Γενικά θέματα
Η πιθανή μέσα στο 2015 στροφή της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής
στόχος της αλλαγής του πολιτεύματος προς όφελος της τουρκικής Προεδρίας
αποτελεί το μοναδικό εμπόδιο που αποτρέπει μία στροφή προς συνεργατικές
στρατηγικές απέναντι στο Ισραήλ και την Αίγυπτο.
Συμπεράσματα
Α. Το 2015 εκτιμάται ότι η Τουρκία μάλλον θα
προσπαθήσει να διασπάσει την τετραμερή συνεργασία μεταξύ Ελλάδος,
Κύπρου, Ισραήλ και Αιγύπτου. Βασικό εργαλείο της τουρκικής στρατηγικής
θα είναι πιθανώς μία στροφή προς συνεργατικές σχέσεις με το Ισραήλ και
την Αίγυπτο με παράλληλη διατήρηση υψηλής έντασης στις σχέσεις με την
Ελλάδα και ενδεχομένως (αλλά όχι απαραίτητα) με την Κύπρο.
Β. Βασικοί οδηγοί αυτής της στροφής στην τουρκική
εξωτερική πολιτική εκτιμάται ότι θα είναι η αποτυχία τα δύο προηγούμενα
χρόνια εγκαθίδρυσης μίας φιλοτουρκικής κυβέρνησης στην Αίγυπτο και
κυρίως η άμβλυνση μετά τις εκλογές του καλοκαιριού του 2015 του κινήτρου
χρήσης μίας φιλοϊσλαμικής εξωτερικής πολιτικής ως εργαλείο εσωτερικής
εκλογικής συσπείρωσης.
Γ. Βασικό κριτήριο για την πραγματοποίηση της στροφής
αυτής στην τουρκική στρατηγική εκτιμάται ότι θα είναι το αν οι πολιτικές
συνθήκες που θα επικρατήσουν μετά τις τουρκικές εθνικές εκλογές το
καλοκαίρι του 2015 θα δίνουν ή όχι στον Ρ.Τ. Ερντογάν την δυνατότητα να
εκκινήσει την διαδικασία αναθεώρησης του Συντάγματος για την μετατροπή
του τουρκικού πολιτεύματος σε κάποιας μορφής Προεδρική Δημοκρατία, στην
οποία ο Πρόεδρος θα απολαμβάνει αυξημένων εξουσιών. Σε περίπτωση που οι
συνθήκες δεν επιτρέψουν μία τέτοια Συνταγματική αλλαγή, η δυνατότητα της
τουρκικής πολιτικής ηγεσίας να απορροφήσει πολιτικό κόστος εκτιμάται
ότι θα μειωθεί σημαντικά, γεγονός που καθιστά μία στροφή μακριά από την
φιλοϊσλαμική εξωτερική πολιτική σαφώς δυσκολότερη.
Δ. Η ελληνική εξωτερική πολιτική έχει πλεονεκτήματα
τα οποία μπορεί να χρησιμοποιήσει σε μία τέτοιαν περίπτωση αρκεί να
κινηθεί με ταχύτητα. Πρώτο βασικό πλεονέκτημα είναι το γεγονός ότι μία
τέτοια τουρκική στροφή θα είναι εγγενώς αναξιόπιστη λόγω του γεγονότος
ότι το εσωτερικό πολιτικό κίνητρο για κλιμάκωση απέναντι κυρίως στο
Ισραήλ και δευτερευόντως στην Αίγυπτο θα υφίσταται πάντα, ειδικά σε
περιπτώσεις τομέων όπου τα χρονοδιαγράμματα συνεργασίας υπερκαλύπτουν
τους τουρκικούς εκλογικούς κύκλους. Δεύτερο βασικό πλεονέκτημα είναι η
συμμετοχή στις διαδικασίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και η δυνατότητα
προσέλκυσης ευρωπαϊκών κεφαλαίων. Σε κάθε περίπτωση, η περιφερειακή
πολιτική της Ελλάδος πρέπει να συνεχίσει να μένει εκτός προεκλογικής
αντιπαράθεσης και να παραμένει σε γενικές γραμμές σταθερή ανεξάρτητα από
τους ελληνικούς εκλογικούς κύκλους.
Ανάλυση
Οι αποτυχίες που σημείωσε η τουρκική εξωτερική πολιτική στην περιοχή της
Ανατολικής Μεσογείου το 2013 και το 2014 σε συνδυασμό με την άμβλυνση
της ανάγκης εσωτερικής εκλογικής συσπείρωσης μετά τις εθνικές εκλογές το
καλοκαίρι του 2015 εκτιμάται ότι θα οδηγήσουν την Τουρκία κατά την
διάρκεια της νέας χρονιάς σε μία αναδιάταξη της στρατηγικής της στην
περιοχή. Συγκεκριμένα, εκτιμάται ότι η Τουρκία θα προσπαθήσει να
διασπάσει την τετραμερή συνεργασία μεταξύ Ελλάδος, Κύπρου, Ισραήλ και
Αιγύπτου αναπτύσσοντας μία συνεργατική στρατηγική προς την Αίγυπτο και
το Ισραήλ και διατηρώντας παράλληλα υψηλά την ένταση στις σχέσεις με την
Ελλάδα και πιθανώς με την Κύπρο. Χρονικό σημείο αναφοράς για την
μεταστροφή αυτήν στην τουρκική στρατηγική εκτιμάται ότι θα είναι η
εκκίνηση της διαδικασίας Συνταγματικής αναθεώρησης από την τουρκική
Εθνοσυνέλευση που θα προκύψει από τις εκλογές του καλοκαιριού του 2015.
