Επιμέλεια: Μαρία Ζαχαράκη, Έθνος

Στη σκιά μιας έντονα πολιτικοποιημένης πολιτιστικής πολιτικής, η τουρκική κυβέρνηση ανακοίνωσε την έναρξη της μεγαλύτερης μέχρι σήμερα αποκατάστασης του θόλου της Αγίας Σοφίας, μετατρέποντας το εμβληματικό αυτό σύμβολο της παγκόσμιας κληρονομιάς σε εργοτάξιο για ένα αρκετά μεγάλο διάστημα, προκειμένου να το προστατεύσει από φυσικές καταστροφές, όπως έναν μεγάλο σεισμό στην Κωνσταντινούπολη.

Όπως δήλωσε ο υπουργός Πολιτισμού και Τουρισμού της Τουρκίας, Μεχμέτ Νουρί Ερσόι, ο θόλος της Αγίας Σοφίας εισέρχεται στην πιο ευρεία και ολοκληρωμένη αποκατάσταση στην ιστορία του. Ο ίδιος σημείωσε ότι οι εργασίες ενίσχυσης και αποκατάστασης θα διασφαλίσουν την αντισεισμική προστασία του κτιρίου, ενώ υποσχέθηκε ότι θα διατηρηθεί η «αυθεντική μορφή» του μνημείου.

Ο Ερσόι τόνισε μέσω ανάρτησής του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης πως η αποκατάσταση θα γίνει χωρίς να διακοπεί η λειτουργία του χώρου ως τέμενος.

Ατσάλι και μουσαμάδες για προστασία των ψηφιδωτών

Οι εργασίες θα γίνουν εξωτερικά για να μην υποστούν φθορές τα εναπομείναντα ψηφιδωτά στον εσωτερικό θόλο. Το έργο προβλέπει την προσωρινή κάλυψη του θόλου με χαλύβδινη κατασκευή και ειδική επένδυση, ενώ θα στηθεί μεταλλική πλατφόρμα 43,5 μέτρων ύψους με 4 κύριες κολόνες, προκειμένου να συνεχιστεί παράλληλα η λατρεία και η εργασία.

«Η λατρεία θα συνεχιστεί, η ιστορία θα προστατευθεί», δήλωσε ο Τούρκος υπουργός, προβάλλοντας τη διττή στρατηγική της διατήρησης του θρησκευτικού ρόλου της Αγίας Σοφίας με παράλληλη αποκατάσταση.

Η «ψηφιακή Αγία Σοφία»

Η ανακοίνωση του τουρκικού Υπουργείου Πολιτισμού συνοδεύτηκε και από μία υπενθύμιση ότι η Αγία Σοφία επανήλθε σε καθεστώς τεμένους με απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας (10 Ιουλίου 2020) και έκτοτε η χρήση της συνδυάζεται με μία σειρά από επιστημονικά τεκμηριωμένα έργα. Έχουν ήδη καταρτιστεί και υλοποιηθεί σχέδια αποκατάστασης σε κάθε επίπεδο: αρχιτεκτονικό, στατικό, ηλεκτρολογικό και μηχανολογικό.

Παράλληλα, δημιουργήθηκε το «ψηφιακό δίδυμο» της Αγίας Σοφίας, με τρισδιάστατη απεικόνιση όλων των δομών του μνημείου, μελέτη αρχείων και αξιολόγηση σεισμικών σεναρίων για τον εντοπισμό της επικινδυνότητας.

Tarihe sahip çıkıyoruz, Ayasofya’yı geleceğe taşıyoruz! 🕌

1486 yıllık Ayasofya-i Kebir Camii Şerifi’nde, ibadete ara vermeden restorasyon ve güçlendirme çalışmalarımızı sürdürüyoruz. Bu çalışmaların bir kısmını tamamladık, kalan bölümleri ise dikkatle yürütüyoruz.

Bu süreçte,… pic.twitter.com/YIcwaN2eW6

— Mehmet Nuri Ersoy (@MehmetNuriErsoy) April 14, 2025

Ο θόλος στο επίκεντρο – τεχνικά και συμβολικά

Οι αναλύσεις σχετικά με τη δομή του κτηρίου έδειξαν ότι ο κυρίως θόλος και οι βοηθητικοί ημισφαιρικοί θόλοι έχουν ανάγκη ενίσχυσης. Μετά την προσωρινή κάλυψή τους, θα ξεκινήσει η αποκατάσταση της εξωτερικής επιφάνειας με εστίαση στην ενίσχυση της στατικής επάρκειας.

Η τοποθέτηση μεταλλικής πλατφόρμας και η χρήση γερανού ύψους 41 μέτρων με βραχίονα 60 μέτρων, θα επιτρέψουν την ομαλή ολοκλήρωση της επιχείρησης χωρίς να παραβιαστεί η λειτουργική χρήση του χώρου ως τόπος λατρείας.

Όταν ολοκληρωθούν οι παρεμβάσεις – από την ενίσχυση του θόλου μέχρι την αποκατάσταση μιναρέδων, προσόψεων και μολύβδινων καλυμμάτων – οι προσωρινές κατασκευές θα αφαιρεθούν.

Την πιθανότητα να παραχωρηθεί κατά χρήση από το Υπουργείο Άμυνας το ανενεργό κτήριο του πρώην 299 ΚΙΧΝΕ στο στρατόπεδο «Μ. Καπετάν Ακρίτα» στη Βέροια και ο περιβάλλον χώρος αυτού, προκειμένου να στεγαστεί εκεί ένα Μουσείο Ιστορίας, Τέχνης και Πολιτισμού των Ελλήνων του Πόντου και του Παρευξείνιου χώρου μαζί με το ερευνητικό κέντρο του, συζήτησε σε συνάντηση που είχα για το συγκεκριμένο ζήτημα με τον Υπουργό Εθνικής Άμυνας κ. Νίκο Δένδια, ο βουλευτής Ημαθίας της ΝΔ, Λάζαρος Τσαβδαρίδης.

