Γράφει ο Νίκος Χατζόβουλος

«Ο Θουκυδίδης παρακολουθεί τη σύγκρουση Ισραήλ/ΗΠΑ–Ιράν από τον Άδη, πίνει κρασί με τον Περικλή και μουρμουράει: “Τα ‘γραψα εγώ πρώτος, κι ούτε καν με taggάρατε παῖδες.”»

Η ερμηνεία της γεωπολιτικής έντασης Ισραήλ–ΗΠΑ εναντίον Ιράν υπό το πρίσμα του Θουκυδίδη και του έργου του «Ιστορία του Πελοποννησιακού Πολέμου» (431 π.Χ.) μπορεί να αποδώσει ένα διαχρονικό (ες αεί) και ρεαλιστικό πλαίσιο ανάλυσης, βασισμένο στη φύση της ισχύος, στον φόβο, τη φιλοδοξία και το συμφέρον – τους τρεις βασικούς παράγοντες που, κατά τον Θουκυδίδη, καθορίζουν τις σχέσεις μεταξύ δρώντων.

1. Ο φόβος ως κινητήριος δύναμη σύγκρουσης – Το Παράδειγμα της Σπάρτης
Θουκυδίδης έγραψε ότι ο πραγματικός λόγος για τον Πελοποννησιακό Πόλεμο ήταν «ο φόβος των Λακεδαιμονίων για την αυξανόμενη δύναμη των Αθηναίων» (Θουκυδίδης, 1.23).

Αντίστοιχα, οι ΗΠΑ και το Ισραήλ βλέπουν το Ιράν –και ιδιαίτερα το πυρηνικό του πρόγραμμα και την περιφερειακή του επιρροή μέσω proxy δικτύων όπως η Χεζμπολάχ και οι Χούθι– ως αυξανόμενη απειλή στην ισορροπία ισχύος στη Μέση Ανατολή και την παγκόσμια ασφάλεια.

Ο φόβος αυτός οδηγεί σε προληπτική πολιτική και επιθετικές ενέργειες, όπως κυβερνοεπιθέσεις, στοχευμένες δολοφονίες επιστημόνων (π.χ. Φαχριζαντέχ), οικονομικές κυρώσεις και στρατιωτικές επιχειρήσεις.

Όπως η Σπάρτη ένιωσε υποχρεωμένη να δράσει πριν η Αθήνα γίνει πολύ ισχυρή, έτσι και οι ΗΠΑ και το Ισραήλ επιχειρούν να περιορίσουν την αναδυόμενη ισχύ του Ιράν.

2. Η ρητορική της ηθικής – Ο Διαλεκτικός Κυνισμός των Μηλίων
Στον διάλογο Αθηναίων–Μηλίων (Βιβλίο 5), οι Αθηναίοι διακηρύσσουν:

«Το δίκαιο υπάρχει μόνο μεταξύ ίσων σε δύναμη. Όταν ο ισχυρός μπορεί, και ο αδύναμος πρέπει να υποκύψει»(Θουκυδίδης, 5.89).

Αυτή η διατύπωση αντανακλά την πραγματιστική λογική ισχύος της σημερινής ισραηλινο-αμερικανικής στάσης: η έννοια του διεθνούς δικαίου ή της κυριαρχίας του Ιράν παραμερίζεται όταν θεωρείται ότι έρχεται σε σύγκρουση με την «ασφάλεια» ή τα «εθνικά συμφέροντα» των ισχυρών.

Η προσπάθεια των ΗΠΑ και του Ισραήλ να ορίσουν τη νομιμότητα βάσει ισχύος και ασφάλειας, όχι βάσει αμοιβαίων αρχών, καθρεφτίζει τη θουκυδίδεια πρόβλεψη για τον ρόλο της ηθικής στον πόλεμο. Λειτουργεί μόνο όταν δεν συγκρούεται με συμφέροντα.

3. Η Δυναμική της Συμμαχίας και ο Κύκλος της Ισορροπίας
Ο Θουκυδίδης καταγράφει πως η Αθήνα και η Σπάρτη επιδίωκαν να αυξήσουν την ισχύ τους μέσω συμμάχων, με το Δηλιακό Συμμαχικό και την Πελοποννησιακή Συμμαχία αντίστοιχα.

Παρόμοια, οι ΗΠΑ και το Ισραήλ στηρίζονται σε πολυεπίπεδες στρατηγικές συμμαχίες – με τη Σαουδική Αραβία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, την Ιορδανία, αλλά και με την ΕΕ, το ΝΑΤΟ και κράτη της ΝΑ Μεσογείου, για να περικυκλώσουν ή να απομονώσουν το Ιράν.