Μοναδικό γεγονός που ενδέχεται να αποτρέψει αυτήν την μεταστροφή είναι η
αποτυχία συγκέντρωσης των πολιτικών προϋποθέσεων για την μετατροπή του
τουρκικού πολιτεύματος σε Προεδρική Δημοκρατία. Αντιθέτως, ενδέχεται η
διαδικασία της μεταστροφής να επισπευσθεί σε περίπτωση που υπάρξει μία
(ανέλπιστη αυτήν την στιγμή) νίκη στις αιγυπτιακές εκλογές δυνάμεων που
ελέγχονται από την Μουσουλμανική Αδελφότητα.
Βασικό στοιχείο της τουρκικής στρατηγικής στην Ανατολική Μεσόγειο
μέχρι και τα τέλη του 2014 ήταν η προσπάθεια εγκαθίδρυσης ενός
ισλαμικού, φιλοτουρκικού καθεστώτος στην Αίγυπτο. Σε αυτό το πλαίσιο, η
Τουρκία κατά την διάρκεια της προεδρίας Μόρσι είχε δεσμευθεί
να παρέχει στην αιγυπτιακή κυβέρνηση περίπου δύο δισεκατομμύρια δολάρια
οικονομική βοήθεια. Παράλληλα, στην τουρκική επικράτεια λειτουργούν
μία σειρά από επιχειρηματικά δίκτυα, φιλανθρωπικές οργανώσεις και
ισλαμικές τράπεζες οι οποίες με την ανοχή – αν όχι την ενεργή υποστήριξη
– της τουρκικής κυβέρνησης χρησιμοποιούνται για την διοχέτευση
οικονομικής στήριξης προς την Μουσουλμανική Αδελφότητα. Η στήριξη της
Τουρκίας συνεχίζεται και μετά την ανατροπή της κυβέρνησης Μόρσι καθώς ο
Ερντογάν έχει προσφέρει άσυλο σε πολλά στελέχη της Αδελφότητας που διώχθηκαν από το Κατάρ μετά από διεθνείς πιέσεις.
Η ενίσχυση της Μουσουλμανικής Αδελφότητας γίνεται τόσο για λόγους που
σχετίζονται με την περιφερειακή στρατηγική της Τουρκίας όσο και για
λόγους εσωτερικής πολιτικής. Η άνοδος στην εξουσία στην Αίγυπτο μίας
φιλοτουρκικής κυβέρνησης θα ηύξανε την διαπραγματευτική θέση της
Τουρκίας στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου. Πρώτον, η καλή
συνεργασία της αιγυπτιακής κυβέρνησης είναι σημαντική για την διευθέτηση
των θαλασσίων ζωνών της περιοχής, γεγονός που ενδιαφέρει ιδιαιτέρως την
ελληνική πλευρά. Δεύτερον, η Αίγυπτος παίζει σημαντικό ρόλο σε μία
σειρά από θέματα που εφάπτονται της ασφαλείας του Ισραήλ, όπως για
παράδειγμα η ελευθερία πλεύσης των υποβρυχίων, η διεξαγωγή ναυτικών
επιχειρήσεων στην Ερυθρά Θάλασσα και ο έλεγχος των συνόρων με την Λωρίδα
της Γάζας. Τρίτον, σε περίπτωση που επιλεγεί η πώληση υγροποιημένου
φυσικού αερίου σε αγορές της Ανατολικής Ασίας, η δυνατότητα απρόσκοπτης
διέλευσης της διώρυγας του Σουέζ ή του Κόλπου της Άκαμπα θα είναι
σημαντική για τα οικονομικά συμφέροντα του Ισραήλ και πιθανότατα της
Κύπρου. Όσον αφορά το εσωτερικό μέτωπο, η υποστήριξη ισλαμικών κινημάτων
από την κυβέρνηση Ερντογάν φαίνεται να έχει ευρεία απήχηση στην
εκλογική βάση και στους κομματικούς μηχανισμούς του AKP, γεγονός που
αποκτά ιδιαίτερη σημασία ενώπιον των εθνικών εκλογών του 2015 και του
ενδεχομένου αλλαγών στον χαρακτήρα του τουρκικού πολιτεύματος.
Η δυνατότητα διέλευσης των ισραηλινών υποβρυχίων από το Σουέζ ή τον κόλπο της Άκαμπα (σε περίπτωση που αναιρεθεί η απόφαση
για μη κατασκευή δεύτερης – μετά την Χάιφα – βάσης υποβρυχίων, στο
Εϊλάτ) αυξάνει την αποτρεπτική αξιοπιστία του πυρηνικού οπλοστασίου της
χώρας αυτής. Τα ισραηλινά υποβρύχια έχουν την δυνατότητα να φέρουν
πυραύλους πλεύσης με πυρηνική γόμωση. Συγκεκριμένα, το Ισραήλ φέρεται
να έχει πραγματοποιήσει τον Μάιο του 2000 στον Ινδικό Ωκεανό
δοκιμαστική βολή από υποβρύχιο πυραύλου πλεύσης με βεληνεκές περί τα
1500 χλμ. Tο βεληνεκές αυτό είναι επαρκές για να χτυπηθούν στόχοι εντός
του Ιράν (οριακά φαίνεται να βρίσκεται εντός βεληνεκούς και η Τεχεράνη),
αν η βολή πραγματοποιηθεί από τα ανοιχτά της Χάιφα. Αυτό το προφίλ
βολής πάσχει από τρεις κύριες δυσχέρειες. Πρώτον, το βλήμα θα κληθεί να
διασχίσει τον εναέριο χώρο μίας σειράς από μη φιλικά προς το Ισραήλ
κράτη, τα οποία διαθέτουν δικά τους δίκτυα αεράμυνας. Δεύτερον, η
κατεύθυνση του βλήματος είναι αρκετά προβλέψιμη, γεγονός που δίνει στο
Ιράν την ευκαιρία – ενδεχομένως με την συνεργασία συμμαχικών με αυτό
κρατών – να οργανώσει μία αμυντική διάταξη πυραυλικών συστημάτων ώστε να
καταστήσει την βολή αυτή εξαιρετικά δύσκολη. Το στοιχείο αυτό πρέπει
επίσης να συνδυαστεί πρωτίστως με το ενδεχόμενο αλλαγής της ρωσικής
στάσης στο θέμα των S-300 σε περίπτωση που υπάρξει περαιτέρω κλιμάκωση
των σχέσεων με την Δύση ή δευτερευόντως με το ενδεχόμενο
το Ιράν να ολοκληρώσει μέσα στα επόμενα δύο χρόνια το εγχώριο
υποκατάστατο σύστημα των S-300, Bavar-373. Τρίτον, πρόβλημα δημιουργεί
και το γεγονός ότι το οριακό βεληνεκές δεν δίνει μεγάλο περιθώριο για
ελιγμούς κατά την διάρκεια της πτήσης, πράγμα που σημαίνει ότι μειώνεται
η πιθανότητα επιβίωσης του βλήματος. Σε αυτό το πλαίσιο, η δυνατότητα
των υποβρυχίων να τοποθετηθούν (ή/και να διατηρούν μία παρουσία) πιο
κοντά στις ιρανικές ακτές αυξάνει την αποτρεπτική αξιοπιστία του
ισραηλινού οπλοστασίου.