Η εν λόγω πρόταση, ήρθε σε συνέχεια σχετικού αιτήματος που διατυπώθηκε προς τον Υπουργό Άμυνας από το Κέντρο Ποντιακών Μελετών (ΚΕ.ΠΟ.ΜΕ.) μέσω του Προέδρου και Ομότιμου καθηγητή νεοελληνικής ιστορίας του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας κ Κωνσταντίνου Φωτιάδη.

Στόχος της, η βέλτιστη δυνατή ανάδειξη του σπάνιας ιστορικής αξίας αρχείου που διαθέτει, με πάνω από 30.000 βιβλία σχετικά με την ιστορία και τον πολιτισμό του Πόντου, με 600 αυθεντικούς πίνακες που αναφέρονται στη γενοκτονία, την ιστορία και τον πολιτισμό των Ελλήνων του Πόντου, με 2000 ανέκδοτες συνεντεύξεις προφορικής ιστορίας από πρόσφυγες πρώτης και δεύτερης γενιάς, εκατοντάδες ανέκδοτες αυθεντικές φωτογραφίες, αρχειακό υλικό, χάρτες, γκραβούρες και καρτ-ποστάλ καθώς και ανέκδοτο υλικό από τα αρχεία των Υπουργείων Εξωτερικών ευρωπαϊκών χωρών και των ΗΠΑ.

Όπως επισήμανα στον Υπουργό Εθνικής Άμυνας, η δημιουργία ενός τέτοιου Μουσείου και ερευνητικού κέντρου, δεν θα ωφελήσει μόνο την Εθνική Πολιτιστική Κληρονομιά, αποτελώντας ένα τρίτο – ελκυστικό – χώρο επίσκεψης μαζί με την Παναγία Σουμελά και το νέο Μουσείο της Βεργίνας.

Επιπροσθέτως, θα ωφελήσει τα μέγιστα τόσο την ακαδημαϊκή κοινότητα και τους ερευνητές αλλά και την Τοπική Κοινωνία της Βέροιας και ευρύτερα της Ημαθίας, προσελκύοντας επισκέπτες, εκπαιδευτικές εκδρομές και τουριστικό ενδιαφέρον.

Ο Υπουργός έδειξε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την πρόταση αυτή και δεσμεύθηκε να την εξετάσει μαζί με τους αρμόδιους επιτελείς του.

Το Σάββατο 12 Απριλίου 2025, Σάββατο του Λαζάρου, καταγράφηκε μία από τις πιο συγκινητικές και ιστορικές στιγμές της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Μεγάλης Βρετανίας. Περίπου 200 νέοι πιστοί εντάχθηκαν στην Ορθόδοξη Εκκλησία κατά την Ιερά Ακολουθία που τελέστηκε στον Ιερό Ναό των Αγίων Δώδεκα Αποστόλων, υπό την προεδρία του Αρχιεπισκόπου Θυατείρων και Μεγάλης Βρετανίας κ. Νικήτα.

Η τελετή, που ανέδειξε την πνευματική αναγέννηση και την ενότητα της Εκκλησίας, πραγματοποιήθηκε με τη συμμετοχή πολλών κληρικών της Αρχιεπισκοπής, και αποτέλεσε την κορύφωση του προγράμματος «Discover Orthodoxy» – μιας σειράς κατηχητικών μαθημάτων που διεξάγονται εβδομαδιαίως μέσω Zoom από τον Σεπτέμβριο 2024 και θα συνεχιστούν έως και τον Μάιο 2025.

Οι περισσότεροι από τους νεοφώτιστους—ενήλικες κυρίως, αλλά και αρκετά παιδιά—έλαβαν το Άγιο Βάπτισμα και το Άγιο Χρίσμα, ενώ περίπου είκοσι ενήλικες εισήχθησαν στην Ορθόδοξη Εκκλησία μόνο με το Χρίσμα. Οι συμμετέχοντες προέρχονται από διάφορες εθνικότητες και πολιτισμικά υπόβαθρα: Ηνωμένο Βασίλειο, Κύπρο, Ελλάδα, Αλβανία, Βουλγαρία, Αφρική, Λατινική Αμερική, Ασία και άλλες χώρες της Κοινοπολιτείας και της Ευρώπης.

Μετά το Ιερό Μυστήριο, οι νεοφώτιστοι εισήλθαν στον ναό κρατώντας αναμμένα κεριά και έλαβαν για πρώτη φορά τη Θεία Κοινωνία κατά τη Θεία Λειτουργία που ακολούθησε.

Ο Αρχιεπίσκοπος Νικήτας εξέφρασε τη βαθιά ευγνωμοσύνη του προς τους εφημερίους του ναού, τον Πρωτοπρεσβύτερο Ιωσήφ Παλιούρα και τον π. Δημητριανό Μελέκη, καθώς και προς όλους τους εθελοντές που συνέβαλαν στην οργάνωση αυτής της σπουδαίας ημέρας. Ακολούθησε Σαρακοστιανή δεξίωση προς τιμήν των νεοφώτιστων και των οικογενειών τους.

Φωτογραφία: Jessy Papasavva Photography

ΠΗΓΗ: Orthodox Times