Παραφράζοντας την ιστορική ρήση του Κωνσταντίνου Καραμανλή θα μπορούσαμε να πούμε ότι έξω δεν πάμε καλά.

Η εξωτερική πολιτική της χώρας στην παρούσα συγκυρία δέχεται γκολ, απανωτά. Από την τοποθέτηση στο Ουκρανικό, την Σύρια και την Παλαιστίνη, από τις σχέσεις με τις ΗΠΑ και την Ρωσία, μέχρι την Μονή Σινά και την μεταστροφή του Χαφτάρ που τείνει να ρίξει ολοκληρωτικά την Λιβύη στην αγκαλιά της Τουρκίας.

Η Αθήνα έχει πετύχει να διαρρήξει τις σχέσεις της με την Ρωσία λόγω της ταύτισης με τον Ζελένσκι και να έχει κακές σχέσεις με την κυβέρνηση Τραμπ. Παράλληλα οι βασικές ευρωπαϊκές χώρες δεν δείχνουν να σέβονται τις ελληνικές ευαισθησίες, τουλάχιστον σε ότι αφορά το ισοζύγιο με την Τουρκία.

Εάν η Τουρκία είναι η ιστορική και υπαρξιακή απειλή για την χώρα, η ένταξή της στο πρόγραμμα SAFE που αποτελεί τον πυρήνα της αμυντικής αρχιτεκτονικής της Ευρώπης αποτελεί ήττα της ελληνικής διπλωματίας. Η φράση του Έλληνα υπουργού Αμύνης ότι «το SAFE αποτελεί την κερκόπορτα για την είσοδο της Τουρκίας», στέρησε το πολιτικό κέντρο του Μαξίμου από τους συνήθεις εξωραϊσμούς για εσωτερική κατανάλωση. Η συμμετοχή της Τουρκίας στην άμυνα της Ευρώπης αναιρεί έναν από τους βασικούς λόγους της ένταξης της χώρας στην ΕΕ που ήταν η διασφάλιση των συνόρων μας. Ελλάδα και Τουρκία θα αντιμετωπίζονται επί ίσοις όροις ως δύο κράτη της κοινής άμυνας, όπως και στο ΝΑΤΟ.

Στην Σύρια με την πτώση του Άσαντ, η Τουρκία που την προκάλεσε ενίσχυσε την θέση της. Η Ελλάδα περιορίστηκε να χαιρετίσει την πτώση του δικτάτορα εκφράζοντας την ευχή ότι η άνοδος στην εξουσία των Ισλαμιστών που ελέγχονται από την Άγκυρα, θα χαρακτηριστεί από «συμπεριληπτικότητα» στις σχέσεις με τις μειονότητες.

Στα πιο πρόσφατα δεν πρόλαβε να περάσει μήνας από το Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας Ελλάδας Αιγύπτου και την επίσκεψη του Αλ Σίσι στην Αθήνα και οι δικαστικές αρχές της Αιγύπτου εξέδωσαν την απόφαση για το ιδιοκτησιακό καθεστώς της Μονής Σινά. Η δήλωση του Γιώργου Γεραπετρίτη μετά την αποτυχημένη αποστολή, δείχνει την αμηχανία της Αθήνας που δεν πέτυχε να προστατεύσει τα ιστορικά και πνευματικά της ερείσματα στην Ανατολή, που αποτελούν μέρος του άυλου εθνικού κεφαλαίου. Αφήνει δε ερωτηματικά για το πόσο σεβαστή είναι η χώρα μας στις διεθνείς της συμμαχίες.

Αρνητική εξέλιξη συνιστά και η μεταστροφή του στρατάρχη Χαφτάρ στην Λιβύη υπέρ της Τουρκίας με την μεσολάβηση της Μόσχας που την έχουμε αναγορεύσει σε εχθρό. Η κυβέρνηση της Βεγγάζης θα αναγνωρίσει και αυτή το τουρκολυβικό μνημόνιο. Θα έπρεπε να το είχε δει η Αθήνα από την επίσκεψη του Χαφτάρ στην Άγκυρα τον περασμένο Απρίλιο. Έτσι ακόμη και αν αλλάξει η κατάσταση στην Λιβύη, η Τουρκία θα είναι κερδισμένη.