Αίγυπτος παίζει σημαντικό ρόλο σε μία σειρά από θέματα που εφάπτονται
της ασφαλείας του Ισραήλ, όπως για παράδειγμα η ελευθερία πλεύσης των
υποβρυχίων.
Αντιθέτως, αν η τοποθέτηση ισραηλινών υποβρυχίων κοντά στις ιρανικές
ακτές δεν είναι εφικτή ή βρίσκεται τουλάχιστον μερικώς υπό τον έλεγχο
ενός ισλαμικού και ενδεχομένως φιλοτουρκικού αιγυπτιακού καθεστώτος,
αυξάνεται η σημασία της Τουρκίας για την ισραηλινή ασφάλεια. Όπως έχουμε
ξαναγράψει,
η Τουρκία μπορεί κυρίως λόγω γεωγραφικής θέσης να παίξει σημαντικό ρόλο
στην αποτρεπτική στρατηγική του Ισραήλ. Συνεπώς, είτε επειδή η διέλευση
των υποβρυχίων θα ελέγχεται από συμμάχους της Τουρκίας είτε επειδή θα
είναι απλώς εξαιρετικά αβέβαιη καθώς θα υπόκειται στον έλεγχο ενός
ισλαμικού, δύσκολα φιλικού προς το Ισραήλ καθεστώτος, η άνοδος της
Μουσουλμανικής Αδελφότητας στην εξουσία στην Αίγυπτο θα ηύξανε κατ’
ελάχιστον οριακά το περιφερειακό στρατηγικό βάρος της Τουρκίας και κατ’
επέκταση την διαπραγματευτική της θέση.
Εκτός από την ελευθερία κινήσεων των υποβρυχίων, σημαντικό ρόλο
παίζει η καλή συνεργασία της αιγυπτιακής κυβέρνησης και στην ομαλή
διεξαγωγή των ισραηλινών επιχειρήσεων στην Ερυθρά Θάλασσα, καθώς και
στον αποκλεισμό του ανεφοδιασμού της Χαμας. Σημείο εκκίνησης των επιχειρήσεων
του ισραηλινού στόλου στην Ερυθρά Θάλασσα αποτελεί η ναυτική βάση στο
Εϊλάτ, γεγονός που αυξάνει την σημασία των αιγυπτιακών ακτών στον Κόλπο
της Άκαμπα για την ασφάλεια του Ισραήλ. Επίσης, μετά τις αλλαγές
στην συνθήκη ειρήνης μεταξύ Αιγύπτου και Ισραήλ το 2005 και την
αποχώρηση των ισραηλινών δυνάμεων από την Γάζα, η συνεργασία της
αιγυπτιακής κυβέρνησης παίζει σημαντικό ρόλο και στο θέμα της
παρεμπόδισης του εφοδιασμού της Χαμάς μέσω της αιγυπτιακής επικρατείας.
Το ζήτημα αυτό είναι εξαιρετικά επίκαιρο ειδικά μετά τις απώλειες που
υπέστη η οργάνωση σε υλικό κατά την εφετεινή σύγκρουση με το Ισραήλ.
Η διώρυγα του Σουεζ ή ο κόλπος της Άκαμπα θα έχουν επίσης αυξημένη
αξία σε περίπτωση που το Ισραήλ επιλέξει (ενδεχομένως μαζί με την Κύπρο)
τελικά να αποφύγει τις ευρωπαϊκές αγορές και να κατευθύνει το φυσικό
αέριο προς την ανατολική Ασία. Πιθανότερος τρόπος μεταφοράς των
εξαγομένων ποσοτήτων φυσικού αερίου θα είναι σε υγροποιημένη μορφή με
χρήση τανκερ, γεγονός που αυξάνει την σημασία της προστασίας των στενών
θαλασσίων οδών από την πιθανότητα επιβολής απαγόρευσης στις
μετακινήσεις.
Εκτός από την βελτίωση της περιφερειακής διαπραγματευτικής θέσης της
Τουρκίας, η υποστήριξη ισλαμικών κινημάτων στην Μέση Ανατολή και την
Βόρειο Αφρική γίνεται από την τουρκική κυβέρνηση με στόχο την εσωτερική
πολιτική σκηνή. Η επιδίωξη του Ερντογάν να διευρύνει τις εξουσίες της
τουρκικής Προεδρίας της Δημοκρατίας επιβάλλει σημαντικές αλλαγές στο
τουρκικό Σύνταγμα, γεγονός που απαιτεί είτε την επίτευξη ευρείας
πλειοψηφίας στο τουρκικό Κοινοβούλιο μετά τις εκλογές του καλοκαιριού το
2015 είτε την διεξαγωγή δημοψηφίσματος είτε την επίτευξη άνετης
πλειοψηφίας σε συνδυασμό με την συνεργασία κάποιας άλλης
κοινοβουλευτικής ομάδας. Σε αυτό το πλαίσιο, η χρήση της εξωτερικής
πολιτικής για την συσπείρωση της εκλογικής βάσης του AKP και ευρύτερων
πολιτικών χώρων γίνεται εύκολα κατανοητή.
