να είναι ξεκάθαρος.»

Στη συνέχεια ο Κύπριος Ευρωβουλευτής αναφέρθηκε στον «ελέφαντα μέσα στο δωμάτιο» που όλοι γνωρίζουν αλλά κανένας δεν μιλά, όπως τόνισε χαρακτηριστικά, αναφερόμενος στην Τουρκία σε συνδυασμό με τον μεθοδευμένα υποβαθμισμένο ρόλο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στη διαμόρφωση της Ευρωάμυνας. Όπως εξήγησε, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο εκφράζει απευθείας τους Ευρωπαίους πολίτες, αλλά έχει παραγκωνιστεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ειδικά ως προς την διαμόρφωση του Κανονισμού SAFE, και αυτό αποτελεί θεσμικό και πολιτικό πρόβλημα. Σε σχέση με την Τουρκία, τόνισε ότι πρόκειται για τρίτη χώρα που δεν μοιράζεται τις αξίες ούτε τα πρότυπα της ΕΕ, ενώ συνεχίζει την παράνομη κατοχή ευρωπαϊκού εδάφους στην Κύπρο, τις συνεχιζόμενες απειλές προς άλλα κράτη-μέλη όπως την Ελλάδα και την νεο-οθωμανική γεωπολιτική της ατζέντα και υπέδειξε: «Μια κοινή ευρωπαϊκή άμυνα με γεωπολιτικό ρόλο και αλληλεγγύη, ξεκινά με τα ζωτικά συμφέροντα και θέματα ασφάλειας όλων των κρατών-μελών, διότι αποτελούν το συλλογικό συμφέρον της Ευρωπαϊκής Ένωσης.»

Σε ό,τι αφορά το επόμενο Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο, τόνισε την ανάγκη για ισορροπία μεταξύ των δαπανών για άμυνα και για κοινωνικά προγράμματα γιατί «χωρίς ισορροπία, θα χάσουμε και το μυαλό και την καρδιά των Ευρωπαίων πολιτών». Καταλήγοντας, ο Κύπριος Ευρωβουλευτής εισηγήθηκε την στρατηγική στόχευση των αμυντικών δαπανών σε τεχνολογίες διπλής χρήσης, όπως ο κυβερνοχώρος, το διάστημα και η τεχνητή νοημοσύνη, για να λειτουργήσουν παράλληλα ως μοχλοί οικονομικής ανάπτυξης και ταυτόχρονα την ενδυνάμωση Ευρωπαϊκών οργανισμών όπως την FRONTEX για διαφύλαξη των εξωτερικών συνόρων.

Το ΝΑΤΟ προχωράει στην επέκταση των δυνατοτήτων δορυφορικής παρακολούθησης, ώστε να μπορεί να «σαρώνει» τις στρατιωτικές κινήσεις στην Ουκρανία και στα σύνορα της Ρωσίας με τα ανατολικά μέλη της, σύμφωνα με τον ναύαρχο Πιέρ Βαντιέ, διοικητή της Συμμαχίας για θέματα στρατηγικής και μετασχηματισμού.

Ο Βαντιέ δήλωσε στο Bloomberg ότι το νέο εργαλείο θα δώσει τη δυνατότητα στo NATO να παρακολουθεί για πρώτη φορά τεράστιες περιοχές, επιτρέποντάς του να παρατηρεί ελιγμούς, κινήσεις στρατευμάτων και πολεμικές επιχειρήσεις. «Σήμερα δεν είμαστε σίγουροι ότι οι Ρώσοι θα σταματήσουν στην Ουκρανία», είπε ο Βαντιέ, τονίζοντας τη σημασία της καθησύχασης των χωρών στην ανατολική πτέρυγα της συμμαχίας. «Θα μπορούμε να τους πούμε: σας παρακολουθούμε», πρόσθεσε.

Νέα τεχνολογία

Το ΝΑΤΟ ανακοίνωσε ότι επέλεξε τον αμερικανικό πάροχο δορυφορικών εικόνων «Planet Labs» για μια νέα πρωτοβουλία που ονομάζεται «Έξυπνο Σύστημα Ανίχνευσης, Ένδειξης και Προειδοποίησης σε Ευρεία Περιοχή» (SINBAD). Στόχος της είναι να σαρώνει περιοχές του πλανήτη πολύ συχνά καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους, ενώ η τεχνητή νοημοσύνη βοηθά στην επισήμανση τυχόν αλλαγών και στην έκδοση προειδοποιήσεων.

Σύμφωνα με εκπρόσωπο του ΝΑΤΟ που επιθυμούσε να παραμείνει ανώνυμος, η τεχνολογία αυτή θα μπορούσε επίσης να χρησιμοποιηθεί για την παρακολούθηση της Αρκτικής, η οποία αποκτά όλο και μεγαλύτερη σημασία για το ΝΑΤΟ λόγω των αυξανόμενων φιλοδοξιών της Ρωσίας και της Κίνας στην περιοχή.

Τα σχέδια του ΝΑΤΟ

Το ΝΑΤΟ άρχισε να αναπτύσσει ένα σύστημα διαστημικής επιτήρησης μετά την πλήρη εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία το 2022. Σύμφωνα με τον εκπρόσωπο της συμμαχίας, το SINBAD είναι ένα πιλοτικό πρόγραμμα που ξεκινά πριν από την ευρύτερη ανάπτυξη του συστήματος διαστημικής επιτήρησης του ΝΑΤΟ, η οποία έχει προγραμματιστεί για τον Ιανουάριο του 2026.

Η διαστημική επιτήρηση είναι ένας από τους βασικούς τομείς στους οποίους το ΝΑΤΟ εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τις δυνατότητες των ΗΠΑ. Άλλα μέλη της Συμμαχίας προσπαθούν να εξισορροπήσουν την εξάρτησή τους από τις ΗΠΑ, μετά την απομάκρυνση του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ από την Ευρώπη για να επικεντρωθεί στις απειλές από την Ασία.

Την περασμένη εβδομάδα, οι υπουργοί Άμυνας του ΝΑΤΟ ενέκριναν μία από τις πιο φιλόδοξες δεσμεύσεις για αύξηση των αποθεμάτων όπλων από την εποχή του Ψυχρού Πολέμου, στο πλαίσιο των προσπαθειών της Ευρώπης και του Καναδά να επανεξοπλιστούν και να αναλάβουν μεγαλύτερη ευθύνη για την Άμυνα.