Ένα ακόμη κεφάλαιο είναι οι προμήθειες εξοπλισμών από την Γαλλία. Παρότι η χώρα προμηθεύεται και τέταρτη φρεγάτα οι γαλλικές διαβεβαιώσεις περί «αποκλειστικής χρήσης» των Meteor από τα ελληνικά Rafale, αποδεικνύονται στην πράξη κενές περιεχομένου. Η καθυστέρηση στην παράδοση των πυραύλων Meteor για τα ελληνικά Rafale και η πρόθεση της Γαλλίας να προμηθεύσει τους ίδιους πυραύλους στην Τουρκία, αλλοιώνει το στρατηγικό ισοζύγιο καθώς θα υπονομευθεί το θεωρούμενο έως πρότινος αεροπορικό πλεονέκτημα της Ελλάδας στην Ανατολική Μεσόγειο.

Η αλλαγή υποδείγματος της ηγεσίας Τραμπ σηματοδοτεί την μετάβαση από τον μονοπολικό κόσμο της φιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης και του δικαιωματισμού υπό την ηγεσία των ΗΠΑ, στην ρεαλιστική πολιτική. Η ισχύς και η ισορροπία ισχύος μεταξύ των κρατών επανέρχεται ως πυρήνας της ρεαλιστικής πολιτικής παράλληλα με την διαμόρφωση του πολυπολικού κόσμου.

Η νέα κατάσταση επιτείνει την ρευστότητα στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου. Η Τουρκία ήδη τοποθετείται επιδιώκοντας να γίνει ισότιμος συνομιλητής όλων των μεγάλων παικτών, από τις ΗΠΑ και την Ρωσία, μέχρι το Ισραήλ και το Ιράν και φυσικά την ΕΕ. Απόδειξη της διπλωματικής της αναβάθμισης ήταν οι συνομιλίες της Κωνσταντινούπολης μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας.

Οι συσχετισμοί που τείνουν να διαμορφωθούν δεν είναι οπωσδήποτε υπέρ της Άγκυρας, ενώ η υπερεπέκταση που επιχειρεί σε πολλά, διαφορετικά και ενίοτε αντιφατικά πεδία από τον Καύκασο, τη Μέση Ανατολή και την Ανατολική Μεσόγειο, αργά η γρήγορα θα γίνει μπούμερανγκ. Η Τουρκία συμπεριφέρεται ως διεθνής ταραξίας και δημιουργεί προβλήματα. Ωστόσο επί του παρόντος η Ελλάδα συνάπτει σύμφωνα φιλίας μαζί της – προσφέροντας άλλοθι στην Άγκυρα – και παρακολουθεί αμήχανη την διπλωματική της αναβάθμιση.

Η Ελλάδα μένει στάσιμη σε ένα περιβάλλον διαρκούς ρευστότητας και μετασχηματισμού. Η απάντηση της ελληνικής κυβέρνησης σε όλες αυτές τις εξελίξεις παραμένει σταθερή: Η Ελλάδα που σέβεται το διεθνές δίκαιο, αποτελεί αξιόπιστο εταίρο, παράγοντα σταθερότητας και ασφάλειας στην ευρύτερη περιοχή.

Θυμίζει τους οπαδούς που όταν χάνει με μεγάλη διαφορά η ομάδα τους λένε: γκολ εσείς σέντρα εμείς.