Η δημόσια υποστήριξη ισλαμικών κινημάτων αποτελεί κύριο πυλώνα αυτής
της προσέγγισης. Εκτός από την παροχή βοήθειας προς τους Αιγύπτιους
Μουσουλμάνους Αδελφούς, άλλα παραδείγματα αυτής της πολιτικής αποτελούν η
στήριξη της Χαμάς και η πολιτική υποστήριξη
του παράνομου και διεθνώς μη αναγνωρισμένου Γενικού Εθνικού Κογκρέσου
(GNC) στην Λιβύη, στο οποίο κυριαρχεί η πολιτική πτέρυγα των Λίβυων
Μουσουλμάνων Αδελφών, το κόμμα Δικαιοσύνης και Οικοδόμησης. Όσον αφορά
την Χαμάς, η οικονομική υποστήριξη που διακινείται
κυρίως μέσω ιδρυμάτων και ισλαμικών τραπεζών με την ανοχή (αν όχι πάλι
την ενεργή συμμετοχή) της τουρκικής κυβέρνησης είναι σημαντική για την
πολιτική επιβίωση της οργάνωσης. Είναι χαρακτηριστικό ότι τον Φεβρουάριο
του 2014 τα ποσοστά της Χαμάς βρίσκονταν σε ελεύθερη πτώση κυρίως λόγω
των περικοπών
κατά 50% στους μισθούς των δημοσίων υπαλλήλων, στις οποίες προχώρησε η
οργάνωση λόγω της οικονομικής στενότητας που προκάλεσε ο αποκλεισμός από
το Ισραήλ και την Αίγυπτο. Επίσης, αν ληφθούν υπ’ όψη τα υψηλά ποσοστά
στα οποία επανήλθε
η Χαμάς μετά την σύγκρουση του καλοκαιριού και την υψηλή αποδοχή από
τον Παλαιστινιακό πληθυσμό που φαίνεται ότι απολαμβάνουν στις πρόσφατες δημοσκοπήσεις
οι τρομοκρατικές επιθέσεις που διεξάγονται ενάντια σε ισραηλινούς
στόχους, προκύπτει το συμπέρασμα ότι και οι διευκολύνσεις που παρέχει
η Τουρκία για την παραμονή, διακίνηση, εκπαίδευση και επιχειρησιακή
προετοιμασία των στελεχών της Χαμάς για τρομοκρατικές επιθέσεις έχουν
υψηλή αξία για την οργάνωση. Με βάση αυτά τα δεδομένα, δεν είναι καθόλου
τυχαίο ότι ο ηγέτης της οργάνωσης, Καλεντ Μασααλ, συνεχάρη προ ημερών
το ακροατήριο στο κομματικό συνέδριο
του AKP για το γεγονός ότι στην Τουρκία κυβερνούν ο Αχμετ Νταβουτογλου
και ο Ρ.Τ. Ερντογάν και δήλωνε ότι «μαζί θα απελευθερώσουμε την
Παλαιστίνη και την Ιερουσαλήμ.» Η συμμετοχή του Μασααλ σε συνέδριο του
AKP δεν είναι πρόσφατη εξέλιξη καθώς αποτελεί γραμμική συνέχεια της παρουσίας τόσο του ιδίου όσο και του τότε προέδρου της Αιγύπτου, Μοχαμεντ Μορσι, σε αντίστοιχο κομματικό συνέδριο του AKP το 2012.
Το εσωτερικό πολιτικό κίνητρο φαίνεται να είναι μάλιστα ισχυρότερο
της επιδίωξης βελτίωσης της τουρκικής διαπραγματευτικής θέσης απέναντι
στα κράτη της Ανατολικής Μεσογείου. Το συμπέρασμα αυτό προκύπτει από το
γεγονός ότι παρ’ ότι η τουρκική στρατηγική έχει πρακτικά ηττηθεί ήδη από
το 2013 και ενώ υπάρχει ισχυρό κίνητρο συνεργασίας τόσο με την Αίγυπτο
όσο και με το Ισραήλ, η Τουρκία δεν έχει προχωρήσει σε αλλαγή της
πολιτικής αυτής απέναντι στις δύο αυτές χώρες. Η ανατροπή του καθεστώτος
Μόρσι και η άνοδος στην εξουσία του Προέδρου Σισι αποτέλεσε την αρχή
του τέλους – τουλάχιστον μεσοπρόθεσμα – της πολιτικής επιρροής της
Μουσουλμανικής Αδελφότητας στην Αίγυπτο. Η διαδικασία αυτή φαίνεται να
ολοκληρώθηκε το 2014, μετά την επικήρυξη της οργάνωσης από την Αίγυπτο, την Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, καθώς και την διακοπή της στήριξης του Κατάρ που επισημοποιήθηκε με την απέλαση
ανώτατων στελεχών της Μουσουλμανικής Αδελφότητας από την χώρα. Εκτός
από την πρακτική εξουδετέρωση των Αδελφών στην Αίγυπτο, και η συμμαχία
με την Χαμάς φαίνεται να μην βελτιώνει σημαντικά την τουρκική
διαπραγματευτική θέση απέναντι στο Ισραήλ. Όπως φάνηκε από την σύγκρουση
το καλοκαίρι του 2014, η οργάνωση δεν είναι σε θέση να επικρατήσει των
ισραηλινών ενόπλων δυνάμεων, γεγονός που περιορίζει σημαντικά την αξία
των οποιονδήποτε προσβάσεων στην διαδικασία λήψης αποφάσεων της
οργάνωσης διαθέτει η τουρκική κυβέρνηση.