Από την άλλη πλευρά, το Ιράν ακολουθεί κυρίως μια στρατηγική άτυπων συμμαχιών με μη κρατικούς (τρομοκρατικούς) δρώντες, όπως οι Χεζμπολάχ, Χούθι και πολιτοφυλακές στο Ιράκ, ακολουθώντας έναν ασύμμετρο τρόπο ενίσχυσης επιρροής που με κάποια φαντασία θυμίζει τις επιμέρους στρατηγικές σύγκρουσης των Πελοποννησιακών συμμάχων.

4. Η παγίδα του Θουκυδίδη (Thucydides Trap)
Ο σύγχρονος όρος «παγίδα του Θουκυδίδη», που ανέδειξε ο Graham Allison, αναφέρεται στον κίνδυνο πολέμου όταν μια αναδυόμενη δύναμη απειλεί να εκτοπίσει μια κατεστημένη ηγεμονία.

Αν και αρχικά αφορά τη σχέση Κίνας–ΗΠΑ, εφαρμόζεται και εδώ:
* Οι ΗΠΑ και το Ισραήλ λειτουργούν ως κατεστημένοι δρώντες στην περιφερειακή ηγεμονία της Μέσης Ανατολής.
* Το Ιράν εμφανίζεται ως αναθεωρητική δύναμη, που επιδιώκει αλλαγή του status quo, ενισχύοντας τη θέση του σε Λίβανο, Συρία, Υεμένη και Ιράκ και ανάπτυξη πυρηνικού οπλοστασίου.

Αυτή η δομική ένταση αυξάνει τις πιθανότητες σύγκρουσης όχι από πρόθεση, αλλά από ανασφάλεια και καχυποψία – όπως μεταξύ Αθήνας και Σπάρτης.

ΥΓ: Ο ανυπέρβλητος Θουκυδίδης, μέσα από τον ρεαλιστικό του φακό, μας διδάσκει εδώ και 2.500 χρόνια ότι οι πόλεμοι και οι συγκρούσεις δεν προκύπτουν κυρίως από ηθικά ή ιδεολογικά ζητήματα, αλλά από την ανασφάλεια που προκαλεί η αυξανόμενη ισχύς των άλλων και τη λογική της επιβίωσης των κρατών.

Η κατάσταση Ισραήλ–ΗΠΑ vs Ιράν μπορεί να ιδωθεί ως ένα ακόμα επεισόδιο αυτής της διαχρονικής δυναμικής ισχύος και φόβου.

Αντίστοιχα γεγονότα θα συνεχίσουν να επαναλαμβάνονται μέχρι να διαψευστεί ο Θουκυδίδης και να αλλάξει η ανθρώπινη φύση….!

Αν θέλετε να μάθετε πως θα εξελιχθούν τα γεγονότα διαβάστε το έργο του Θουκυδίδη!

Γιάννος Χαραλαμπίδης: Υπό την σκιά των κτυπημάτων του Ισραήλ σε βάρος του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν την περασμένη Παρασκευή, φθάνει στην Κύπρο για επίσκεψη σήμερα και αύριο ο Πρωθυπουργός της Ινδίας, Ναρέντρα Μόντι. Πρόκειται για μια επίσκεψη, η οποία έχει συνδεθεί με τον «Ινδικό δρόμο» ή «Τόξο», που δεν είναι συναφές μόνο με την Κύπρο, αλλά και με το περιφερειακό και διεθνές σύστημα, στη λογική μιας νεο-αποικιοκρατικής τάσης, που αποτυπώνεται στον πόλεμο μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας, στον οποίο εμπλέκονται και οι άλλες μεγάλες δυνάμεις, όπως η Ρωσία, η ΕΕ, καθώς και τα αραβικά κράτη, η Τουρκία, το Ιράν, καθώς και το Ισραήλ.

Ο πόλεμος Ισραήλ – Ιράν κλιμακώνεται σε ενεργειακές και πολιτικές εγκαταστάσεις

👉 Πώς «τρύπησαν» οι ιρανικοί βαλλιστικοί πύραυλοι τον ισραηλινό θόλο
👉 Η Τουρκία φοβάται ότι θα είναι ο επόμενος στόχος
👉 Οι δυνάμεις των ΗΠΑ στην περιοχή

Μαζί μας η Ζωή Βελέντζα