Σε μια προληπτική κίνηση απέναντι στην πιθανή επικύρωση του τουρκολιβυκού μνημονίου από την κυβέρνηση της ανατ. Λιβύης, η Αθήνα φέρεται, σύμφωνα με τουρκικές πηγές, να ενεργοποιεί τους διαύλους με το Κάιρο, προκειμένου να αποτρέψει την κυβέρνηση του Χαλίφα Χαφτάρ να προβεί στο βήμα. Αν και οι ίδιες πληροφορίες συγκλίνουν ότι ο Λίβυος στρατηγός ενδέχεται να μην φτάσει τελικά στην επικύρωση, ο φόβος της ανατροπής ισορροπιών επαναφέρει το τρίγωνο Αθήνας-Άγκυρας-Τρίπολης στο προσκήνιο.

Γεραπετρίτης προς Αμπντελάτι για «φρένο» στην Ανατολική Λιβύη

Όπως ισχυρίζεται το Middle East Eye, ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών, Γιώργος Γεραπετρίτης, ο οποίος βρίσκονταν στο Κάιρο, αναμένονταν να θέσει το ζήτημα στον Αιγύπτιο ομόλογό του, Μπαντρ Αμπντελάτι, καθώς κάτι τέτοιο θα έθετε υπό αμφισβήτηση το ελληνο-αιγυπτιακό μνημόνιο θαλάσσιων ζωνών.

Εάν η συμφωνία επικυρωθεί, το ΜΕΕ προβλέπει αναζωπύρωση των εντάσεων στην περιοχή, οι οποίες οδήγησαν την Ελλάδα και την Τουρκία στα πρόθυρα της σύγκρουσης το καλοκαίρι του 2020.

Κύπρος και Ισραήλ

Οποιαδήποτε αναγνώριση των θαλάσσιων αξιώσεων της Τουρκίας, θα μπορούσε επίσης να ενοχλήσει το Ισραήλ και την Κύπρο, υποστηρίζει το ΜΕΕ.

Εάν η ανατολική Λιβύη, που ελέγχεται από τον Χαφτάρ, επικυρώσει τη συμφωνία, θα μπορούσε να παράσχει κάλυψη στη νέα κυβέρνηση της Συρίας για να συνάψει τη δική της συμφωνία με την Άγκυρα, η οποία περιλαμβάνει τα Κατεχόμενα, δήλωσε αξιωματούχος στο MEE.

Ο Χαφτάρ παίζει με το τουρκολιβυκό;

Ο Χαλίφα Χαφτάρ φέρεται να κρατά σε εκκρεμότητα την τύχη του τουρκολιβυκού μνημονίου, χρησιμοποιώντας το ως ένα είδος διαπραγματευτικού χαρτιού με την Άγκυρα. Σύμφωνα με τουρκικές πηγές, τόσο ο ίδιος όσο και οι γιοι του επιδιώκουν την αναθέρμανση των σχέσεων με την Τουρκία, αφήνοντας ανοικτό το ενδεχόμενο επικύρωσης της συμφωνίας, όταν και εφόσον κρίνουν ότι θα αποκομίσουν το μέγιστο όφελος.

«Ο Χαφτάρ και οι γιοι του στοχεύουν επί του παρόντος να εμβαθύνουν τη σχέση τους με την τουρκική κυβέρνηση και πιθανότατα θα κρατήσουν αυτό το ζήτημα σε εκκρεμότητα αντί να εγκρίνουν ή να απορρίψουν το μνημόνιο αυτή τη στιγμή», δηλώνει τουρκική πηγή που γνωρίζει τις σχέσεις της Λιβύης με την Άγκυρα στο MEE.

Η Αίγυπτος στη μέση

Η ανατολική Λιβύη θα βρεθεί σε άμεση αντιπαράθεση με τη συμφωνία Αιγύπτου-Ελλάδας και από την άλλη, όπως εκτιμά το MEE, «οποιαδήποτε προσπάθεια της Αιγύπτου να ασκήσει πιέσεις στην ανατολική Λιβύη κατά της συμφωνίας με την Τουρκία θα μπορούσε να πυροδοτήσει εντάσεις στις πρόσφατα αποψυγμένες σχέσεις».