Με βάση τα παραπάνω, η τουρκική στρατηγική εκτιμάται ότι θα αλλάξει
εντός του 2015. Ο στόχος της αλλαγής του πολιτεύματος προς όφελος της
τουρκικής Προεδρίας αποτελεί το μοναδικό εμπόδιο που αποτρέπει μία
στροφή προς συνεργατικές στρατηγικές απέναντι στο Ισραήλ και την
Αίγυπτο. Αν αυτός ο στρατηγικός στόχος επιτευχθεί (είτε γιατί το AKP
καταφέρει να συγκεντρώσει από μόνο του τις απαραίτητες έδρες είτε επειδή
θα συνεργαστεί με άλλα κόμματα είτε με δημοψήφισμα) μετά τις εθνικές
εκλογές το καλοκαίρι του 2015, εκτιμάται ότι η τουρκική στρατηγική θα
αλλάξει, καθώς ο ισχυρός πλέον Πρόεδρος Ερντογαν θα μπορεί να
απορροφήσει το πολιτικό κόστος μίας εξομάλυνσης των σχέσεων με τις δύο
χώρες, ειδικά αν ληφθεί υπ’ όψη ότι η επόμενη εκλογική αναμέτρηση για
τον ίδιο θα λάβει χώρα το 2019. Αν αντιθέτως ο Ερντογαν αποτύχει να
αυξήσει της εξουσίες της Προεδρίας, η εξάρτησή του από την πολιτική τύχη
του AKP θα αυξηθεί, γεγονός που θα δυσκολέψει την πιθανότητα μίας
στροφής μακριά από την τωρινή, φιλοισλαμική εξωτερική πολιτική της
Τουρκίας.
Επιπτώσεις για την ελληνική εξωτερική πολιτική
Με βάση την παραπάνω ανάλυση προκύπτουν τρία σημαντικά συμπεράσματα για την ελληνική εξωτερική πολιτική:
Α. Η Ελλάδα πρέπει να εκμεταλλευτεί το γεγονός ότι
μία συνεργατική στάση απέναντι στην Αίγυπτο και το Ισραήλ έχει εσωτερικό
πολιτικό κόστος για την τουρκική πολιτική ηγεσία. Βασικό επιχείρημα της
ελληνικής πλευράς είναι το γεγονός ότι όσο και αν η τουρκική πλευρά
φαίνεται αποφασισμένη να αλλάξει ρότα στην εξωτερική της πολιτική
απέναντι στην Αίγυπτο και το Ισραήλ, η στροφή αυτή θα είναι αναξιόπιστη
όσο θα συνεχίσει να υπάρχει εσωτερικό πολιτικό κίνητρο για επιστροφή
στις παλαιές πρακτικές. Το 2019 δεν είναι πολύ μακριά όσον αφορά
μακροχρόνιες συνεργασίες και έργα υποδομής. Είναι σίγουρο ότι ο Ρ.Τ.
Ερντογάν θα μπορεί να συνεχίζει να απορροφά το πολιτικό κόστος της
συνεργασίας με το Ισραήλ και την Αίγυπτο; Σε τι επίπεδο θα έχει μειώσει η
φυσική φθορά τα εκλογικά του ποσοστά; Με άλλα λόγια, είναι οι πολιτικές
ηγεσίες της Αιγύπτου και του Ισραήλ διατεθειμένες να αυξήσουν
μακροχρόνια την εξάρτησή τους από τους τουρκικούς πολιτικούς κύκλους;
Β. Το σημαντικότερο πλεονέκτημα της ελληνικής
πολιτικής είναι η αξιοπιστία και η συμμετοχή στις διαδικασίες της
Ευρωπαϊκής Ένωσης. Εκτός από τον αναξιόπιστο χαρακτήρα μίας ενδεχόμενης
τουρκικής στροφής, η ελληνική πλευρά διαθέτει και το πλεονέκτημα της
δυνατότητας επιρροής των αποφάσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η Ελλάδα και η
Κύπρος φαίνεται πως έχουν οικοδομήσει ένα πλαίσιο συνεργασίας με την
Αίγυπτο και το Ισραήλ το οποίο περιλαμβάνει την με αντάλλαγμα
εκπροσώπηση εντός ΕΕ των συμφερόντων των δύο αυτών κρατών που δεν είναι
μέλη του διεθνούς οργανισμού, όπως για παράδειγμα την ένταξη κοινών
ενεργειακών πρότζεκτ στις δομές κοινοτικής χρηματοδότησης. Το πλαίσιο
αυτό πρέπει να διατηρηθεί ανεξάρτητα από το αποτέλεσμα των ελληνικών
εκλογών.
Γ. Η Ελλάδα πρέπει να κινηθεί γρήγορα. Όσο πιο
γρήγορα μπορεί να δημιουργεί η Ελλάδα στενούς, σύμμετρους και αμοιβαία
προσοδοφόρους δεσμούς με τις δύο αυτές χώρες, τόσο λιγοστεύει η
πιθανότητα επιτυχούς διάσπασης των σχέσεων αυτών από την Τουρκία. Η
ενεργειακή συνεργασία είναι προφανώς τομέας συνεργασίας πρώτης
προτεραιότητας.
Ευριπίδης Τσακιρίδης – www.tsakiridis.org/el
e-Amyna

Γενικά θέματα
Ο Μακρόν καθησυχάζει Μητσοτάκη αλλά ταυτόχρονα προωθεί τις γαλλοτουρκικές σχέσεις
Δεν μπορεί να περάσει απαρατήρητο το γεγονός ότι κατά τη διάρκεια της τηλεφωνικής επικοινωνίας μεταξύ του Τούρκου Προέδρου Ερντογάν και του Γάλλου Προέδρου Μακρόν, οι δύο ηγέτες συζήτησαν τους διμερείς δεσμούς των δύο χωρών καθώς και περιφερειακά και παγκόσμια ζητήματα.

Γράφει ο Αναστάσιος Τσιπλάκος
Ο Πρόεδρος Μακρόν επιδιώκει να ανασκευάσει τις ανησυχίες του Έλληνα Πρωθυπουργού αλλά ταυτόχρονα προωθεί και τις γαλλοτουρκικές σχέσεις…
Σύμφωνα με την «Καθημερινή», ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης και ο Γάλλος πρόεδρος Εμμανουέλ Μακρόν είχαν συνομιλίες την περασμένη Τρίτη γύρω από την πιθανή πώληση των πυραύλων Meteor στην Τουρκία, πιθανότητα που έχει προκαλέσει ανησυχίες στην Αθήνα. Η συνάντησή τους πραγματοποιήθηκε στο περιθώριο της συνόδου κορυφής της ΕΕ στις Βρυξέλλες και σύμφωνα με την εφημερίδα το κλίμα ήταν θετικό.
Η πιθανή πώληση των Meteor στην Τουρκία κυκλοφόρησε μετά από δημοσιεύματα στον γαλλικό Τύπο, ενώ οι παρασκηνιακές διπλωματικές συζητήσεις ξεκίνησαν όταν ο υπουργός Άμυνας Νίκος Δένδιας κάλεσε στο υπουργείο τη Γαλλίδα πρέσβη Laurence Auer για να ρωτήσει αν αληθεύουν τα δημοσιεύματα, αν και ο Πρωθυπουργός σε πρόσφατη συνέντευξη δήλωσε άγνοια για το θέμα.
Ο κ. Μητσοτάκης ζήτησε λεπτομέρειες για τις συνεχιζόμενες διαπραγματεύσεις μεταξύ της Τουρκίας και της ευρωπαϊκής πυραυλικής κοινοπραξίας MBDA, με την πρωτοβουλία του Ηνωμένου Βασιλείου.
Οι Meteor*, η επιστολή Μπλίνκεν και η «Διακήρυξη των Αθηνών»…
Ο Πρόεδρος Μακρόν επιβεβαίωσε τις συζητήσεις αλλά τόνισε ότι δεν έχει επιτευχθεί τελική συμφωνία με την Τουρκία. Σημείωσε ότι μια συμφωνία με την Τουρκία δεν θα πρέπει να θεωρείται εκ των προτέρων δεδομένη.
Μητσοτάκης και Μακρόν θα ξανασυναντηθούν τη Δευτέρα στο Παρίσι στην προγραμματισμένη σύνοδο κορυφής για την τεχνητή νοημοσύνη. Η συνάντηση θα έχει επίσης στόχο να επιβεβαιώσει ότι οι ελληνογαλλικές σχέσεις παραμένουν άριστες, παρά τις ανησυχίες της ελληνικής πλευράς.
Επιπρόσθετα, γαλλικές διπλωματικές πηγές, υπογραμμίζοντας τη δέσμευση της Γαλλίας, τόνισαν ότι το άρθρο 2 της Στρατηγικής Σύμπραξης Ελλάδας-Γαλλίας για Άμυνα και Ασφάλεια περιλαμβάνει ρήτρα αμοιβαίας βοήθειας σε περίπτωση που ένα από τα δύο κράτη χρειαστεί να αποκρούσει μια επιθετική ενέργεια.
«Έχουμε καταγράψει όλα όσα μας μετέφεραν οι ελληνικές αρχές την περασμένη εβδομάδα. Η επένδυσή μας στην Ελλάδα δεν έχει σταματήσει και επιβεβαιώνουμε ότι θα σεβαστούμε τη δέσμευσή μας».
Από την άλλη, όμως, δεν μπορεί να περάσει απαρατήρητο το γεγονός ότι, σύμφωνα με τη Διεύθυνση Επικοινωνιών της Τουρκίας, κατά τη διάρκεια της τηλεφωνικής επικοινωνίας μεταξύ του Τούρκου Προέδρου Ερντογάν και του Γάλλου Προέδρου Μακρόν, το βράδυ της Παρασκευής, οι δύο ηγέτες συζήτησαν τους διμερείς δεσμούς των δύο χωρών καθώς και περιφερειακά και παγκόσμια ζητήματα.
Κατά τη διάρκεια της κλήσης, ο Ερντογάν υπογράμμισε ότι η ενίσχυση του διαλόγου μεταξύ των δύο χωρών θα συμβάλει στην ενίσχυση των διμερών δεσμών, δηλώνοντας ότι η Τουρκία και η Γαλλία έχουν τη δυνατότητα συνεργασίας σε πολλούς τομείς, ιδίως στην αμυντική βιομηχανία…
Γενικά θέματα
Αναταραχές στο Μπαγκλαντές! Συμμορία βανδάλισε την κατοικία του ιδρυτή της χώρας στη Ντάκα
Οι διαδηλωτές, που φέρεται να απαιτούσαν την απαγόρευση του Awami League ενός εκ τω δύο μεγάλων πολιτικών κομμάτων στο Μπαγκλαντές, εισέβαλαν στις εγκαταστάσεις και αφού έσπασαν την πύλη,προκάλεσαν εκτεταμένες καταστροφές.

Ένας όχλος βανδάλισε την κατοικία του ιδρυτικού ηγέτη του Μπαγκλαντές, Σεΐχη Μουτζιμούρ Ραχμάν, στη Ντάκα το απόγευμα της Τετάρτης, σύμφωνα με την Dhaka Tribune, η οποία φιλοξένησε φωτογραφίες με φλόγες σε έναν από τους ορόφους του σπιτιού.
Οι διαδηλωτές, που φέρεται να απαιτούσαν την απαγόρευση του Awami League ενός εκ τω δύο μεγάλων πολιτικών κομμάτων στο Μπαγκλαντές, εισέβαλαν στις εγκαταστάσεις και αφού έσπασαν την πύλη,προκάλεσαν εκτεταμένες καταστροφές.
Τα τοπικά Μέσα συνέδεσαν τη διαμαρτυρία με μια διαδικτυακή ομιλία της πρώην πρωθυπουργού Σεΐχη Χασίνα.
Οι αναρτήσεις στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης καλούσαν νωρίτερα για διαδήλωση προς την κατοικία του Σεΐχη Μουτζιμπούρ Ραχμάν, εάν η Σεΐχ Χασίνα εκφωνούσε ομιλία, όπως αναφέρει η Dhaka Tribune. Μέχρι τις 22.45 (τοπική ώρα), είχε μεταφερθεί εκσκαφέας για να γκρεμίσει το σπίτι. Οι διαδηλωτές, που έφτασαν σε μια συγκέντρωση γύρω στις 20:00, εισέβαλαν στην κεντρική πύλη προτού προχωρήσουν σε βανδαλισμούς στο ακίνητο.
Σύμφωνα με πληροφορίες, πολλοί διαδηλωτές ανέβηκαν στον δεύτερο όροφο, χρησιμοποιώντας σφυριά, λοστούς και ξύλινες σανίδες για να καταστρέψουν τα πορτρέτα του Σεΐχη Μουτζιμπούρ Ραχμάν και να καταστρέψουν τμήματα του ιστορικού σπιτιού.
Νωρίτερα την ίδια μέρα, ο Χασνάτ Αμπντουλάχ, συντάκτης του Φοιτητικού Κινήματος κατά των Διακρίσεων, ανάρτησε στο Facebook: «Απόψε, η γη του Μπαγκλαντές θα ελευθερωθεί από τον φασισμό». Άλλα πρόσωπα, συμπεριλαμβανομένου του Σαρίφ Οσμάν Χάντι, του συντάκτη της Inquilab Mancha και μέλους της Επιτροπής Jatiyo Nagorik, μοιράστηκαν επίσης αναρτήσεις που προειδοποιούσαν για την επίθεση.
Αυτή δεν ήταν η πρώτη φορά που η κατοικία του ιδρυτή της χώρας έγινε στόχος. Πριν μερικούς μήνες, στις 5 Αυγούστου, οι διαδηλωτές είχαν επιτεθεί στο σπίτι, προκαλώντας καταστροφές και πυρπολώντας μέρη του.
Γενικά θέματα
Η αποναρκοθέτηση στη Συρία
Το HALO Trust η μεγαλύτερη φιλανθρωπική οργάνωση εκκαθάρισης ναρκών ξηράς στον κόσμο ενημερώνει για την κατάσταση στη Συρία

- Ο ΟΗΕ λέει ότι περίπου το ένα τρίτο του πληθυσμού της Συρίας επηρεάζεται από κάποια μορφή μόλυνσης από εκρηκτικά, με τα υψηλότερα ποσοστά στις επαρχίες της Κουνέιτρα, της Ασ-Σουέιντα, της αγροτικής Δαμασκού, του Χαλεπίου, της Ιντλίμπ, της Αρ-Ράκα, της Ντέιρ-εζ-Ζορ, της Νταρά και της Δαμασκού.
Ο αριθμός των ανθρώπων που σκοτώθηκαν και τραυματίστηκαν από νάρκες ξηράς και άλλα εκρηκτικά στον απόηχο του συριακού εμφυλίου πολέμου έχει φτάσει σε επίπεδα κρίσης, ανακοίνωσε σήμερα η φιλανθρωπική οργάνωση εκκαθάρισης ναρκών ξηράς The HALO Trust.
Μόνο την περασμένη εβδομάδα, 39 ενήλικες και οκτώ παιδιά έχασαν τη ζωή τους σε ατυχήματα με νάρκες ξηράς και άλλα εκρηκτικά συντρίμμια, προειδοποίησε το HALO. Ο συνολικός αριθμός των αμάχων που σκοτώθηκαν ή τραυματίστηκαν από την πτώση του καθεστώτος Άσαντ τον Δεκέμβριο του 2024 ξεπερνά πλέον τους 400.
Αυτοί οι αριθμοί είναι πιθανό να είναι μια σοβαρή υποεκτίμηση, επειδή οι θάνατοι και οι τραυματισμοί θα σημειωθούν σε απομακρυσμένες περιοχές από τις οποίες οι άνθρωποι δεν έχουν ακόμη αναφέρει.
« Ο αριθμός των ανθρώπων που σκοτώθηκαν ή υποφέρουν από τραύματα που άλλαξαν τη ζωή τους αυξάνεται, και ωστόσο μόνο ένα μικρό ποσοστό του πληθυσμού που διέφυγε από τον πόλεμο έχει επιστρέψει μέχρι στιγμής», δήλωσε ο διευθυντής επιχειρήσεων του HALO στη Συρία, Mouiad Alnofaly.
«Καθώς ο κρύος χειμώνας δίνει τη θέση του σε θερμότερο καιρό, αναμένουμε ότι εκατομμύρια Σύροι πρόσφυγες και άλλοι εκτοπισμένοι εντός της χώρας θα θελήσουν να επιστρέψουν στα σπίτια τους για να φυτέψουν καλλιέργειες στα χωράφια τους και να ξεκινήσουν την ανοικοδόμηση των σπιτιών τους. Μερικές οικογένειες περιμένουν επίσης τα παιδιά τους να τελειώσουν το δεύτερο σχολικό τους εξάμηνο τους επόμενους μήνες και μετά να κάνουν το ταξίδι για το σπίτι στα αγαπημένα τους πρόσωπα. Πολλοί θα διακινδυνεύσουν να περπατήσουν μέσα από ναρκοπέδια όπως κάνουν».
Το HALO Trust έχει μια μικρή ομάδα περίπου σαράντα αποναρκωτών στη Συρία, οι οποίοι, μετά την αλλαγή του καθεστώτος, έχουν δεκαπλασιαστεί στον αριθμό των κλήσεων από το κοινό που απελπίζεται να λάβει βοήθεια για να αντιμετωπίσει ζωντανές νάρκες ξηράς, βόμβες και ρουκέτες από τον 14χρονο εμφύλιο πόλεμο. Ο περίπλοκος χαρακτήρας της σύγκρουσης, με πολλές ένοπλες φατρίες που εμπλέκονται, σημαίνει ότι το HALO λειτουργεί επί του παρόντος μόνο στα βορειοδυτικά της Συρίας – σε μια περιοχή περίπου βόρεια και δυτικά της πόλης του Χαλεπίου. Το HALO εργάζεται εδώ από το 2017. Η HALO σχεδιάζει μια επέκταση για να καλύψει μεγαλύτερο μέρος του Βορειοδυτικού, όπου τα ατυχήματα είναι πιο παραγωγικά, αλλά και σε άλλες συριακές επαρχίες με υψηλές ανάγκες.
Πιστεύεται ότι υπάρχουν σημερινές και πρώην γραμμές του μετώπου που εκτείνονται σε όλη τη Συρία για εκατοντάδες χιλιόμετρα, όλα σπαρμένα με εκρηκτικά και πολλά εντελώς αόρατα.
Η HALO είπε ότι, λαμβάνοντας περισσότερους πόρους, θα μπορούσε να αυξήσει σημαντικά το εργατικό της δυναμικό για να αντιμετωπίσει αυτήν την κατάσταση, αναπτύσσοντας πολλούς περισσότερους ειδικούς σε εκρηκτικά για να κάνουν τις περιοχές ασφαλείς και εκπαιδευτικούς της κοινότητας για να προειδοποιήσουν τους πολίτες για το πού μπορούν και πού δεν μπορούν να πάνε.
«Είμαστε πολύ ευγνώμονες στους δωρητές μας για τη χρηματοδότηση του τρέχοντος έργου» , είπε ο Alnofaly.
«Αλλά το τεράστιο μέγεθος του προβλήματος σημαίνει ότι θα μπορούσαμε εύκολα να κλιμακώσουμε έως και εκατοντάδες αποναρκοθέτες σε μια επιχείρηση που θα κόστιζε 40 εκατομμύρια δολάρια το χρόνο – σώζοντας χιλιάδες ζωές και παρέχοντας ευκαιρίες απασχόλησης στους επαναπατριζόμενους Σύρους
«Ξέρουμε τι χρειάζεται να κάνουμε και έχουμε τις δεξιότητες να το κάνουμε. Κάνοντας τη γη ασφαλή για γεωργικές και άλλες οικονομικές δραστηριότητες, θα μπορούσαμε να βοηθήσουμε να γίνει η Συρία μια χώρα μεσαίου εισοδήματος για άλλη μια φορά».
Το HALO Trust ιδρύθηκε το 1988 και είναι η μεγαλύτερη φιλανθρωπική οργάνωση εκκαθάρισης ναρκών ξηράς στον κόσμο. Έγινε διάσημο το 1997 όταν η πριγκίπισσα Νταϊάνα επισκέφτηκε ένα ναρκοπέδιο που καθάρισε στην Αγκόλα. Η HALO απασχολεί και εκπαιδεύει τους ντόπιους να καθαρίζουν με ασφάλεια τις νάρκες στις κοινότητές τους και σήμερα έχει προγράμματα σε χώρες και περιοχές σε όλο τον κόσμο.
Ο οργανισμός είναι καλά εξασκημένος στο να παρέχει το είδος της ταχείας αντίδρασης που χρειάζεται τώρα στη Συρία. Το 2022 επέκτεινε τις δραστηριότητές της στην Ουκρανία από 400 αποναρκωτές στη νοτιοανατολική περιοχή του Ντονμπάς σε περισσότερους από 1.500 αποναρκοθέτες σε ολόκληρη τη χώρα μετά από μια τεράστια αύξηση της χρηματοδότησης από κυβερνήσεις, εταιρείες και φιλάνθρωπους.
- ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΕΡΕΥΝΑ ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΕΓΕΙΩΤΗΣ
-
Ενδιαφέροντα2 μήνες πριν
Αποκάλυψη του ηθοποιού Κωστή Σαββιδάκη! Κόπηκε ταινία στην Ελλάδα από φεστιβάλ επειδή προέβαλλε την Ορθοδοξία
-
Απόψεις2 εβδομάδες πριν
Διαβεβαιώνω τον κ. Μητσοτάκη ότι η κυβέρνησή του δεν έχει μέλλον
-
Πολιτική3 εβδομάδες πριν
Αποκάλυψη Στρος Καν! Με έφαγαν οι ΗΠΑ όπως και τον Καραμανλή!
-
Διεθνή3 μήνες πριν
Οι Ουκρανοί ακολουθούν το… δόγμα Μπάιντεν! Χτύπησαν με ATACMS τη Ρωσία – Οδηγούμαστε σε πυρηνικό ολοκαύτωμα;
-
Πολιτική2 ημέρες πριν
Έρχεται «τσουνάμι» αποκαλύψεων και στην Ελλάδα για USAID! Οι ΜΚΟ του Soros και οι Πρέσπες του Τσίπρα
-
Αναλύσεις2 εβδομάδες πριν
Ο Τραμπ δεν ξεχνά τί έκανε η Ελλάδα!
-
Ιστορία - Πολιτισμός3 εβδομάδες πριν
Ένα ταξίδι γεύσεων από τη Μικρά Ασία στη Δράμα
-
Πολιτική2 μήνες πριν
Αδιόρθωτος Γεραπετρίτης! Νέες παρανοϊκές δηλώσεις – Θίχτηκε με το “μειοδότης” που είχε αναφέρει ο ίδιος για τον εαυτό του – Έπιασε στο στόμα του τον Ηλιάκη